Boshlang'ich sinf ona tili darslarida o'quvchilar nutqini o'stirish ahamiyati

www.pedagoglar.uz 
 
45-son 7–to’plam Iyun 2023
Sahifa: 79 
ma’naviy axloqiy fazilatlarning poydevori, tushunchalari, ko’nikmalri bolalikdan 
tarkib toptirilsagina, bu poydevor barqaror bo’ladi. Ma’naviy axloqiy fazilatlar 
tarkibida nutq, muloqot, munosabat madaniyati alohida o’rin tutadi. O’quvchilarda 
nutqiy munosabatga kirishish malakasini hosil qilishda pedagogikaning roli kattadir. 
Bu o’qituvchining erkin va aniq – ravshan nutqi, o’quvhilar nutqi va tafakkurini 
rivojlantirishning 
birinchi 
darajali 
muhim 
shartlaridan 
hisoblanadi. 
Boshlang’ich sinf o’quvchilarida nutq madaniyatini individual shakllantirih 
metodikasi quyidagi bosqichlarni o’z ichiga oladi: 
1. Boshlang’ich sinf o’quvchilarida nutq rivojining tarbiyasi individual 
uslubining haqiqiy shaxsiy xususiyatlarini o’rganish va o’quvchilar nutqining 
ravonligini rivojlantirish. Boshlang’ich sinf o’quvchilarida nutqning o’sishini 
mustaqil tahlil qilish, o’zaro har tomonlama tavsifnomalar, o’qituvchining 
kuzatishlari asosida amalga oshadi. Boshlang’ich sinf o’quvchilari orasida nutq 
muomalasi haqida, ”Men boshqa kishilar bilan muomalada qandayman?” mavzusida 
suhbat o’tkazish. 
2. Nutqiy muomaladagi kamchiliklarni aniqlash va ularni barham toptirish 
yuzasidan qilingan ishlar: uyatchanlikni, tortinchoqlikni, muomala uslubidagi salbiy 
holatlarni yengish. 
3. Nutqda pedagog uchun muomalaning hissiy juhatdan qulay bo’lgan uslubini 
ishlab chiqishga doir topshiriqlar va ularni o’z-o’zini kuzatish ma’lumotlari bilan 
taqqoslash. 
4.Nutqiy muomalada o’z individual uslubiy pedagogik muomalaning tarkibiy 
qismlarini egallash sohasidagi ishlar. 
Tarbiyaviy jarayonni tashkil etishda, o’quvchilar nutqining o’stirilishida 
pedagogik muomalaning juhatlari muhim rol o’ynaydi. Bu o’rinda, bir nechta 
bosqichlar ajratib ko’rsatiladi.
 
Birinchi bosqich
– bu o’quvchini tarbiyaviy jarayon vaziyatidan xabardor 
qilishdir.
 

---