Bob maktabgacha yoshdagi bolalarni har tomonlama tarbiyalashda estetik tarbiyaning ahamiyati

O’rta guruhga kelganda bolalar estetik idrokinnng rivojlanishida muhim o’zgarishlar yuz beradi. Ularning estetik idroki ancha aniq va tabaqalashgan bo’lib qoladi. Ammo shunga qaramay, u qisqa-qisqa bo’lib, bolaning shaxsiy tajribasi va qiziqishiga bog’liq bo’ladi.
Bu yoshdagi bolalar badiiy obrazni eng oddiy estetik baholay oladilar, ba'zi bir estetik vositalarni to’g’ri anglaydigan, tasvir mohiyatini tushunadigan bo’lib qoladilar. Bolalarda go’zallikni idrok qilish jarayoni aniq ifodalangan, ta'sirli, faol tusda bo’ladi. Bu ayniqsa ular qo’g’irchoq teatri, kino, multfilm, telespektakllarni tomosha qilganlarida aniq namoyon bo’ladi. Bolalar asar qahramonlari harakatiga bemalol qo’shilib harakat qiladilar, ularda muayyan vaziyatda o’zini qanday tutishni aytib turadilar, o’zlarini ular bilan birga o’ynayotgandek his etadilar. Bu yoshdagi bolalar tanish bo’lgan san'at asarlarini yangi asarlar bilan solishtiradilar va ba'zi bir xulosalar chiqaradilar. Bolalar she'rni nasrdan. badiiy asarning ba'zi bir janrlarini, tasviriy faoliyat va musiqaning bir xil turlarini (ertakni hikoyadan, marshni raqsdan, allani o’yindan va hokazo) bir-biridan ajrata boshlaydilar. Tasvirda badiiy, musiqa, teatrlashtirish kabi hamma faoliyatlarda quyilgan vazifani bajarishda mustaqillik, ijodkorlikka intilish namoyon bo’la boshlaydi. Bolalar o’yinga tushganda, ashula aytganda, sahnalashtirish o’ynnlarida obrazlarning ifodali bo’lishiga ongli ravishda intila boshlaydilar.
Katta guruhning oxirlariga kelganda ular musiqani, badiiy asarlarni diqqat bilan
tinglaydilar, tasviriy san'at asarlarini sinchiklab kuzatadilar, ulardagi ijobiy qahramonlarning xatti-harakatlaridan quvonadilar, yomonlikni qoralaydilar. Bolada musiqaviy va shoirona tinglash qobiliyati rivojlanadi. Ularda ayrim musiqa janrlariga, adabiy va tasviriy san'at asarlariga nisbatan barqaror qiziqish paydo bo’ladi. Bolalarda


1
badiiy-ijodiy qobiliyat rivojlana boshlaydi, ular mustaqil ravishda topishmoqlar, ashulalar, ertaklar, she'rlar to’qiydilar, applikatsiya va rasmlar ishlaydilar. Endi ular o’zlarining va o’rtoqlarining ishlarini baholaydigan bo’lib qoladilar. Kuzatayotgan san'at asarlari, eshitayotgan musiqa asarlari, o’qilayotgan she'rlarning eng nozik tomonlarini ko’ra biladilar, seza boshlaydilar. Badiiy asarlardagi ba'zi she'riy obrazlarni eslab qoladilar va o’z nutqlarida ishlatadilar. Tevarak-atrofdagi go’zallikka, san'atga, badiiy va o’yin faoliyatining har xil turlariga nisbatan ularda qiziqish shakllana boshlaydi. Bolalar badiiy asar qahramonlari xatti-harakatiga juda katta his-hayajon bilan munosabat bildiradilar, ammo asardagi qahramonlar xulqidagi yashirin sabablarni ular hali anglab yeta olmaydilar, bolalarda badiiy ijodkorlikning rivojlanishi davom etadi, ammo ularning fikrlari hali aniq, barqaror emasligi bilan ajralib turadi. Maktabgacha katta yoshdagi bolalarni tasviriy faoliyat jarayonida jamoa bo‘lib ishlash malakalarini shakllantirish dolzarb axamiyatga molik masalalardan biridir.


Tayyorlov guruxlarida bolalarni tasviriy faoliyat orqali turli ranglar jilosini his etishga, estetik qobiliyatlarini o‘stirishga, faol, chuqur fikrlashga va ko‘tarinki kayfiyatda ishlashga o‘rgatib borish muximdir. Tasviriy faoliyat (rasmda, loy ishi, applikatsiya) bolalarda nafaqat qiziqish uyg‘otadi, balki ularni o‘rab turgan olamni o‘z ishida aks ettirishda, olamni ko‘z oldida yaxlit xolda namoyon etishida va umuman har tomonlama shakllanishiga (estetik, aqliy, axloqiy) turtki bo‘ladi. SHunday qilib, - maktabgacha ta'lim yoshi davri tarbiyaviy ta'sir orqali bolalarni estetik ruhda tarbiyalash maqsadlaridan va uning bola shaxsini shakllantirishda tutgan o’rnidan kelib chiqib, estetik rivojlanishlarini takomillashtirishdir.