Bitimlarning kollizion masalalari. Elektron shartnomalar va smart kontraktlar
Yüklə 52,9 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Elektron shartnomalar
Hozirgi kunda zamon shiddat bilan rivojlanmoqda, ayniqsa axborot texnologiyalarga bo`lgan talab kun sayin emas, soat sayin o`sib borayotganligi barchamizga ravshan. Shu sababli, insonlar o`rtasidagi onlayn axborot almashinuvi orqali xalqaro xususiy huquqda ham bir necha o`zgarish 2 Xalqaro xususiy huquq. Darslik, T-2019. 62-69b va yangiliklar vujudga kelmoqda. Shu xususda, O`zbekiston huquq tizimida ham elektron shartnomalar va smart kontraktlarga tegishli bo`lgan qonun hujjatlari ishlab chiqilmoqda. Bu esa aynan kundalik hayotimizda ro`y berishi mumkin bo`lgan ko`plab muammolarga yechim sifatida qo`llanishi mumkin. Shuningdek, raqamlashtirish va moliyaviy texnologiyalarning qo`llanilishi dunyoning aksariyat mamlakatlari iqtisodiyoti va moliya bozorlaridagi mavjud holatlarni tubdan o`zgartirmoqda. Natijada esa turli yo`nalishdagi kelishuvlar va shartnomalar masofaviy tarzda imzolanmoqda. Ushbu elektron tizimni yo`lga qo`yish va yanada jadallashtirish natijada davlatimiz qonunchiligida ham ancha islohotlar amalga oshirib kelinmoqda. Ulardan biri asosida iqtisodiyotning raqamli sektorini rivojlantirish borasida davlat tomonidan keng ko‘lamli chora-tadbirlar ko‘rish, elektron hujjat aylanishi tizimlari joriy etish, elektron to‘lovlar rivojlantirish va elektron tijorat sohasidagi normativ-huquqiy bazani takomillashtirishni nazarda tutgan 3882- sonli Prezident Farmonidir. 3 Ayni davrda axborot- texnologik platformalarda faoliyat ko‘rsatadigan raqamli iqtisodiyot jadal rivojlanmoqda, bu esa shunday platformalarning yangi modellarini yaratish zaruratini taqozo etmoq da. Ma’lumotlarning taqsimlangan reyestri texnologiyalari, “sun’iy aql”, superkompyuterlar imkoniyatlaridan foydalanish, shuningdek, kripto- aktivlar bo‘yicha faoliyat jahonning ko‘plab mamlakatlarida raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish yo‘nalishlaridan biri hisoblanadi. Ma’lumotlarning taqsimlangan reyestri texnologiyalari nafaqat iqtisodiyotning ko‘plab sektorlariga, balki davlat boshqaruvi tizimiga va boshqa jamoatchilik munosabatlariga asta-sekin joriy etilmoqda. Natijada esa davlat boshqaruvi tizimini yanada takomillashtirish, raqamli iqtisodiyotni joriy etish va rivojlantirish uchun shart-sharoitlar yaratish, investitsiya muhitini yaxshilash, shuningdek, 2017 — 2021-yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasini amalga oshirish maqsadida mazkur Farmonga muvofiq bir nechta vazifalar belgilab qo`yildi. Bundan tashqari, elektron hujjat, elektron imzo kabi tushunchalar hayotimizga kirib kelishni boshlashi bilan turli sohada qilayotgan munosabatlarni amalga oshirish yanada osonlashdi. Mazkur aloqalarni tartibga soluvchi qonun hujjatlari ishlab chiqildi va amaliyotga tadbiq etilganligi so`zimiz isbotidir. Ulardan “Elektron hujjat aylanishi to`g`risida”gi va “Elektron raqamli imzo to`g`risida ”gi tegishli qonunlarni misol qilishimiz mumkin. Mazkur qonun hujjatlariga muvofiq, elektron shaklda qayd etilgan, elektron raqamli imzo bilan tasdiqlangan va elektron hujjatning uni identifikatsiya qilish imkoniyatini beradigan boshqa rekvizitlariga ega bo‘lgan axborot elektron hujjatdir. 4 Ushbu qonunning 7- moddasiga ko`ra esa elektron hujjat qog‘oz 3 https://lex.uz/ru/docs/-3806053 4 https://lex.uz/ru/docs/-165079 hujjatga tenglashtiriladi va u bilan bir xil yuridik kuchga ega bo‘ladi. Mazkur moddalar elektron hujjatlar, ya’ni elektron shartnomalarni ham o`z ichiga olgan holda ularni qog`oz hujjatga tenglashtiradi hamda ular orqali o`tkazilgan turli operatsiyalar ham qonuniy hisoblanadi. Zamon talabi asosida kengayib borayotgan elektron shartnomalar ham xalqaro xususiy huquqda kelib chiqadigan nizolarga yechim sifatida qo`llanilishi mumkin. Yüklə 52,9 Kb. Dostları ilə paylaş:
|