Bozor iqtisodiyoti sharoitida rejalashtirish va bashoratlash

Prognozlash va rejalashtirishga
qo`yiladigan umumiy talablar

• 
  savdo korxonalarining rivojlanish g`oyasini, maqsadini aniqlash;
  
• 
  asosiy maqsadga erishishni ta`minlaydigan tijorat g`oyalarini namoyon qilish;
  
• 
  rejalashtirish – uzluksiz jarayon bo`lib, barcha jamoaning ijodiy yondoshishini, rag`batlantirishni taqozo qiladi (jamoa a`zolari rejalashtirish jarayonida faol qatnashishi, pirovard natijalarda ularning ish haqi undan bog`liqligidadir);
  
• 
  reja barcha funksional bo`limlarni, mutaxassislarni, boshliq bilan uning qaromog`idagi xizmatchilarni o`zaro ta`siri va chambarchas bog`lanishda, birgalikda optimal aniqlashga erishish asosida tuzilishi kerak;
  
• 
  bozor konyukturasi o`zgarish ehtimollariga mo`ljallangan alternativ variantlar mavjud bo`lishi shart;
  
• 
  bozor iqtisodi sharoitida barcha resurslardan (ular chegaralangan) oqilona, ratsional foydalanish, xarajatlarning tejamliligini, natijalarning optimalligini ta`minlash;
  
• 
  savdo faoliyatini chuqur, har tomonlama baholash maqsadida uning samaradorligi me`zonini, ko`rsatkichlarini aniqlash;
  
• 
  savdo faoliyatiga ta`sir qiluvchi omillarni aniqlash, uning ta`sir qilish darajalarini chuqur tahlil qilish, asoslash imkoniyatlarni, yangi rezervlarini aniqlash;
  
• 
  va nihoyat ishlab chiqarilgan hamda qabul qilingan dasturning bajarilishini ta`minlash va nazorat qilish kabilardir.
  

Chet el savdo korxonalarining tajribasidan ma`lumki, rejalarning ishlab chiqarilishiga qat`iy talablar qo`yiladi. Rejalarda asosiy muammolar, vazifalar o`z ifodasini topadi. Masalan: Savdoning tovar aylanishi hajmi, assortimentlari bo`yicha tovar aylanishi, tovar zahiralari ko`rsatkichlari, tovarlarni kelishi (manbaalari bo`yicha), asosiy, aylanma va moliyaviy mablag`lari (fondlari), mehnat resurslari va ish haqi, daromadlari, xarajatlari, foydasi kabilar.
Bu bo`limlarning har biri bo`yicha aniq chora-tadbirlar, konkret javobgarlik belgilab qo`yiladi. Alohida bo`limlar bo`yicha taqvim rejalar ishlab chiqilib, kim nima qiladi, qanday bajaradi kabi masalalarni hal qilish yo`llari aniqlanadi.