Bo`ladi. Shaxsning faolligi deganda odamning atrofdagi tashqi muhitga
Yüklə 13,89 Kb.
|
|
Psixologiya nimadan bahs etadi? :O`zbekiston Respublikasi mustaqillikka erishganidan keyingi siyosiy, iqtisodiy islohotlar bilan bir qatorda ma`naviyat sohasida ham o`zgarishlarni amalga oshirish ehtiyoji vujudga keldi. YAngi jamiyat odamlardan yangicha fikrlashni, o`z - o`zini milliy jihatdan anglab etishni, istiqlol tafakkuriga ega bo`lishni taqozo etadi. Prezidentimiz I. A. Karimov ta`kidlab o`tganlaridek, “Islohotlar hayotni, hayot esa insonlar tafakkurini o`zgartiradi.” Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi va O`zbekiston Respublikasining “Ta`lim to`g`risida”gi qonunini amalga oshirish, undan kelib chiqadigan vazifalarni hal qilish ko`p jihatdan turli darajadagi psixologik muammolarning echilishi bilan bog`liq. Zamon talabiga mos keladigan, raqobatbardosh, yuksak e`tiqodli, ma`naviy jihatdan yuksak, mustaqil fikrlay oladigan, professional faoliyatlarga oid muammolarni hal etish uchun zarur ko`nikma va malakalarga ega mutaxassislarni tayyorlashda psixologiya fanining o`rni va ahamiyati beqiyosdir. Psixologiya grekcha “psyuxe”- “jon, rux”, “logos” - “ta`limot”, “fan” degan so`zdan kelib chiqkan bo`lib, psixik faktlar, ularning qonuniyatlari va mexanizmlari haqidagi fandir. Psixologiya psixikani o`rganadi. Psixik faktlarga quyidagilar kiradi: - bilish faoliyatlari: diqqat, nutq, faoliyat; - bilish jarayonlari : sezgi, idrok, xotira, tafakkur va xayol; - ruxiy holatlar yoki shaxsning hissiy-irodaviy sohasi - hissiyot, iroda; - ruxiy xususiyatlar yoki shaxsning individual-psixologik xususiyatlari: temperament, xarakter, qobiliyatlar. Shaxsning faolligi :Shaxs o`zining faoliyati tufayli tevarak atrofdagi olam bilan faol munosabatda bo`ladi. Shaxsning faolligi deganda odamning atrofdagi tashqi muhitga ko`rsatadigan ta`siri tushuniladi Sezgilarning tasnifi va turlari : Sezilarning eng katta va eng muhim guruhlarini ajratib ko'rsatib, ularni uchta asosiy turga bo'lish mumkin; interoetseptiv, proprioseptiv va ekzotsentiv hislar Psixologiya tarixi. : Antik davrdan boshlab psixologik bilimlar falsafa va tibbiyot fanlari negizida rivojlanib kelgan. Yunon shifokorlari Gippokrat, Erasistrat psixikaning organi miya ekanligini bilganlar va inson jonini koinotning ashyoviy boʻlagi sifatida talqin qilganlar. Ularning gʻoyalari Platonning jon abadiyligi toʻgʻrisidagi taʼlimotiga qarama-qarshi qoʻyilgan. Aristotel „Jon toʻgʻrisida“gi asarida psixologik tushunchalar tizimini ishlab chiqdi Muloqot turlari va vazifalari. : Muloqot ikki yoki undan ortiq odamlar o‘rtasidagi bilish yoki affektiv-baholash xususiyatiga ega bo‘lgan axborot almashinuvida ularning o‘zaro ta’sirlashuvi sifatida ta’riflanadi. Mazmun-maqsadlari va vositalariga ko‘ra muloqotni bir nechta turlarga bo‘lish mumkin. Mazmuniga ko‘ra, u moddiy (faoliyat jismlari va mahsulotlari almashinuvi), kognitiv (bilimlar almashinuvi), konditsiv (ruhiy va jismoniy holatlar almashinuvi), motivatsion (xohishlar, maqsadlar, qiziqishlar, motivlar, ehtiyojlar almashinuvi), faoliyatli (harakatlar, muolajalar, malakalar, ko‘nikmalar almashinuvi) bo‘lishi mumkin. Diqqatning xarakterli xususiyatlari. :. a) diqqatning kuchi va barqarorligi b) bo`linishi v) ko`lami g) taqsimlanishi Psixologiyaning ilmiy tadqiqot metodlari. . : 1.Kuzatish metodi. 2. Eksperiment metodi. 3. Suhbat va anketa. 4. Biografik metod Nutq turlari. :. o'qish, tinglash (tinglash), gapirish, yozish Diqqatning rivojlanishi. Xotira turlari Sezgilar haqida umumiy tushuncha. Xarakter Sezgining nerv - fiziologik asosi. Hozirgi zamon psixologiyasining tamoyillari. Shaxs. Tafakkur shakllari Xulq-atvorning psixofiziologik asosi ( Nerv tizimi. Neyronlar. Akson. Dendrit. Miya). Temperament xaqidagi nazariyalar Idrok haqida tushuncha. Yuksak xislar: praksik xislar, axloqiy xislar, estetik xislar, intellektual xislar Shaxsning shakllanishiga ta'sir etuvchi omillar. Idrokning xossalari: Psixologiyaning falsafa doirasidagi taraqqiyoti Shaxsning malaka va odatlari. Xarakter aksentuatsiyasi Diqqatning xususiyatlari, diqqat kuchi va bo’linishi, diqqat ko’lami, diqqat taqsimlanishi, shaxsda diqqat rivojlanishi. Xayol turlari Instinktlarning klassifikatsiyasi Ongning paydo bo’lishi va uning taraqqiyoti Psixologiyaning asosiy sohalari Muloqot Vaqt, xarakat va fazoni idrok kilish Xotira jarayonlari, esda olib qolish, esga tushirish, esda saqlash, unutish Muloqot shakllari. Psixologik bilimlarning rivojlanish bosqichlari Xotiraning nerv - fiziologik asoslari Faoliyat haqida tushuncha Temperament tiplari ( I.P.Pavlov bo`yicha) Idrokda ob’ekt va fon, appertseptsiya, idrokning konstantligi Tafakkur operatsiyalari Diqqat haqida tushuncha. Xotira turlari: faoliyatga ko’ra, maqsadiga ko’ra, muddatiga ko’ra Nutq haqida tushuncha Hissiy ton, affekt, stress, stenik va astenik hislar Temperament haqida tushuncha. Tafakkur turlari Muloqot haqida tushuncha. Xayol jarayonlari. Qobiliyatlar haqida tushuncha Xotiraning individual farqlari yoki xotira tiplari. Xarakter tipologiyasi Filogenez va ontogenez haqida tushuncha Tafakkur haqida umumiy tushuncha. Sezgilarning tasnifi, sezgilarning turlari, sezgi sohasidagi qonuniyatlar. Iroda haqida tushuncha. Xarakter aksentuasiyasi. Idrokda illyuziya va gallyutsinatsiya Tafakkur shakllari Iroda sifatlari. Xarakterning shakllanishi. Shaxs shakllanishiga ta’sir yetuvchi omillar. Xissiyot haqida tushuncha Qobiliyatlar - individual - psixologik xususiyatlar sifatida. Sezgi turlari. Shaxsning irodaviy sifatlari. Qobiliyatlar tasnifi. Muloqotning verbal va noverbal vositalari Ong xossalari. Xayol sifatlari. Oliy nerv faoliyati tipi va temperament. Qobiliyatlarning tabiiy asoslari. Xayolning (fantaziya) ahamiyati va o'sishi. Psixikaning sensor, pertseptiv va intellekt bosqichlari Xulosa chiqarish usullari Shartli va shartsiz reflekslar Tropizm va uning turlari Yüklə 13,89 Kb. Dostları ilə paylaş:
|