Bosh muharrir: Sharipov Qo‘ng‘irotboy Avezimbetovich Bosh muharrir o‘rinbosari: Karimov Norboy G‘aniyevich
Yüklə 16,35 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Tashkilotda minimal
xodimlar soni Jami xodimlar ulushida nogironligi bor xodimlar Majburiy kvotala bajarilmagan har bir xodim uchun jarima (har bir oyda) 60 ta 2 % gacha 260 yevro 60 ta 2 % dan 3 % gacha 180 yevro 60 ta 3 % dan 5 % gacha 105 yevro 5 tadan 40 tagacha 0 % 105 yevro 5 ta 0 % 0 yevro Shuningdek, nogironlar bo‘lgan shaxslar uchun ish o‘rinlari ajratadigan korxonalar quyidagi huquqlarga ega bo‘ladilar: subsidiya olish, imtiyozli shartlarda kredit olish. Aksariyat davlatlarlar korxonalarda kvotalarni amalga oshirish uchun moliyaviy imtiyozlardan foydalani- shadi. Yaponiya qonunchiligida ishga qabul qilingan nogironlar uchun asbob-uskunalarni yaxshilash kabi grant- lar ajratilgan. Skandinaviya davlatlarida sotsial-demokratik model amalga oshirilmoqda, unga ko‘ra esa, davlat fuqa- rolarga quyidagi huquqlarini kafolatlab beradi: ehtiyoj darajasidan va mehnat hissasidan qat’i nazar ijtimoiy ta’minotni. Davlat imkoniyati cheklangan shaxslarga yuqori darajada e’tibor qaratgan. Imkoniyati cheklangan shaxslarni ish bilan ta’minlanishkarining asosiy mexanizmlaridan biri bu, nogironligi bo‘lgan fuqarolar uchun mos keladigan, ixtisoslashtirilgan kasbiy ko‘nikmalarga ega bo‘lgan ustaxonalar va muayyan mutaxassisliklar bo‘yicha ish o‘rganishlaridir. Shunda ham, nogironligi bo‘lgan shaxslarning oylik ish haqqini katta qismini davlat budjeti tomonidan subsidiya ko‘rinishida to‘lab beriladi, ish beruvchilarga kompensatsiya uchun mehnat unum- dorligidagi farqlarni qoplash uchun taqdim etiladi yoki nogironligi bo‘lgan xodimlarning ish haqqiga qo‘shimcha tarzda kam miqdordagi kompensatsiya taqdim etiladi. Nogironlarning ish haqqini subsidiyalash mexanizmi no- gironlarning ishchi kuchiga bo‘lgan talabni rag‘batlantirish usuli sifatida paydo bo‘lgan. Ko‘rish bo‘yicha imkoniyati cheklangan shaxslarni ochiq bozorga teng raqobat ostida kirib borishlari uchun yaratilgan shart-sharoitlarning o‘ziga xosligi bilan ajralib turadigan davlat bu Britaniyadir. Ushbu davlatda Bri- taniya Qirolligi ko‘zi ojizlar milliy instituti mavjud bo‘lib, unda ko‘zi ojizlar ijtimoiy ehtiyojlarini qondirishlari uchun iqtisodiy jihatdan yordam ko‘rsatib kelinmoqda. Institut fondi orqali ushbu shaxslarni bandligini ta’minlash doirasida ,,…uyda ishlashni xohlovchi yoki kichik guruhlarda tadbirkorlikni yo‘lga qo‘ymoqchi bo‘lganlar zaru- riy ko‘mak olishi mumkin. Bunga ko‘ra ular birinchi navbatda, o‘quv mashg‘ulotlariga jalb etilib, zaruriy biznes ko‘nikmalarga ega bo‘ladi, so‘ngra moliyaviy mablag‘lar bilan ta’minlanadi.’’ 18 X U L O S A VA TA K L I F L A R Taraqqiy etgan mamlakatlar tajribasini o‘rganish davomida ko‘zi ojiz shaxslarni bandligini ta’minlash uchun eng avvalo quyidagi ustuvor vazifalarni belgilab olish shart: 1. Kvotalar samarasi nazorat qilish. 2. Ko‘zi ojiz insonlar bandligini ijtimoiy modelini yaratish. 3. Har bir shaxsga xos qobiliyatlarni rivojlantirish. 4. Moliyaviy rag‘bat tizimini joriy qilish. Xulosa o‘rnida shuni ta’kidlash joizki, Respuplikamizda so‘nggi yillarda Prezidentimiz tashabbusi bilan qonunchilikka nogironligi bo‘lgan shaxslarning ijtimoiy-iqtisodiy hayotlarga yengillik baxshida qiluvchi chora-tad- birlar belgilab qo‘yildi. Bu kabi qonun, qaror va farmoyishlar amalda o‘z samarasini bermasdan hali hanuzgacha ko‘zi ojiz shaxslar o‘rtasida yuqori ko‘rsatkichli ishsizlik darajasi saqlanib qolmoqda. Ushbu va boshqa mua- mmolarni oqilona foydalanib xorij tajribasiga asoslanib quyidagi takliflar ishlab chiqildi. ■ Majburiy kvotalash tizimini samaradorligini nazorat qilish uchun Germaniya tajribasi asosida yo‘lga qo‘yish: ■ Ko‘zi ojiz insonlar bandligi, biznis yuritishga imkoniyat yaratish va ularga inklyuziv ish o‘rinlarini yaratish uchun ularni manzilli qo‘llab-quvatlaydigan moliyaviy institutlar tashkil qilish: ■ Ko‘zi ojizlarning kasbiy malakasini maktab davridan to mehnat resurslariga qo‘shilishgacha bo‘lgan davr- ni oldindan rejalashtirish, har bir shaxsning shaxsiy qobiliyatlaridan kelib chiqib kasbiy malakaviy kurslar- ga o‘qitish tizimini o‘z ichiga olgan Kamida 10 yildan kam bo‘lmagan uzoq yillik strategiya yaratish: 17 Muallif tomonidan tuzildi. 18 Q. Isayev, Har bir inson – bebaho capital // xalq so‘zi, № 34, 18.02.2023-y. 4-b. 333 YA S H I L I Q T I S O D I Y O T VA TA R A Q Q I Y O T https://yashil-iqtisodiyot-taraqqiyot.uz 2023-yil, iyul. № 7-son. T ARA QQIY O T ПР ОГРЕС С PR OGRESS ■ Biznes qilishga moyilligi bo‘lgan ko‘zi ojiz shaxslarni o‘quv kurslariga o‘qitilgandan so‘ng biznes reja aso- sida moliyaviy mablag‘lar bilan ta’minlash: ■ Davlat tomonidan nogironlar uchun majburiy zaxiralangan ish o‘rinlari haqidagi ma’lumotlarni doimiy ravishda ijtimoiy tartmoqlarda taqdim etib turish: ■ Hududlararo ko‘zi ojizlar oligapolistik ishlab chiqarish korxonalari tashkil etish ularni ochiq mehnat bozo- ridagi kuchli raqobatga kirishishidan himoya qiladi. ■ Masofaviy ish o‘rinlarini ko‘zi ojiz insonlar uchun qonunchilik yordamida yo‘naltirish ular o‘rtasida ishsizlik darajasini pasaytirishga xizmat qiladi. Yüklə 16,35 Mb. Dostları ilə paylaş:
|