International Conference on Developments in Education Hosted from Bursa, Turkey https: econferencezone.org August 15 th 2022 31
qobiliyatlarni shakllantirishga hissa qo'shadi. odam(sensorimotor muvofiqlashtirish, xatti-
harakatlarning o'zboshimchaliklari, fikrlashning ramziy funktsiyasi va boshqalar, shuningdek,
o'yinni yaratgan etnos psixologiyasining eng muhim xususiyatlari.
O'yinlarning asosiy turlarining tasnifi va xususiyatlarini o'rganib chiqib, biz o'yin degan
xulosaga kelishimiz mumkin faoliyat - shaxsiyat rivojlanishidagi ajralmas qism.
Bolalar o’yin faoliyatlarining yana bir xususiyati, o’yin jarayonida bolaning
qiladigan
xatti-harakatlari
va
bajaradigan
rollarining
ko’pincha
umumiylik
xarakteriga ega bo’lishidir. Buni shunday tushunish kerakki, bola o’zining turli-
tuman o’yinlarida faqat o’ziga tanish bo’lgan yolg’iz bir shofyorning, vrachning,
militsionerning, o’qituvchining, uchuvchining hatti-harakatlarinigina emas, balki
umuman shofyorlarning, vrachlarning, o’qituvchilarning hamda uchuvchilarning
hatti-harakatlarini aks ettiradi. Albatta, turmush tajribalari va faoliyatlari doirasi
cheklangan
bolalar
o’zlarining
o’yinlarida
aniq
odamlarni
va
ularning
harakatlarini
aks
ettiradilar
xolos.
Masalan,
oyisini,
dadasini,
akasini,
o’qituvchisini va shu kabilarni. Bolalarning o’yinlarida esa bunday obrazlar
umumiylik xarakteriga ega bo’la boshlaydi. Bolalarning o’yinlari atrofdagi narsa
va hodisalarni bilish quroli bo’lishi bilan birga, yuksak ijtimoiy ahamiyatga ham
ega. O’zgacha qilib aytganda, o’yin qudratli tarbiya qurolidir. Bolalarning o’yinlari orqali
ularda ijtimoiy foydali, ya’ni yuksak insoniy hislatlarni tarbiyalash mumkin. Agarda biz
bolalarning o’yin faoliyatlarini tashqaridan kuzatsak, o’yin jarayonida ularning barcha shaxsiy
hislatlari (kimning nimaga ko’proq qiziqishi, qobiliyati, irodasi, temperamenti) yaqqol
namoyon bo’lishini ko’ramiz. Shuning uchun bolalarning o’yin faoliyatlari, ularning
individual ravishda o’rganish uchun juda qulay vositadir.