Birgalikdagi aloqasi ostida sodir etiluvchi jinoyat turidir

Kiberpornografik savdo[tahrir | manbasini tahrirlash]
Asosiy maqola: Kiberseksual savdo
Kiberpornografik savdo — bu qurbonlarni tashish, keyin esa veb-kamerada majburan jinsiy harakatlar va yoki zoʻrlashning jonli translyatsiyasidir^{[21][22][23][24]}. Jabrlanuvchilar oʻgʻirlanadi, tahdid qilinadi yoki aldanib, „kibersekslar uylariga“ oʻtkaziladi^[25][26][27]. Uyalar kiberseks savdogarlari internetga ulangan kompyuter, planshet yoki telefonga ega boʻlgan har qanday joyda boʻlishi mumkin^[23]. Jinoyatchilar ijtimoiy media tarmoqlari, videokonferentsiyalar, tanishuv sahifalari, onlayn chat xonalari, ilovalar, qorongʻu veb- saytlar^[28] va boshqa platformalardan foydalanadilar^[29]. Ular oʻz shaxsini yashirish uchun onlayn toʻlov tizimlari^[28][30][31] va kriptovalyutalardan foydalanadilar^[32]. Har yili uning paydo boʻlishi haqida millionlab hisobotlar hokimiyatga yuboriladi^[33]. Ushbu turdagi kiberjinoyatlarga qarshi kurashish uchun yangi qonunchilik va politsiya tartiblari zarur^[34].
Kiberseks savdosiga misol sifatida Janubiy Koreyada 2018-2020-yillardagi N-xona ishi hodisasini keltirsa boʻladi^[35].
Kiberurush turlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
AQSh Mudofaa vazirligi soʻnggi paytlarda geostrategik ahamiyatga ega boʻlgan bir qancha voqealar tufayli kibermakon milliy darajadagi tashvishga aylanganini taʼkidlaydi. Ular orasida 2007-yilda Estoniya infratuzilmasiga rossiyalik xakerlar tomonidan qilingan hujum ham kiradi. 2008-yil avgust oyida Rossiya yana Gruziya davlatiga qarshi muvofiqlashtirilgan va sinxronlashtirilgan kinetik va kinetik boʻlmagan kampaniyada yana kiberhujumlar uyushtirgani daʼvo qilingan. Bunday hujumlar milliy davlatlar oʻrtasidagi kelajakdagi urushlarda odatiy holga aylanishi mumkinligidan qoʻrqib, kiberkosmik operatsiyalar tushunchasi taʼsir qiladi va kelajakda jangovar harbiy qoʻmondonlar tomonidan moslashtiriladi^[36].
Kompyuterga yoʻnaltirilgan[tahrir | manbasini tahrirlash]
Bu jinoyatlar tanlangan jinoyatchilar guruhi tomonidan sodir etiladi. Kompyuterni qurol sifatida ishlatadigan jinoyatlardan farqli oʻlaroq, bu jinoyatlar aybdorlarning texnik bilimlarini talab qiladi. Shunday qilib, texnologiya rivojlanishi bilan jinoyatning tabiati ham oʻzgaradi. Bu jinoyatlar nisbatan yangi boʻlib, kompyuterlar mavjud boʻlgan vaqtdan beri mavjud boʻlib, bu jamiyat va umuman dunyo ushbu jinoyatlarga qarshi kurashga qanchalik tayyor emasligini tushuntiradi. Internetda har kuni sodir boʻladigan koʻplab jinoyatlar mavjud. Bu kamdan-kam hollarda yolgʻizlar tomonidan amalga oshiriladi, buning oʻrniga u katta sindikat guruhlarini oʻz ichiga oladi.
Asosan kompyuter tarmoqlariga qaratilgan jinoyatlarga quyidagilar kiradi:

• 
  Kompyuter viruslari
  
• 
  Xizmatni rad etish hujumlari
  
• 
  Zararli dastur (zararli kod)