Biznes boshqaruv asoslari

 
Uzluksiz maqsadlar deganda har kuni qabul qilinadigan va amalga oshiriladigan odatiy 
maqsadlar tushuniladi. Masalan, mehnat unumdorligini o‘stirish, intizomni mustahkamlash, 
mahsulot tannarxini pasaytirish, mahsulot sifatini oshirish kabilar muntazam, kunda talab 
qilinadigan maqsadlardir. Fursatli maqsadlar deganda biror bir muammoni hal etish zaruriyati 
tug‘ilgan hollarda paydo bo‘ladigan maqsadlar tushuniladi. Masalan, korxonani qayta uskunalash, 
jihozlarni yangilash, ishlab chiqarishning ixtisoslashuvini o‘zgartirish goho ishlab chiqarishning 
iqtisodiy zaruriyatiga qarab paydo bo‘ladi. Boshqarish jarayonida bir martalik maqsadlarga ham 
zaruriyat tug‘ilishi mumkin. Bunday maqsadlar, odatda, korxona uchun kutilmagan, favqulodda 
vujudga kelgan muammoni echish uchun o‘rtaga qo‘yiladi. Bu maqsad, masalan, tabiiy ofat yuz 
bergan holda shu ofatni bartaraf qilish uchun zaruriy mablag‘ni ajratish ko‘rinishida bo‘lishi 
mumkin. Boshqarishga maqsadli yondoshuv namoyondalari barcha maqsadlarni quyidagi to‘rtta 
guruhga bo‘lishadi:

---

• oddiy qotib qolgan an’anaviy maqsadlar;
• muammoli maqsadlar;
• innovatsion maqsadlar;
• xodimlar malakasini, mahoratini oshirish bo‘yicha maqsadlar;
Birinchi guruhdagi maqsadlar har kun qabul qilinadigan va amalga oshiriladigan odatiy 
maqsadlar bo‘lib, ularning bajarilishini ta’minlash tegishli bo‘g‘indagi rahbarning bevosita 
burchiga kiradi. Masalan, marketing bo‘limining boshlig‘i oldida quyidagi maqsad qo‘yilgan 
bo‘lishi mumkin: “Oyning oxirigacha joriy yilning so‘nggi kvartalida sotilgan tovarlarning 
tahlilini qilish va tegishli xulosalar yasash”. Bu an’anaviy maqsaddir.
Ikkinchi guruhdagi maqsadlar odatiy maqsadlardan farq qiladi. Bu maqsadlar korxonaga 
va ayrim xodimga qiyinchiliklar tug‘diradi. Masalan, mahsulotga bo‘lgan talabning to‘satdan 
keskin pasayishi va sotish hajmining kamayishi, tabiiy ravishda korxonaning oladigan foydasiga
salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Shunday bir sharoitda korxona rahbari oldida vaziyatni o‘zgartirish, sotish 
hajmini, aytaylik, ikki oy ichida keskin ko‘paytirishdek murakkab masala turadi. Bu maqsad 
muammoli maqsaddir. Chunki sotish hajmini qisqa muddat (2 oy) ichida keskin ko‘paytirish:
• mahsulotga bo‘lgan talabning keskin pasayshi sabablarini aniqlashni;
• ko‘p omilli korrelyatsion - regression tahlilni amalga oshirishni;
• eng maqbul qarorlar qabul qilishni taqoza etadi. Bunga bosh qotirish, aqlni ishlatish 
kerak bo‘ladi.