Boshqaruv texnologiyalari reja: Majlislar o’tkazish texnologiyasi Vaqtni boshqarish
Yüklə 0,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
BOSHQARUV TEXNOLOGIYaLARI Reja: 1. Majlislar o’tkazish texnologiyasi 2. Vaqtni boshqarish 3. Boshqaruvda nazoratni takomillashtirish 4. Xotorn tadqiqotlari Majlislar o’tkazish texnologiyasi Ish yuzasidan o’tadigan uchrashuvlar, yig’ilish va majlislar boshqaruvdagi muammolarni asosiy hal etish vositasi bo’lib hisoblanadi. Bunday yig’ilishlarda nafaqat ishga aloqador masalalar, balki xodimlar munosabatlari psixologiyasiga oid vazifalar ham hal etiladi. Masalan, yig’ilish olib borar ekan rahbar o’zining avtokratlik yoki demokratik tamoyillarga moyilligini namoyish etadi, xodimlar orasida ishonchlilarni ajratish va ularga qo’shimcha mas’uliyat yuklash tadbirlarini amalga oshiradi. Bu esa tashkilot ichidagi yig’ilishlar ko’pqirraliligidan va ularni amalga oshirishda mohirlik talab etishidan dalolatdir. Rahbar ish vaqtining 70% ni yig’ilishlarda o’tkazadi. Afsuski,bunday yig’ilishlarning ko’pchiligi samarasiz bo’lib va buning sababi majlisni tayyorlash va o’tkazish paytida tashkiliy va psixologik xatolarga yo’l qo’yilishidir. Boshqaruv nazariyasida uch xil yig’ilishlar farqlanadi: 1. Ma’lumot to’plashga qaratilgan suhbat. Bu tadbir xodimlar dan hisobot yig’ish uchungina o’tkaziladi. Bunday tarzdagi hisobot yozma matndan ko’ra afzalroq bo’lib, rahbar xohlagan vaqtida aniqlashtiruvchi savollar berishi mumkin. Boshqa afzallik shundan iboratki, hisobot berayotgan xodimni tinglash orqali, boshqalar tashkilotdagi umumiy ahvol haqida to’la tasavvurga ega bo’la boshlaydilar; 2. Qaror qabul qilish maqsadidagi yig’ilish. Bunda ma’lum muammo yuzasidan turli bo’lim mutaxassislarining fikrlarini bir nuqtaga to’plash orqali bahs uyushtiriladi va qaror qabul qilinadi; 3. Ijodiy guruh yig’ilishi. Bunda yangi g’oyalarni ishlab chiqish va ularni ishlab chiqarishga joriy etish haqida fikr alamashinadi. Ish yuzasidan bo’ladigan yig’ilishlar samarali uslub bo’lib, ularda tashkilot xayotiga oid muhim boshqaruv qarorlari qabul qilinadi va ularni ijro etish imkoniyatlari tahlil etadi. Yig’ilishlar samaradorligi asosan korxona boshqaruviga oid ma’lumotlar ishlab chiqish xajmi bilan o’lchanadi. SHartli ravishda shunday deyin mumkin – yig’ilishga qadar mavjud bo’lgan ma’lumotlarni majlis so’ngida to’plangan ma’lumotlarga nisbati bajarilgan ishning samarasini ifodalaydi. Agar ushbu nisbat birga teng bo’lsa, bu yig’ilish befoyda, bekorga vaqt o’tgan va ish uchun xech narsa bermagan hisoblanadi. Yig’ilish shu paytda o’z vazifasini bajargan hisoblanadiki, qachonki unda hal etilmagan ishlarga oid muammolar ko’rilsa va bir kishi uddalay olmaydigan masalalar ustida mutaxassislar guruhi bosh qotirsalar. Ish yuzasidan o’tadigan yig’ilishda qatnashuvchilar aniq biron masala yuzasidan to’planishi, ular muhokamadagi masala bo’yicha mutaxassis bo’lishlari lozim. Ish yuzasidan bo’ladigan yig’ilishda masala yuzasidan malakaga ega bo’lmagan ishtirokchilarning qatnashishlari maslahat berilmaydi, chunki ularning fikrini eshitish va muhokama etishga sarflanadigan vaqt guruh faoliyatini besamara etadi. Yig’ilishga tayyorgarlik odatda qaror loyihasini ishlab chiqish, ma’lumotlarni qisqa bayonnoma va diagrammalar tarzida yaratish bilan tugallanadi. Muammo yechimining mavjud yechimlari taxmin tarzida ishlab chiqiladi. Odatda yig’ilish rahbar yoki yordamchilaridan birining ma’ruzasidan boshlanadi. Bu ma’ruzada muhokama etilajak masala bo’yicha hamma ma’lumotlar iloji boricha aniq va lo’nda bayon etilishi, agar masalada noaniqliklar bo’lsa bunga ishtirokchilarning diqqatini jalb etish va ularni hal etish yo’llari ifodalanishi lozim. Yig’ilish olib boruvchi guruh fikrini muhokama etilayotgan masala doirasida ushlab turishi, aniqlashtiruvchi savollar berishi lozim. Lider, ayniqsa, jamoada axloq normalari saqlanishiga e’tibor berishi va malakali mutaxassislar sha’niga biron nojo’ya gap tegib ketmasligiga e’tibor berishi tavsiya etiladi. Yig’ilishlar orqali boshqaruv qarorlarini qabul qilishning asosiy garovi guruhdagi ijodiylik ruhi bo’lib, bu omilni kuchaytirishning asosiy uslullaridan biri jamoadagi mavjud erkinlik va siquvning yo’qligidir. Ish yuzasidan o’tadigan yig’ilishlar boshqaruv munosabatlari singari demokratik yoki avtokratik tarzda bo’lishi mumkin. Yig’ilishning demokratik shakli rahbarning kasbiy va psixologik mahorati xodimlarnikidan ustun bo’lgan holatda namoyon bo’ladi. Aynan shunday hxolatda rahbar xodimlari bilan yuzaga keladigan munozarani mutaxassis va tan olingan rahbar sifatida olib borishi mumkin. Avtokratik shakldagi yig’ilishda hamma narsani rahbarning o’zi hal etadi. Bunday tarzda o’tuvchi yig’ilishda xodimlardan yetarli darajadagi ma’lumotlarni olish qiyin va guruhning faolligi yakka rahbarning tashabbusi orqali ifodalanadi, natijada oxirgi qaror uchun mas’uliyat ham uning zimmasiga yuklanadi. Avtokratlik guruhni faollashtiruvchi uslublar toifasiga kirmaydi. Yig’ilish so’ngidagi eng muhim natija boshqaruv qarorlari va ularni amalga oshirish yuzasidan yangi fikrlarga ega bo’lishdir. Lekin yangi g’oya doimo eskisini inkor etishdir, bunday vaziyat esa o’z navbatida tanqidiy fikrlarni keltirib chiqarishi mumkin. SHuning uchun rahbarning vazifasi guruh oldiga qo’yilgan maqsadga muvofiq ravishda guruhiy muhitni boshqarish, vaziyatni keskinlashtirmay maqsad sari yo’naltirishdir. Keskin vaziyatda, qarama-qarshi fikrlar muhitida qabul qilingan qaror uning ijrosini ham qiyinlashtiradi. o’rinsiz fikrlarni muloyim va adovat uyg’otmay rad etish qaror ijrosida tomonlarning birgalikdagi harakatini ta’minlash uchun zamin yaratadi. Boshqaruv qarorlari bilan bog’liq yig’ilishlarni yana bir toifasi guruh yordamida ishlab chiqilgan yoki mavjud qarorni amalga oshirishda yagona yondoshuvni ishlab chiqish bo’lib hisoblanadi. Boshqaruv qarorlarini amalga oshirishning bu bosqichida dastlab qarama-qarshi fikrga ega bo’lgan tomonlarni maqsad sari hamkorlikda ishlashini ta’minlash asosiy maqsad qilib qo’yiladi. Rahbar qaror ijrosini guruhga muhokama uchun taqdim etar ekan, qarorni amalga oshirish bo’yicha vazifalar taqsimotini iloji boricha guruh a’zolari tashabbusi orqali amalga oshirishga intilishi lozim. Ijro samaradorligining asosiy garovi tashabbus kim tomonida bo’lishidadir. Rahbar tomonidan tayinlangan ijroning kafolati doimiy rahbar nazorati orqali ta’minlanadi. Agar tashabbus xodimdan chiqsa va o’zi shaxsan vazifa ijrosini qabul qilsa, demak mas’uliyat ham xodim bo’ynida bo’ladi. Yig’ilishni aynan shu yo’sinda olib borish va xodimlarning mas’uliyatni o’zlari qabul qilishlari sharoitini yaratish rahbar oldida turgan asosiy vazifadir. Albatta, bu kabi yig’ilishlarni olib borish va boshqarish rahbardan ma’lum psixologik yetuklikni talab etadi va iloji boricha avtokratik ko’nikmalardan voz kechishni taqozo etadi. Bunday yig’ilish olib borish texnologiyalaridagi asosiy talablardan biri - har bir taqsimlanayotgan vazifani konkret ijrochi bilan bog’lash va bu majburiyatlarni kog’ozda qayd etishdir. Bu maqsadda flip-chat yoki plastikli doskalar qo’l keladi. Bu qaydlarda ijrochi, u qabul qilgan vazifa, ijro muddati va qanday natija olinishi ko’rsatilishi lozim. Agar ijro bir necha kishi ishtirokida amalga oshirilsa hamkorlikda bo’ladigan xodim va bo’limlarning nomlari ham belgilab o’tilishi maqsadga muvofiq. Bunday tadbir nafaqat qaror ijrosini, balki uning nazoratini va zarur bo’lgan paytda kerakli o’zgartirishlar kiritish tadbirlarini ham yengillashtiradi. Qarorni ijro etish bo’yicha monitoring yig’ilishlarini muntazam o’tkazibyu borish, taqdirlash va xatolarni bartaraf etish bo’yicha xulosalar chiqarish juda muhimdir. Natijaga erishish yulidagi yig’ilishlar asosiy jihatlaridan biri ishtirokchilarni qay tarzda taklif etishdir. Muhim qaror ishlab chiqishga qaratilgan yig’ilishga ishtirokchilarni rahbar kotiba orqali telefonda taklif etmasligi lozim. Bunday yig’ilishlarga xat yoki maxsus tarzda tayyorlangan yozma taklifnoma orqali xabar berilgani ma’qul. Yüklə 0,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|