Blokcheynni qo’llashning afzalliklari va muammolari

Mustaqil ish

Islom Sayfullayev 52 mek

BLOKCHEYNNI QO’LLASHNING AFZALLIKLARI VA MUAMMOLARI

Blokcheyn qanday ishlaydi?

Blokcheyn — barcha ma’lumotlar ketma-ket qayd qilinadigan va bloklar bo‘yicha joylashtiriladigan taqsimlangan ma’lumotlar reestri, bunda har bir yangi blok oldingi blokka kriptografik imzo orqali bog‘lanadi;
Blokcheyn texnologiyasi foydalanuvchi nuqtai nazaridan turli xil ob'ektlar: hujjatlar, pul mablag'lari, mol-mulk, xizmatlar va boshqalar to'g'risidagi ma'lumotlarni yozish uchun ishlatiladigan taqsimlangan reestridir. Axborot texnologiyalari nuqtai nazaridan, blokcheyn - bu global, korporativ yoki mahalliy tarmoq asosida ishlaydigan taqsimlangan ma'lumotlar bazasidir. Ma'lumotlar bazasida ushbu tarmoq a'zolari tomonidan amalga oshirilgan barcha operatsiyalar to'g'risida ma'lumotlar mavjud. Ma'lumotlar bazasiga qo'shilganda yozuvlar bloklarga birlashtiriladi, har bir blokga uni oldingi blok bilan bog'laydigan kriptografik imzo qo'shiladi

Blokcheyndan foydalanish afzalliklari

Ma'lumotlarni tarqalishiga ko’ra ularni saqlash xavfsizligi
Moliyaviy va vaqt xarajatlarining kamayishi
Masofaviy va mustaqil manbalardan olingan ma'lumotlarning haqiqiyligi
Tarmoq ishtirokchilarining Tranzaktsiyalar to'g'risidagi ma'lumotlarning ochiqligi va ma'lumotlarning shaxsga bog’liqsizligi (ishtirokisiz) maxfiyligi
Tizim ishtirokchilari o'rtasida ishonchni mustahkamlash
Markazlashtirilgan avtorizatsiya yo'qligi

Blokcheynni qo'llashdagi muammolar

• Blokcheyn bo'yicha tranzaktsiyalar me’yoriy-huquqiy baza bilan tartibga solinmaydi
• Savdo maydonchalarini buzish holatlarining sodir bo’lishi
• Tizim foydalanuvchilari tomonidan tasdiqlanganidan keyin tranzaktsiyalarni bekor qilish mumkin emas
• Tranzaktsiyalarni tezlashtirish imkoni yo’qligi, chunki ular tasdiqlanishi kerak
• Kiberjinoyatchilar tomonidan yirik jinoiy savdo maydonchalarini yaratish orqali tranzaktsiyalarning anonimligidan foydalanadilar

Blokcheyndan foydalanish afzalliklari

Tranzaktsiyalarning shaffofligi va ma'lumotlarning mavjudligi (anonimlik). Blok zanjirining har bir foydalanuvchisi operatsiyalarning butun tarixini tekshirish huquqiga ega, ammo u uning ishtirokchilarini aniqlay olmaydi.
A'zolikning tengligi. Har bir shaxs uchinchi shaxslar yoki qo‘shimcha kompaniyalarni jalb qilmasdan blokcheyn texnologiyasidan foydalangan holda tranzaktsiyalarni amalga oshirish huquqiga ega. Xarajatlarni nazorat qilish va tanlash erkinligi blokcheynning, shu jumladan kriptovalyutalar sohasida mashhurligi uchun asos bo'ldi.
Markazsizlashtirish. Blokcheyn umumiy boshqaruvga ega emas va butunlay avtonomdir. Bu shuni anglatadiki, uchinchi tomonning xohishiga ko'ra unga o'zgartirish kiritish mumkin emas. Tizim o'z ishini mustaqil ravishda nazorat qiladi, bu uning ishining ishonchliligini kafolatlaydi.
Yuqori tranzaksiya tezligi. Blokcheyn zanjiri tezkor tranzaktsiyalar yoki ma'lumotlar almashinuvini kafolatlaydi, bu vositachilarning yo'qligi va ma'lumotlar bazasining malakali qurilishi bilan izohlanadi. Bundan tashqari, agar kerak bo'lsa, siz bir necha marta bosish orqali asl kalitlarni o'zgartirishingiz mumkin.
Axborotni shifrlash (xavfsizlik). Blokcheyn tarmog'i ishtirokchilari firibgarlardan ishonchli himoyalangan. Ilg'or kriptografiya tizimidan foydalanish va katta hisoblash quvvatidan foydalanmasdan o'zgartirishlar kiritishning mumkin emasligi tufayli himoya kafolatlanadi.

Blokcheynni qo’llashdagi muammolar

Paradoksal ravishda, tranzaktsiyalar xavfsizligini ta'minlaydigan tizimning ochiqligi nazariy jihatdan tarmoq a'zolariga qarshi ishlatilishi mumkin. Birovning hamyonining kelajakdagi tranzaktsiyalarini ko'rishning yo'llari bor, bu uning egasini xursand qilishi dargumon;

Cheklangan markazsizlashtirish

Ideal markazsizlashtirish tarmoq ishtirokchilarining (konchilar) har bir guruhining teng va kichik ulushlarini nazarda tutadi. Keyin ularning har biri butun tizimga ozgina ta'sir qiladi. Ammo hozirda sig'imning 2/3 qismidan ko'prog'i sirli va oldindan aytib bo'lmaydigan Xitoyda joylashgan. Bunday afzallik bilan bu o'yinchi operatsiyalar tizimiga jiddiy ta'sir qiladi;

Haddan tashqari takrorlash

Blokcheyn algoritmi oldingi havolaning bir qismini takrorlashni nazarda tutadi, shuning uchun blokcheyndagi tizimlar o'z maydonining tez o'sishiga tobe bo'ladi. Misol uchun, tangalarni sotib olayotgan bitkoin egalari ko'pincha birinchi tranzaksiyaga qadar bir necha o'nlab gigabaytlik ma'lumotlarni yuklab olishga majbur bo'lishadi. Va yana ko'p bo'ladi. Bu muammo boshqa kriptovalyutalarni chiqarishda hisobga olinadi yoki kodning faqat kerakli qismini yuklab olish imkonini beruvchi Electrum kabi “engil mijozlar” yordamida hal qilinadi. Ular, shuningdek, onlayn hamyonlardagi saqlashdan foydalanadilar, kalitlarini uchinchi tomonga ishonadilar - ammo ortiqcha ma'lumotlar muammosi mavjud;

Texnologiyaning sekinligi

Blokcheyn tizimida soniyada atigi bir nechta tranzaktsiyalar amalga oshiriladi, an'anaviy to'lov tizimlari esa minglab operatsiyalarni amalga oshirishga qodir. Scalability muammolari o'nlab daqiqali uzoq muddatli tranzaksiyalarni tasdiqlashga olib keladi, bu elektron pullardan foydalangan holda tezkor depozitlar bilan solishtirish qiyin;