Bu böLÜmde anlatilacak konular: konular



Yüklə 121,01 Kb.
Pdf görüntüsü
tarix05.03.2017
ölçüsü121,01 Kb.
#10236

01.11.2008

1

V



İ

TAM


İ

N B


İ

YOK


İ

MYASI


V

İ

TAM



İ

N B


İ

YOK


İ

MYASI


D V

İ

TAM



İ

N

İ



D V

İ

TAM



İ

N

İ



Hazırlayan: V. Murat BOSTANCI

Hazırlayan: V. Murat BOSTANCI

1

1

BU BÖLÜMDE ANLATILACAK 



BU BÖLÜMDE ANLATILACAK 

KONULAR:

KONULAR:

Tarihsel Bakı

ş

Tarihsel Bakı



ş

D vitamininin kimyasal ve biyolojik 

D vitamininin kimyasal ve biyolojik 

fonksiyonları

fonksiyonları

Besin kaynakları

Besin kaynakları

Toksisite

Toksisite

2

2



TAR

İ

HSEL BAKI

TAR

İ

HSEL BAKI

1990’lı yılların ortasına kadar aktif D 

1990’lı yılların ortasına kadar aktif D 

vitamini  ihtiyacımızın tamamının böbrekler 

vitamini  ihtiyacımızın tamamının böbrekler 

tarafından sa

ğ

landı


ğ

ı dü


ş

ünülüyordu. 

tarafından sa

ğ

landı



ğ

ı dü


ş

ünülüyordu. 

Böbrekler bu miktarı kanda bulunan    25

Böbrekler bu miktarı kanda bulunan    25--

D vitamininden üretir (25

D vitamininden üretir (25-- Hidroksi vitamin 

Hidroksi vitamin 

D, ya da 25 [OH]D3 ).

D, ya da 25 [OH]D3 ). Bu daha sonra 

Bu daha sonra 

karaci

ğ

erde; güne



ş

te kaldıktan sonra ciltte 

karaci

ğ

erde; güne



ş

te kaldıktan sonra ciltte 

olu

ş

an ve D vitamini bulunan besinlerden 



olu

ş

an ve D vitamini bulunan besinlerden 



elde etti

ğ

imiz az miktarda D vitamininden 



elde etti

ğ

imiz az miktarda D vitamininden 



sentezlenir.

sentezlenir.

3

3

Böbrekler sadece çok az miktarda aktif D 



Böbrekler sadece çok az miktarda aktif D 

vitamini üretir. Bu miktar kanda bulunan 

vitamini üretir. Bu miktar kanda bulunan 

25

25--D vitamini miktarına göre de



ğ

i

ş



ir. 

D vitamini miktarına göre de

ğ

i

ş



ir. 

Ba

ş



ka bir deyi

ş

le; Bütün yaz boyunca 



Ba

ş

ka bir deyi



ş

le; Bütün yaz boyunca 

güne

ş

te yatsak da, litrelerce süt içip her 



güne

ş

te yatsak da, litrelerce süt içip her 



ö

ğ

ünde uskumru yesek de, böbrekler her 



ö

ğ

ünde uskumru yesek de, böbrekler her 



zaman aynı aktif D vitamini miktarını  

zaman aynı aktif D vitamini miktarını  

üretir.

üretir.


4

4

Amerikalı uzman Doktor Michael F. Holick ve 



Amerikalı uzman Doktor Michael F. Holick ve 

meslekta


ş

ları çok önemli bir 

ş

ey ke


ş

fettiler: 

meslekta

ş

ları çok önemli bir 



ş

ey ke


ş

fettiler: 

Boston Üniversitesi Tıp Merkezi’nde D vitamini, 

Boston Üniversitesi Tıp Merkezi’nde D vitamini, 

cilt ve kemik ara

ş

tırma laboratuarında yaptıkları 



cilt ve kemik ara

ş

tırma laboratuarında yaptıkları 



ara

ş

tırmalar sonucunda, insanın tüm vücutta 



ara

ş

tırmalar sonucunda, insanın tüm vücutta 



aktif D vitamini üretti

ğ

ini buldular.



aktif D vitamini üretti

ğ

ini buldular.



Eskiden sadece böbreklerimizin aktif D vitamini 

Eskiden sadece böbreklerimizin aktif D vitamini 

üretti

ğ

ini sanıyorduk, fakat bu ara



ş

tırmalardan 

üretti

ğ

ini sanıyorduk, fakat bu ara



ş

tırmalardan 

sonra gö

ğ

üs, prostat, ba



ğ

ırsak, beyin ve deri 

sonra gö

ğ

üs, prostat, ba



ğ

ırsak, beyin ve deri 

hücrelerinin yanı sıra birçok farklı doku ve 

hücrelerinin yanı sıra birçok farklı doku ve 

hücrenin bu özelli

ğ

e sahip oldu



ğ

u anla


ş

ıldı. 


hücrenin bu özelli

ğ

e sahip oldu



ğ

u anla


ş

ıldı. 


5

5

D vitamini, bilindi



ğ

i gibi 


D vitamini, bilindi

ğ

i gibi 



ya

ğ

da eriyen, kemik 



ya

ğ

da eriyen, kemik 



olu

ş

ması ve büyümesi için 



olu

ş

ması ve büyümesi için 



gerekli olan bir vitamindir. 

gerekli olan bir vitamindir. 

Ra

ş

itizm adı verilen kemik 



Ra

ş

itizm adı verilen kemik 



hastalı

ğ

ına kar



ş

ı koruyucu 

hastalı

ğ

ına kar



ş

ı koruyucu 

oldu

ğ

undan bu vitamine 



oldu

ğ

undan bu vitamine 



“antira

ş

itik vitamin” de 



“antira

ş

itik vitamin” de 



denir. 

denir. 


D vitamini etkinli

ğ



D vitamini etkinli

ğ



gösteren on kadar bile

ş

ik 



gösteren on kadar bile

ş

ik 



varsa da bunlardan en 

varsa da bunlardan en 

önemlileri D2 ve D3 

önemlileri D2 ve D3 

vitaminleridir. Bunların 

vitaminleridir. Bunların 

ikisinin de provitaminleri 

ikisinin de provitaminleri 

ültraviyole ı

ş

ınlarının 



ültraviyole ı

ş

ınlarının 



etkisiyle etkin D 

etkisiyle etkin D 

vitaminlerine çevrilirler.

vitaminlerine çevrilirler.

6

6


01.11.2008

2

1.    D2 Vitamini



1.    D2 Vitamini

(Ergokalsiferol = 

(Ergokalsiferol = 

Kalsiferol):

Kalsiferol):

D2 vitamini, 

D2 vitamini, 

bazı maya ve 

bazı maya ve 

mantarlarda da bulunan 

mantarlarda da bulunan 

ergosterol’e ültraviyole 

ergosterol’e ültraviyole 

ı

ş



ınlarının etkisiyle 

ı

ş



ınlarının etkisiyle 

olu


ş

ur. Ergosterol yalnız 

olu

ş

ur. Ergosterol yalnız 



ültraviyole ı

ş

ınlarıyla 



ültraviyole ı

ş

ınlarıyla 



etkin duruma gelebilir. 

etkin duruma gelebilir. 

D2 vitamini, elde edildi

ğ



D2 vitamini, elde edildi

ğ



kaynaklarda ve bazı 

kaynaklarda ve bazı 

balıkların karaci

ğ

er 



balıkların karaci

ğ

er 



ya

ğ

ında bulunur.



ya

ğ

ında bulunur.



7

7

2.  D3 Vitamini



2.  D3 Vitamini

(Kolekalsiferol):

(Kolekalsiferol):

D3 


D3 

vitamini yalnız 

vitamini yalnız 

hayvansal 

hayvansal 

kaynaklarda bulunur. 

kaynaklarda bulunur. 

İ

nsan ve memeli 



İ

nsan ve memeli 

hayvanların 

hayvanların 

derialtında 7

derialtında 7--

dehidrokolesterol adı 

dehidrokolesterol adı 

verilen provitamin, 

verilen provitamin, 

ültraviyole ı

ş

ınlarının 



ültraviyole ı

ş

ınlarının 



do

ğ

rudan etkisiyle 



do

ğ

rudan etkisiyle 



D3 vitaminine 

D3 vitaminine 

dönü

ş

ür.



dönü

ş

ür.



8

8

D V



İ

TAM

İ

N

İ

N

İ

N METABOL

İ

ZMADA 

D V

İ

TAM

İ

N

İ

N

İ

N METABOL

İ

ZMADA 

KULLANILMASI

KULLANILMASI

Emilimi ve Fonksiyonları: 

Emilimi ve Fonksiyonları: 

Vitamin D

Vitamin D

    


’nin 

    


’nin 

organizmadaki miktarı mevsime veya güne

ş

 

organizmadaki miktarı mevsime veya güne

ş

 

ı

ş

ı

ğ

ına ba

ğ

lı olarak de

ğ

i

ş

ebilmektedir. 

ı

ş

ı

ğ

ına ba

ğ

lı olarak de

ğ

i

ş

ebilmektedir. 

Vitamin D, e

ğ

er ya

ğ

 emiliminde yani safra 

Vitamin D, e

ğ

er ya

ğ

 emiliminde yani safra 

asitleri, pankreatik salgılar ve intestinal 

asitleri, pankreatik salgılar ve intestinal 

mukozada bir aksaklık yoksa gastrointestinal 

mukozada bir aksaklık yoksa gastrointestinal 

kanaldan emilir. Vitamin emildikten sonra 

kanaldan emilir. Vitamin emildikten sonra 

direkt olarak 

ş

ilomikronlara ba

ğ

lanır ve lenf 

direkt olarak 

ş

ilomikronlara ba

ğ

lanır ve lenf 

yoluyla ta

ş

ınır.

yoluyla ta

ş

ınır.

9

9



Deride te

ş

ekkül eden 



Deride te

ş

ekkül eden 



yada besinlerle 

yada besinlerle 

vücuda alınan vitamin 

vücuda alınan vitamin 

D3 karaci

ğ

ere 



D3 karaci

ğ

ere 



ta

ş

ınarak enzimatik 



ta

ş

ınarak enzimatik 



etki ile 25

etki ile 25--

hidroksikolekalsiferole 

hidroksikolekalsiferole 

dönü

ş

ür. Vitamin D ilk 



dönü

ş

ür. Vitamin D ilk 



olarak karaci

ğ

erde 



olarak karaci

ğ

erde 



hidroksile edilerek 25 

hidroksile edilerek 25 

hidroksi D haline gelir 

hidroksi D haline gelir 

ve a

ve a--globuline 



globuline 

ba

ğ



lanarak plazmada 

ba

ğ



lanarak plazmada 

dola


ş

ır. 


dola

ş

ır. 



10

10

Daha sonra böbreklerde ikinci 



Daha sonra böbreklerde ikinci 

hidroksilasyon gerçekle

ş

ir ve 1,25



hidroksilasyon gerçekle

ş

ir ve 1,25--



dihidroksikolekalsiferol

dihidroksikolekalsiferol

 

 haline geçer. 



 

 haline geçer. 

Böbrek hidroksilazı parathormon ve 

Böbrek hidroksilazı parathormon ve 

kalsitonin ile kontrol edilen kalsiyum/fosfor 

kalsitonin ile kontrol edilen kalsiyum/fosfor 

oranı vitamin D tarafından düzenlenir.

oranı vitamin D tarafından düzenlenir.

11

11

KANDAK



İ

 Ca M

İ

KTARININ 

KANDAK

İ

 Ca M

İ

KTARININ 

AYARLANMASI

AYARLANMASI

12

12



01.11.2008

3

Bunun dı



ş

ında;

Bunun dı

ş

ında;

Vitamin D

Vitamin D

 

’nin aktif formu kemik 



 

’nin aktif formu kemik 

metobolizmasında, kemik yapısında, sellüler ve 

metobolizmasında, kemik yapısında, sellüler ve 

nöral fonksiyonlarda gerekeli olan kalsiyum 

nöral fonksiyonlarda gerekeli olan kalsiyum 

iyonlarının hücre membranından geçmesinde 

iyonlarının hücre membranından geçmesinde 

esas görev alır. 

esas görev alır. 

Vitamin D Ca44

Vitamin D Ca44

 

’un ba


ğ

ırsaklardan emilmesinde 

 

’un ba


ğ

ırsaklardan emilmesinde 

ve kemiklerden mobilizasyonunda aracılık eder. 

ve kemiklerden mobilizasyonunda aracılık eder. 

Bunu; kalsiyumu ba

ğ

layarak ta



ş

ıyan bir proteinin 

Bunu; kalsiyumu ba

ğ

layarak ta



ş

ıyan bir proteinin 

sentezinde aracılık yapan bir enzimi uyararak 

sentezinde aracılık yapan bir enzimi uyararak 

yaptı

ğ

ı sanılmaktadır.



yaptı

ğ

ı sanılmaktadır.



13

13

Ba



ğ

ırsak mukoza hücrelerinde, aktif olan 

Ba

ğ

ırsak mukoza hücrelerinde, aktif olan 



dihidroksivitamin D nükleusa girip kromatin 

dihidroksivitamin D nükleusa girip kromatin 

reseptör ile birle

ş

meden önce stozolik 



reseptör ile birle

ş

meden önce stozolik 



reseptör proteine ba

ğ

lanır



reseptör proteine ba

ğ

lanır



Bu vitaminin mide salgısını uyarıcı ve pH’ı 

Bu vitaminin mide salgısını uyarıcı ve pH’ı 

ş

ürücü etkisi oldu



ğ

u ve bu yolla da 

ş

ürücü etkisi oldu



ğ

u ve bu yolla da 

kalsiyumla fosforun emilimini 

kalsiyumla fosforun emilimini 

kolayla

ş

tırdı



ğ

ı sanılmaktadır.

kolayla

ş

tırdı



ğ

ı sanılmaktadır.

14

14

D vitamininin 



D vitamininin 

böbreklerde 

böbreklerde 

fosfatların geri 

fosfatların geri 

emilimini 

emilimini 

kolayla


ş

tırdı


ğ

ı, kanda 

kolayla

ş

tırdı



ğ

ı, kanda 

fosfor ve kalsiyum 

fosfor ve kalsiyum 

düzeyinin normal 

düzeyinin normal 

sınırlarda kalmasına 

sınırlarda kalmasına 

yardımcı ve tetaniyi 

yardımcı ve tetaniyi 

iyile

ş

tirici etkisi oldu



ğ

iyile



ş

tirici etkisi oldu

ğ



sanılmaktadır.



sanılmaktadır.

15

15



Depolanması: 

Depolanması: 

D vitamini; karaci

ğ

er, 


D vitamini; karaci

ğ

er, 



akci

ğ

er ve böbrek gibi organlarda ve 



akci

ğ

er ve böbrek gibi organlarda ve 



önemli miktarda ya

ğ

 dokusunda depolanır. 



önemli miktarda ya

ğ

 dokusunda depolanır. 



Ayrıca, kan, beyin, deri ve kemiklerde de 

Ayrıca, kan, beyin, deri ve kemiklerde de 

az miktarda D vitamini bulunur. D3 

az miktarda D vitamini bulunur. D3 

vitamininin ön maddesi derialtında 

vitamininin ön maddesi derialtında 

depolanır. 

depolanır. 

Karaci

ğ

er ve kemiklerin vitamin D 



Karaci

ğ

er ve kemiklerin vitamin D 



depolama kapasitesi sınırlıdır. Bir defada 

depolama kapasitesi sınırlıdır. Bir defada 

verilen 600 000 IU’

verilen 600 000 IU’

 

 

lik miktarın ancak %15’i 



 

 

lik miktarın ancak %15’i 



depo edilir 

depo edilir 

16

16



ş

arı Atılması: 



ş

arı Atılması: 

Vücuttan normal atım 

Vücuttan normal atım 

yolu bilinmemektedir. Atımında ba

ş

lıca yol 



yolu bilinmemektedir. Atımında ba

ş

lıca yol 



safradır. Safrayla dı

ş

kı yoluyla dı



ş

arı atılır. 

safradır. Safrayla dı

ş

kı yoluyla dı



ş

arı atılır. 

Anne sütüne de D vitamini geçer. 

Anne sütüne de D vitamini geçer. 

Damardan verilen D vitamininin ancak %3 

Damardan verilen D vitamininin ancak %3 

kadarı 48

kadarı 48--72 saat sonra idrarda 

72 saat sonra idrarda 

görülmü


ş

tür.


görülmü

ş

tür.



17

17

V



İ

TAM

İ

N D KAYNAKLARI:

V

İ

TAM

İ

N D KAYNAKLARI:

Vitamin D tabii 

Vitamin D tabii 

yiyeceklerde az ve 

yiyeceklerde az ve 

de

ğ



i

ş

ik miktarlarda 



de

ğ

i



ş

ik miktarlarda 

bulunur. En çok 

bulunur. En çok 

bulundugu 

bulundugu 

yiyecekler 

yiyecekler 

hayvansal 

hayvansal 

gıdalardır.

gıdalardır.

18

18


01.11.2008

4

Balıklarda özellikle tuzlu su balıklarında, 



Balıklarda özellikle tuzlu su balıklarında, 

balık karaci

ğ

er ya


ğ

ında, biftek, yumurta, 

balık karaci

ğ

er ya



ğ

ında, biftek, yumurta, 

süt, krema ve tereya

ğ

ında de



ğ

i

ş



ik 

süt, krema ve tereya

ğ

ında de


ğ

i

ş



ik 

oranlarda vitamin D bulunmaktadır. 

oranlarda vitamin D bulunmaktadır. 

Gençlerde günlük olarak 2,5 mcg vitamin 

Gençlerde günlük olarak 2,5 mcg vitamin 

D’ye ihtiyaç vardır. Ancak kalsiyumun 

D’ye ihtiyaç vardır. Ancak kalsiyumun 

daha iyi emilebilmesi ve optimal 

daha iyi emilebilmesi ve optimal 

büyümenin saglanabilmesi için günlük 

büyümenin saglanabilmesi için günlük 

olarak 10 mcg kadar alınabilir. 

olarak 10 mcg kadar alınabilir. 

19

19



V

İ

TAM

İ

N D H

İ

PERV

İ

TAM

İ

NOZU

V

İ

TAM

İ

N D H

İ

PERV

İ

TAM

İ

NOZU

D vitamininin bir kez 

D vitamininin bir kez 

çok miktarda 

çok miktarda 

alınmasıyla yada 

alınmasıyla yada 

uzun süre ihtiyacın 2

uzun süre ihtiyacın 2--

3 katı alınması 

3 katı alınması 

sonucu olu

ş

abilir. 


sonucu olu

ş

abilir. 



Fazla vitaminin zararlı 

Fazla vitaminin zararlı 

etkisi yava

ş

 



etkisi yava

ş

 



ilerledi

ğ

inden kolayca 



ilerledi

ğ

inden kolayca 



anla

ş

ılmaz 



anla

ş

ılmaz 



20

20

Zehirli etki gösterecek miktarda D vitamini 



Zehirli etki gösterecek miktarda D vitamini 

yanlı


ş

lıkla, bilmeden balıkya

ğ

ının veya 



yanlı

ş

lıkla, bilmeden balıkya



ğ

ının veya 

vitaminli ilacın fazla miktarda 

vitaminli ilacın fazla miktarda 

kullanılmasıyla olur. D vitamininin 

kullanılmasıyla olur. D vitamininin 

fazlasının yararı yoktur. Yalnız ra

ş

itizm 



fazlasının yararı yoktur. Yalnız ra

ş

itizm 



belirtileri olan çocuklara doktor önerisine 

belirtileri olan çocuklara doktor önerisine 

göre gereksinim üzerinde D vitamini 

göre gereksinim üzerinde D vitamini 

verilebilir. 

verilebilir. 

21

21

TOKS



İ

S

İ

TE

TOKS

İ

S

İ

TE

A

ş



ırı derecede alınan vitamin de 

A

ş



ırı derecede alınan vitamin de 

hiperkalsemi ve fosfatemi gibi tipik 

hiperkalsemi ve fosfatemi gibi tipik 

bozukluklar olu

ş

turur. Yumu



ş

ak dokularda 

bozukluklar olu

ş

turur. Yumu



ş

ak dokularda 

görülen mineralizasyon en önemli 

görülen mineralizasyon en önemli 

bozukluktur. Bu bozukluklar bilhassa 

bozukluktur. Bu bozukluklar bilhassa 

kalp,deri altı ve de akci

ğ

erlerde 



kalp,deri altı ve de akci

ğ

erlerde 



görülmektedir. 

görülmektedir. 

22

22

Böbreklerde olu



ş

an 


Böbreklerde olu

ş

an 



kireçlenmeden dolayı 

kireçlenmeden dolayı 

böbrek fonksiyonlarını 

böbrek fonksiyonlarını 

tam olarak yapamaz. 

tam olarak yapamaz. 

Bunun dı

ş

ında kalp 



Bunun dı

ş

ında kalp 



damarlarında da 

damarlarında da 

kireçlenmeler 

kireçlenmeler 

görülebilr. Ayrıca kilo 

görülebilr. Ayrıca kilo 

kaybı, i

ş

tahsızlık, 



kaybı, i

ş

tahsızlık, 



verim dü

ş

üklü



ğ

ü gibi 


verim dü

ş

üklü



ğ

ü gibi 


klinik belirtiler ortaya 

klinik belirtiler ortaya 

çıkar. 

çıkar. 


23

23

http://tr.wikipedia.org/wiki/Vitamin_D



http://tr.wikipedia.org/wiki/Vitamin_D

http://www.goktepe.net/etiket/d

http://www.goktepe.net/etiket/d--vitamini

vitamini


Vitaminler 

Vitaminler –

– Ramazan Mammadov

Ramazan Mammadov

www.steve.gb.com

www.steve.gb.com



KAYNAKLAR

KAYNAKLAR

24

24



01.11.2008

5

GRATIAS



GRATIAS

25

25



Yüklə 121,01 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin