Biologiya tədrisi sisteminin formaları

Müasir təlim metodları

Təlim metodları dövrün tələblərindən asılı olaraq, daim yeniləşir və müasirləşir. Hazırda təlimin ənənəvi metodları ilə yanaşı fəal və ya interaktiv təlim metodları da yaranmışdır. İnteraktiv termini dialoq, qarşılıqlı əlaqədə fəaliyyət göstərmək mənasını verir. Bu metodun tətbiqi təlim prosesini intensivləşdirir, yəni fəallaşdırır. Fəal təlim metodlarına aşağıdakıları misal göstərmək olar.

1.Rollu oyunlar. Bu şagirdlərin tərəfindən oynanılan və həyata keçirilən kiçik səhnəciklərdir. Bu metoddan bütün biologiya fənlərinin tədrisində istifadə etmək olar.

2.Qruplarla iş. Bu metod şagirdlərə hər hansı problem barədə fikir mübadiləsi aparmağa imkan verir. Qarşıya qoyulan problem şagird kollektivi tərəfindən araşdırılır və ümumiləşdirilir.

3.Layihələrin hazırlanması. Bu metodla şagirdlər müxtəlif mövzuların tədrisi zamanı sərbəst tədqiqat işi aparırlar.Tədqiqat müəllimin təlimatı və nəzarəti ilə həyata keçirilir.

4.Sualların hazırlanması. Bu metodla dərs keçdikdə şagirdlərə konkret suallar hazırlamaq tapşırılır.Şagirdlər problemə uyğun sual qoyurlar.Sonra sualları oxuyurlar. Müəllim isə onların suallarını dəqidləşdirir.

5.Divar qəzetlərinin hesablanması. Şagirdlərin fəal iştirakı ilə divar qəzeti hazırlanır. Bunun üçün müəllim əvvəlcədən şagirdlərə maraqlı ədəbiyyat verir, yaxud şagirdlər əyləncəli kitablar tapır və oradan elmin yeniliklərinə dair məlumatların toplayırlar.

6.Müsahibələrin aparılması. Müsahibə şagirdlər tərəfindən ümumiləşdirici dərs mövzularında aparılır. Onlar hər hansı bəhsin təkrarı və ümumiləşdirməsi zamanı müsahibə aparırlar. Müəllim onların suallarını dəqiqləşdirir və yekunlaşdırır.

Hazırda məktəblərimizdə əvvəllər mövcud olan problemli təlim və kollektiv təlim metodlarına da geniş yer verilir. Bu metodlardan istifadə etmək müəllimlərdən böyük bilik və bacarıq tələb edir. Ona görə də müəllimlər yeni təlim metodu ilə dərs keçməyə alışmalıdırlar.

Nə üçün fəal təlim metodlarına daha çox yer verilir?

Çünki müasir dövrlə fəal təlim metodlarına keçməyin bir çox üstünlükləri var.

1. 
   müasir bilogiya elminin nailiyyətlərini, onun məzmunun şagirdlərə dərindən öyrətmək, canlı təbiətdə gedən hadisə, proses və qanunauyğunluqların mahiyyətini şagirdlərə daha yaxşı başa salmaq;
   
2. 
   biologiya elminin tərbiyəedici və inkişafetdirici rolunu şagirdlərə düzgün aşılamaq və onlarda dünyagörüşü formalaşdırmaq , eyni zamanda insan- təbiət-cəmiyyət ruhunda tərbiyə etmək;
   
3. 
   biolgiya dərslərində elmi idrak metodlarından; eksperiment, müşahidə, fərziyyə irəli sürmə, fikiri eksperiment və modelləşdirmədən geniş istifadə etmək ;
   
4. 
   bioloji təhsilin praktik istiqamətini inkişaf etdirmək və yüksəltmək;
   
5. 
   modullaşdırılmış proqramla dərs keçməkdir;
   

Modullaşdırılmış proqramla dərs keçmək üçün aşağıdakılara əməl olunur:

1. 
   Şagirdlər üçün təlimin məqsədi və onun formalaşdırılmasını müəyyənləşdirmək
   
2. 
   Dərsin məzmununu modullaşdırılmış təlim prinsiplərinə uyğun olaraq öyrədilməlidir: nəzəri məlumat, seminar, laborotoriya və praktik işlər, nəticənin yoxlanılması, səhvlərin korreksiya edilməsi və s.
   
3. 
   Ədəbiyyat seçməyi, ədəbiyyatdan istifadə etməyə alışdırılmalıdır.
   
4. 
   Testlərdən istifadə qaydaları öyrədilməlidir.