|
Elm və dinin uyğunsuzluğu - qüvvədən düşmüş qədim düşüncə
Demək istədiyim söz İranın bugünkü gəncləri olan sizə ünvanlanıb. Bu söz bəlkə də Avropanın bugünkü gəncinə aid deyil; İranın dünənki gəncinə də aid deyil bəlkə. Əslində, hamıdan çox İranın bugünkü gənc nəsli onu düzgün anlaya bilər. Mənim əzizlərim! Bir gün bəşəriyyətin aydın və qulaqbatıran sədası, yəni dünyanın nüfuzlu təbliğatçıları, siyasətçilər, böyük və məşhur alimlər, yazıçılar, jurnalistlər, siyasi partiya liderləri və digər şəxslər təbliğ edirdilər ki, elmlə iman arasında uyğunluq yoxdur. Bu hansı zamana aiddir? Miladi tarixi ilə on doqquzuncu əsrə. Hərdən din hikməti və insan fitrətinin təbiəti ilə tanış olmayan bəzi insanların dilindən eşidilən bəzi sözlər sizin dini buraxıb elmin ardınca düşmənizə bais olmasın. Elə bilməyin ki, bunlar bu günün sözləridir. Bunlar on doqquzuncu əsr Avropasının sözləridir.
Bəzən mərkəzdə təzə xəbərlər dərc olunan bir qəzet nəşr olunur; Tehranda və başqa şəhərlərdə qəzet nəşr olunur. On gündən sonra ucqar bir nöqtədə yaşayan və əlinə qəzet düşməyən bir kəndli bu qəzeti bir yolçudan, yaxud nəyinsə büküldüyü bir paket formasında əldə edir. O, qəzetin xəbərini on-on beş gündən sonra filan kənddə oxuyur və təzə xəbər olduğunu sanıb dostlarına danışır.
Bəziləri on doqquzuncu əsr Avropasının qüvvədən düşmüş sözünü - ondan sonra daha üstün insanlar tərəfindən çox dəyərli sözlər deyilib - qəsdən bu gün gətirib hansısa cəmiyyətdə aktual söz kimi ortaya qoyurlar. Bu, günün sözü deyil.
Buna əsasən, on doqquzuncu əsrdə Avropada yayılan elm və imanın ayrılığı fikri nəhayət dünyanı bu vəziyyətə saldı. Köhnə xəbərlərin yazıldığı bu qəzet indi bir ziyalının, yaxud qeyri-ziyalının əlinə düşür, o bunun yeni xəbər olduğunu güman edib oxumağa və danışmağa başlayır. Bu, günün məsələsi deyil, dünənin məsələsidir, on doqquzuncu əsrə aiddir. Biz iyirmi birinci əsrin astanasındayıq, dünya o gündən indiyə qədər on dəfə fırlanıb.178
Dostları ilə paylaş: |
