Biologiya oqitiw metodikasi” bakalavr ta’lim bag’dari 2-kurs talabasi Berdimuratova Miyhannin’ Zoologiya pa’ninnen kurs jumisi mazmuni Kirisiw

Marjan rifi. Marjan hám marjan poliplari.
Óz-ara paydalı birgeliktegi turmıstıń taǵı bir mısalı - bul hermit saratoni bolǵan bir jup teńiz anemoni. Polip saraton qabıǵına jaylasadı jáne onıń járdeminde teńiz tubi boylap sayaxat etiledi. Bunıń ornına germit krab kóplegen dushpanlardan aktiv qorǵaw aladı.
Altı múyeshtegi mercan poliplarining eń úlken toparı madreporik yoki taslı marjanlar (Skleraktiniya) Házirgi waqıtta 3, 600 tur suwretlengen. Olar kalkerli skelet bar ekenligi menen ajralıp turadı. Bul marjanlar tiykarǵı rif óndiriwshisi esaplanadı. Birden-bir taslı marjanlar diametri 50 sm ga etedi hám 6 km ge shekem tereńlikte yashay aladı. Biraq bul bólindi wákilleriniń kópshiligi kishi (5 mm ge shekem ) poliplar bolıp tabıladı. Olar júz mińlaǵan poliplardan shólkemlesken hám salmaǵı bir neshe tonnaǵa shekem bolǵan úlken koloniyani quraydılar.



Segiz qırlı marjan poliplari
(Oktokoralliya) Bul segizta tentacles den ibarat bolǵan korolaga iye bolǵan marjan poliplarining tómengi klası bolıp tabıladı. Bul eń áyyemgi tur, toshga aynalǵan qaldıqlar kánlerde tabılǵan, olardıń jası 145 million jılǵa teń. Shamalarǵa kóre olardıń barlıǵı bir ulıwma ájdaddan bolǵan. Bul júdá kishi poliplar - olardıń ólshemi ádetde 1 sm den aspaydı.Segiz nurli marjan poliplarining ko'pida qattı kalkerli skelet bar.
Simbioz teńiz anemoni hám germit saratoni ortasında júz boladı. Jalǵız haywanlardıń teńiz shayanı anemonni tawıp, onı urıwdı baslaydı. Ájepsi sonda, buǵan juwapan anemon saraton keselligin qozǵatmaydı - bunday mexanizm mińlaǵan jıllar dawamında evolyutsion túrde islep shıǵılǵan. Bunıń ornına, anemon tastan (substratdan) ajralıp shıǵadı jáne onıń qabıǵı daǵı saraton keselligine ótedi. Hermit teńiz shayanı teńiz haywanlarınıń kletkaların chaqib, láń bolǵan kishi haywanlardı eydi. Usınıń menen birge, anemon mudami háreketde boladı, usınıń sebepinen olja júdá keń tarqalǵan. Sonıń menen birge, ol saraton keselligine qarsı qorǵaw funktsiyasına iye

2.