Budjet hisobi
Yüklə 3,75 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Zak. 211
209 y o ‘naltirishi kerak. Qolgan qism ini, y a’ni vaqtincha foydalanilm ayotgan m ol-m ulkni ijaraga berishdan olingan m ablag‘lam ing 50 foizini esa budjet tashkiloti o ‘zining rivojlantirish fondiga y o ‘naltirishi kerak. Ijarachidan ijaraga bcruvchining bank m uassasasidagi m axsus tnablag‘lar b o ‘y ich a talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag‘iga ijara haqi k elib tushganida, bank m uassasasining ko ‘chirm asiga asosan quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: D ebet 114 - «B u d jet tashkilotini rivojlantirish fo n d i-b u d je td a n tashqari m a b la g 'la r b o 'y ic h a talab qilib olgunga qadar depozit hisob- v a ra g ‘i» subschyoti; K red it 178 - «B osbqa debitorlar v a kreditorlar bilan hisob-kitoblar» subschyoti. B ir v aq tn in g o ‘zida, vaqtincha foydalanilm ayotgan m ol-m ulkni ijaraga b erishdan olingan mablagM aming 50 foizini tegishli budjetga y o ‘naltirish kerak b o ‘lgan sum m aga, quyidagi ikkinchi buxgalteriya provodkasi tuziladi: D eb et 4 0 0 - «M ax su s va b udjetdan tashqari m ab lag 'lar b o 'y ic h a darom adlar» subschyoti; K red it 173 - « B u d jet to 'lo v larig a d o ir hisob-kitoblar» subschyoti. Ijaraga beruvchining talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag‘iga ijara to ‘lovlari tushgandan so ‘ng, ijaraga bcruvchi 5 bank kuni m obaynida x izm at ko‘rsatuvchi bank m uassasasiga tegishli budjetga o ‘tkazilishi kerak b o ‘lgan sum m aga to‘lov topshirig‘ini taqdim etishi kerak. B udjetga, budjet tashkilotiga kelib tushgan ijara haqining 50 foizi o ‘tkazib b erilganida, bank m uassasasining ko‘chirmasiga asosan, budjet tashkilotining buxgalteriya xizm ati quyidagi buxgalteriya provodkasini tuzadi: D eb et 173 - « B u d jet to 'lo v larig a d o ir hisob-kitoblar» subschyoti; K redit 114 - « B udjet tashkilotini rivojlantirish fo n d i-b u d je td a n tashqari m a b la g 'la r b o 'y ic h a ta la b qilib olgunga qadar depozit h iso b v arag 'i» subschyoti. Ijara to ‘lovlarining to ‘lanishi 30 kalendar kundan ortiq m uddatga kechiktirilganda ijaraga bcruvchi ijarachining nomiga yozm a bildirish xatini yuborishi kerak. Bildirish x atida ijara to ‘lovlarini am alga oshirish zarurligi eslatilad i va ijarachidan (ijara to‘lovlarining to ‘lanishini 21 0 kechiktirish 60 kundan ortib ketsa) tegishli zararlam i qoplatib, b ir tom onlam a tartibda ijara shartnom asini b ek o r qilish m um kinligi h a q id a ogohlantiriladi. Shuni hisobga olish kerakki, m ulkni ijarachiga berishga tay y o rlash g a ijaraga beruvchi toM ajavob beradi, m ulkni ijarag aberuv chiga qay tarish g a tayyorlashga esa ijarachi to ‘la jav o b beradi. D avlat m ulki ijara shartnom asini rasm iylashtirishda va tu zish d a qonunchilik talablariga rioya qilinishiga b udjet tashkilotining rah bari va bosh buxgaltcri javobgardir. Ijara shartnom alari b o ‘yicha ija ra to‘lovlarining o ‘z vaqtida kelib tushishini t a ’m inlashga ijaraga b eruvchi budjet tashkilotining rahbari javobgardir. 4. B U D JE T T A S H K IL O T L A R ID A M A T E R IA L ZA X IR A L A R H IS O B I Budjet tashkilotining material zaxiralari tarkibiga qurilish materiallari, o ‘matiladigan uskunalar, materiallar, oziq-ovqat mahsulotlari, yo q ilg ‘i va yonilg‘ilar, ozuqa, yem-xashak, idishlar, mashina va uskunalar uchun ehtiyot qismlar, yordamchi xo‘jalik mahsulotlari va buyumlari, y o sh hayvonlar va boquvdagi mollar, o ‘quv, ilmiy va boshqa m aqsadlar uchun m o‘ljallangan materiallar hamda laboratoriya sinovida b o‘lgan va uzoq vaqt foydalaniladigan materiallar, xo‘jalik shartnom asi asosida bajarilayotgan ilmiy-tadqiqot ishlarida qo‘llaniladigan m axsus uskunalar kiradi. Ishlab chiqarish (o ‘quv) ustaxonalarining buyum lari haqiqiy tann arxi bo‘yicha hisobga olinadi, yordam chi x o ‘jalik la m in g m ahsulotlari va buyum lari esa yillik kalkulatsiyasi tuzilgan iga qadar rejadagi tannarxi bo‘yicha hisobga olinadi. 0 ‘zining x o ‘jalig id ag i nasldor hayvonlardan olingan yosh chorva mollari rejadagi b aholarda hisobga olinadi, key in gi yilga o ‘stirish va b o ‘rdoqiga boqish uchun o ‘tkazilayotgan yosh ch o rva mollari, shuningdck, hisobot yilida asosiy podaga o ‘tkaziIayotgan y o sh chorva m ollari haqiqiy tannarxi b o ‘y ich a baholanadi. M ateriallar va oziq-ovqat m ahsulotlari ulami sotib olish qiym ati b o ‘yicha h iso b g a olinadi. M ateriallar va oziq-ovqat m ahsulotlari chakana ulgurji sav d o qiluvehi baza va magazinlardan sotib olinganda belgilangan tartib d a savdo chegirm asi berilganda bunday chegirm alar alohida hisobga o lin ad i, 211 balansda esa chegirm a sum m a chiqarib tashlangan chakana baholari b o ‘yicha ko‘rsatiladi. M ateriallam i va oziq-ovqat m ahsulotlarini tashib keltirish uchun y o llangan transport bo‘yicha xarajatlar sotib olingan qiym atliklam ing qiym ati k o ‘payishiga kiritilm aydi, balki bu qiym atliklar qaysi m ab lag 'la rh iso b id a n sotib olingan bo‘Isa, o 's h a xarajatlar moddasi b o ‘yicha hisobdan chiqariladi. T o ‘lov talabnom alarining schyotlarini aksept qilishdan rad etilishi yoki boshqa sabablar natijasid a m as’ul saqlashga qabul qilingan material qiym atliklam ing q iym ati tegishli hujjatlarda k o 'rsatilg an baholar b o ‘yicha balansdan tashqari schyotda hisobga olinadi. 0 ‘quv ustaxonalarida v a yordamchi qishloq x o ‘jaliklarida ishlab chiqarish qoldiqlari x o ‘jalik n in g baholovchi kom issiyasi tom onidan o 'rta ch a bozor b aholari asosida aniqlaniladigan ulardan foydalanilishi m um kin bo‘lgan belgilangan tartibda tasdiqlanadigan baholar b o ‘yicha kom issiya tom onidan baholanadi. Barcha m aterial qiym atliklam ing butligini ta ’m inlash ham da ishlatilishi va to 'g 'r i foydalanilishi ustidan nazorat, ta ’m inlash, zaxiralar va xarajatlam ing b elgilangan m e ’yorlariga q at’iy rioya qilish, belgilangan tartibda sotilishi lozim b o ‘lgan foydalanilm ayotgan m ateriallam i o ‘z vaqtida aniqlash, tashkilot om borlarda m avjud b o ‘lgan qoldiqlar haqida aniq m a ’lum ot olish b u d jet tashkiîotlarining m aterial zaxiralar hisobi b o ‘yicha asosiy vazifalari hisoblanadi. M aterial qiym atliklam ing butligini va hisobini to ‘g ‘ri y o ‘lga qo ‘yish m aqsadida om bor hisobini tegishli tartibda tashkil qilish kerak b o ‘ladi. M aterial qiym atliklam i saqlash maxsus m oslashtirilgan bino (ombor) larda am alga oshirilishi kerak. Material qiym atliklam i qabul qilib olish, saqlash va berish jav o b g arlig i tashkilotning rahbari buyrug'i bilan tayinlangan m aterial ja v o b g a r shaxslarga yuklatiladi. Bu shaxslam i alm ashtirish om borlam i invcntarizatsiya qilish v a tashkilotning rahbari tom onidan tasdiqlanadigan qabul qilish-topshirish dalolatnom asini tuzish orqali am alga oshiriladi. B uxgaltcriya xizm atida m aterial qiym atliklam ing hisobi m iqdor va sum m a ifodasida m atcriallam ing nomlari va javo bgar shaxslar bo'yicha yuritiladi. M aterial q iy m atliklar ulam i sotib olish qiym ati bo ‘yicha yoki 212 chakana baho lar bo'yicha hisobga oiinadi. O m borda m aterial qiym atliklar hisobi m aterial javobgar shaxs tom onidan m ateriallam i o m b ord a 17- shakldagi hisobga olish kitobida faqat nomlari, navlari, bahosi va miqdori b o ‘yicha yuritiladi. B ux galteriya xizm ati om borga m aterial qiym atliklam ing kelib tushishi va om bordagi m aterial qiy m atlik lam ing sarflanishi ustidan muntazam nazo rat o ‘m atadi, shuningdek, m aterial qiym atliklam ing hisobi b o ‘yicha o ‘zining yozuvlarini o m bo rd a qayd etilgan yozuvlar bilan solishtirib turadi. M aterial zaxiralar joriy bux g alteriy a hisobi subschyotlarida va balansda ulam i sotib olish baholari b o ‘yicha hisobga oiinadi. M ateriallam i ombordan b erish tashkilotning rahbari tom onidan tasdiqlangan hujjatlar bo‘yicha am alg a oshiriladi. Q aytariladigan yoki alm ashtiriladigan idishlam ing (bochkalar, bidonlar, yashiklar, butilkalar va shunga o ‘xshashlar) b o ‘shlari ham , material qiym atliklar bilan band b o i i b turganlari ham tegishli guruh va turlari b o ‘yicha mol yetkazib beruvehining schyotlarida k o ‘rsatilgan baholarda hisobga oiinadi. Idishlar qaytarilganda yoki sotilganda ulam i sotib olish bahosi bilan ulami sotish bahosi o ‘rtasidagi farq tash kilotn ing haqiqiy xarajatlariga qo‘shiladi. M aterial zaxiralar hisobini o lib borish uchun quyidagi ikkinchi tartibli schyotlar (subschyotlar) tayinlangan: 040 - « 0 ‘m atiladigan uskunalar» subschyoti; 041 - «K apital qurilish uchun q urilish m atcriallari» subschyoti; 043 - «Ilm iy-tadqiqotlarda va laboratoriya sinovlarida u z o q vaqt foydalaniladigan m ateriallar» subschyoti; 044 - «Shartnom a asosida bajariladigan ilm iy-tadqiqot ishlari uchun m axsus uskunalar» subschyoti; 050 - «Y osh chorva mollari v a b o ‘rdoqiga boqilayotgan m ollar» subschyoti; 060 - « 0 ‘quv, ilmiy va b o sh q a m aqsadlar uchun m ateriallar» subschyoti; 061 - «O ziq-ovqat mahsulotlari» subschyoti; 062 - «D ori-darm onlar va yara b o g ‘lash vositalari» subschyoti; 063 - «X o 'jalik materiallari va id ora buyum lari» subschyoti; 213 06 4 - «Y onilg‘i, yoq ilg ‘i v a m oylash m ateriallari» subschyoti; 065 - «O zuqa va yem -xashak» subschyoti; 066 - «Idishlar» subschyoti; 067 - «B oshqa m ateriallar» subschyoti; 068 - « Y o ‘ldagi m ateriallar» subschyoti; 069 - «M ashina va u sk u n alar uchun ehtiyot qism lar» subschyoti. M aterial zaxiralam ing hiso b in i olib borish uchun tayinlangan ham m a sub schyotlar aktiv subschyotlardir. M a te ria lla r va oziq-ovqat m ahsulotlari hisobi R eaktivlar va xim ikatlar, oyna va kimyoviy idishlar, m ctallar, elektr va radio m ateriallari, radiolam palar, fotobuyumlar, o ‘quv dasturlari h am da q o ‘llanm a va ilm iy ishlarni nashr qilish uchun q o g ‘ozlar, tajriba qilin ad ig an hayvonlar ham da o ‘q uv rnaqsadlari va ilm iy-tadqiqot ishlari uch u n m o ‘ljallangan boshqa m ateriallar 0 6 0 -« 0 ‘quv, ilmiy va boshqa m aqsadlar uchun m ateriallar» subschyotida hisobga olinadi. Sm ctalarida ovqatlanish xarajatlariga m ablag‘lar k o‘zda tutilgan b udjet tashkilotlarida o ziq-ovqat mahsulotlari 061-«Oziq-ovqat m ahsulotlari» subschyotida h isobga olinadi. Kelib tushgan oziq-ovqat m ah su lo tlar 300-shakldagi oziq-ovqat m ahsulotlarining kirimi b o ‘yicha y ig ‘m a vedom ostda yuritiladi. Vedomost har bir m oddiy javo bg ar shaxs b o ‘y ic h a alohida tuziladi. O ziq-ov qat m ahsulotlarining sarflanishi hisobi 399-shakldagi oziq-ovqat m ahsulotlarining sarflanishiga doir yig ‘ma v ed o m ostda yuritiladi. B u ved o m o st moddiy javobgar shaxslar b o ‘yicha tuziladi. Oy tugagandan k ey in vedomostda sarflangan oziq-ovqat m ahsulotlarining qiym atini aniqlash uchun xizm at qiladigan jam lam alar hisoblanadi. O ziq-ovqat m ahsulotlarining analitik hisobi ulam ing nomlari, navi, m iqdori, bahosi va m o d d iy javobgar shaxslar bo‘yicha M-44 shakld agi aylanm a v edom ostlarda yuritiladi. Aylanma vedom ostlarga y o zu v lar 300-shakldagi va 399-shakldagi yig ‘m a vedom ostlar va oziq- o vq at m ahsulotlarining kirim v a chiqim iga doir boshqa hujjatlar asosida am alg a oshiriladi. H ar oyda aylanm a vedom ostlarda aylanm alar hisoblab chiqiladi va oy boshiga qoldiq chiqariladi. 214 Sm etalarida dori-darm onlar va y ara bogMash vositalarini x arid qilishga mablagMar ko‘zda tutilgan kasalxonalarda, d av o lash - profilaktika, davolash-veterinariya va boshqa tashkilotlarda d o ri- darmonlar, kom poncntlar, bakteriyali preparatlar, zardoblar, vaktsinalar, qon va yara b o g ‘lash vositalari 062-«D ori-darm onlar va yara b o g ‘lash vositalari» subschyotida hisobga olinadi. Tashkilotning kundalik ehtiyojlari u ch u n foydalaniladigan x o ‘ja lik m atcriallari va idora buyumlari, jo riy v a kapital ta’m irlash u chu n m o‘ljallangan qurilish materiallari 0 6 3 -« X o ‘ja lik m atcriallari va id o ra buyum lari» subschyotida hisobga olinadi. B u qiym atliklam ing x arid qilinganligini va olinganligini tasdiqlovchi hujjatlarda shu m ateriallam i oigan shaxsning im zosi b o lish i kerak. O m borlardagi, shuningdek, bcvosita m aterial javobgar shaxslarda turgan barcha turdagi yonilg‘i, yoq ilg ‘i v a m oylash m atcriallari 0 64 - «Yonilg‘i, y oq ilg ‘i va moylash m atcriallari» subschyotida h isob ga olinadi. C horva m ollari va va hayvonlar uchun pichan, suli va yem -xash ak va boshqa ozuqa turlari 06 5-«0zuqa v a yem -xashak» subschyotida hisobga olinadi. B u subschyot yordam chi qishloq xo ‘jaligi boMgan budjet tashkilotlarida qo‘llaniladi. Q aytariladigan yoki alm ashtiriladigan idishlar, ichi b o ‘sh y oki material qiym atliklari borligidan q a t’iy nazar, 066-«ldishlar» subschyotida hisobga olinadi. U rug‘lar, o ‘g ‘itlar va boshqa m ateriallar 067-«B oshqa m ateriallar» subschyotida hisobga olinadi. B udjet tashkilotida budjet b o ‘y ic h a xarajatlar sm etasi hisobidan saqlanadigan ishchi otlar boM ganda toychoqlar ham bu subschyotda hisobga olinadi. Tashkilotlarda 060, 0 6 3 -0 6 7 subschyotlar b o ‘yicha m ateriallaraing analitik hisobi 296-a -shakldagi kartochkalar(kitob)da ulam ing nom lari, miqdori, bahosi v a qiym ati hamda m aterial jav o b g ar shaxslar b o ‘y ic h a yuritiladi. K artochkalar har bir subschyot uchu n alohida yuritiladigan 279-shakldagi K artochkalar reestrida ro ‘y x a tg a olinadi. K artochkalar kartotekada, unda u lar subschyotlar b o ‘yicha ulam in g ichida esa m aterial ?15 jav o b g ar shaxslar b o ‘y ic h a b o ‘linib saqlanadi. M aterial zaxiralar hisobining kartochkalari h ar yili yoki ikki yilda bir m arta kartochkalar reestri, registrlar va b o sh q a buxgalteriya hujjatlari bilan birgalikda tikilgan holda arxivga topshiriladi. Boshqa shaharda jo y lash g an mol yetkazib beruvchilar tom onidan tashkilot nom iga yuborilgan, am m o tashkilot om boriga oyning oxirida kclib tushm agan m ateriallar 068-«Y o‘ldagi m ateriallar» subschyotida hisobga olinadi. Yo‘ldagi m ateriallam ing analitik hisobi alohida-alohida m ol yetkazib b eruvchilar b o ‘yicha 296-a shakldagi kartochkalarda yuritiladi. M ashinalar, uskunalar, traktorlar, kom baynlar va transport vositalaridagi eskirgan qism lam i ta ’mirlash va alm ashtirish uchun m o ‘ljallangan ehtiyot qism lar 069-«M ashina va uskunalar uchun ehtiyot qism lar» subschyotida hisobga olinadi. Ehtiyot qism lam ing analitik hisobi 296-a-shakldagi kartochkalar(kitob)da ulam ing nomlari, rusum lari, zavod raqam lari, baholari, niiqdori va qiym ati ham da material jav o b g ar shaxslar b o ‘y ic h a yuritiladi. M axsus m ablag‘ hisobidan sotib olinadigan m aterial zaxiralam ing analitik hisobi budjet m ab lag 1 lari hisobidan sotib olinadiganlarining analitik hisobi yuritiladigan hisob registrlarida, am m o budjet b o‘yicha operatsiyalardan alohida, yuritiladi. M ateriallar va oziq-ovq at mahsulotlari sotib olinganida ulam i sotib olish qiym atiga quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: D ebet 0 6 0 -0 6 9 -« M aterial!ar va oziq-ovqat m ahsulotlari» subschyotlari; K redit 178 - « B o sh q a d e b ito rlar va kreditorlar bilan hisob-kitoblar» sub- schyoti. M ateriallar va oziq-ovqat mahsulotlari mol yetkazib beruvchilardan kcltirish bilan b o g ‘liq xarajatlar summ asiga quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: D ebet 200 - « T ash k ilo tn i saqlashga va boshqa tadbirlarga budjet b o ‘yicha x arajatlar» subschyoti Yüklə 3,75 Mb. Dostları ilə paylaş:
|