Bosh miya saratoni - kalla suyagi ichida hosil bo’ladigan , miya to’qimalari , nerv hujayralari , tolalarini , miya pardalarini va qon tomirlarini zararlaydigan o’sma . Miyaning qaysi qismida paydo bo’lishiga ko’ra va umumiy namoyon bo’ladigan simptomlar bilan kechadi . Diagnostika algoritmi nevropotolog va oftalmolog tekshiruvlari , bosh miya Exo-EG, EEG, KT va MRT kuzatuvchilari, MR-angiografiya va boshqalar kiradi . Davosida eng asosiy o’rinni operativ usul egallaydi, qo’shimcha ravishda nur terapiyasi va radioterapiya ham o’tqaziladi.
Bosh miya o’salarining o‘smalari organizmda uchraydigan umumiy o’smalarning 6 % ni tashkil etadi . Kasallikning uchrash chastotasi har 100 ming odamdan 10 dan 15 ta inson ta insonda bo’ladi /
Odatda bosh miya o’smalari deganda – kalla suyagi ichida hosil bo’ladigan har qanday o’smalar tushuniladi , masalan miya to’qimalaridagi ‘ qon tomirlardagi, miya pardalardagi , limfa tomirlardagi va bezlarda ( gipofiz va epifiz ) uchraydigan o’smalar . Shuning uchun bunday o’smalar ikkiga bo’linadi: miya ichi va miyadan tashqaridagiga bo’linadi .
Bosh miya o’smalarini paydo bo’lish sabablari
Bosh miya o’smalar paydo bo’lishiga , barcha o’smalar kabi radiatsiya , turli xildagi toksik moddalar va zararlangan ekologik hudud sabab bo’ladi . Bolalarda tug’ma miya o’smalari kelib chiqish xavfli yuqoriroq , embrionlik paytidagi qandaydir omil tasirida yuzaga kelishi mumkin . Bosh chanog’I va miya travmasi o’sma kasalliklari kelib chiqishiga va uning o’limi bilan tugashiga olib keluvchi xavfli omildir
Ko’pincha bosh miya o’smalari boshqa kasalliklarni davolash maqsadida o’tkazilgan nur terapiyalari asorati sifatida kelib chiqishi mumkin .
Bosh miya o’smalari paydo bo’lishiga moyillik irsiy kasalliklarda yuqori bo’ladi . Gippel-lindau kasalligi, tuberoz skleroz , fakomatoz, neyrofibrimatoz.
Bosh miya o’smalarining erta belgilari miyaning qaysi qisimida o’sma hosil bo’lgan bo’lsa o’sha joyda simptomlar bilan boshlanadi . Ular quyidagi mexanizm asosida ketadi : O’smaning fizik kimyoviy ta’siri , miya qon tomirlarining zararlanishi , ezilishi hisobiga ishemiya kelib chiqadi , nerv tolalarining va hujayralarning ezilishi hisobiga kamchiliklar paydo bo’la boshlaydi . Aynan o’sma paydo bo’lagn joydan miya hujayralari qo’zg’alishi , uning funksiyasining buzulishi boshlanadi (nevralogik yetishmovchilik).
Umumiy simptomlar ya’ni bosh miya ichki bosimining oshishi va miya shishlari hisobiga kelib chiqgan asoratlar hisobiga kelib chiqqan asoratlar . O’smaning katta hajm egallashi hisobiga dislokatsion sindrom kelib chiqadi – miyachaning zararlanishi hisobiga
Bosh miya o’smalari diagnostikasi
Bemor ilk bor Oftalmolog ko’ruvi , exo-ensoflaragrafiya (EEG) o’tkaziladi .
Nevropatalogik ilk o’choqli simptomlargalarga e’tibor beriladi
Katta o’lchamdagi o’smaga gumon qilinganda kompyuter tamagrafiyasi va MRT tekshiruvlarini o”tkazish shart
Kompyuter tamagrafiyasi KT miyadagi osmaning lakalizatsiyasi , osmaning hajmini uning kistoz qismini , nekroz joylarini , qon quyilgan joylarini metastazlarinin aniqlab olsa boladi .
Bosh og’rig’I – mahalliy bosh o’g’rig’i . Bosh miya o’smalarining erta belgilaridan biridir . Uning kelib chiqishiga sabab retseptorlarning qo’zg’alishidir , ya’ni miya sinuslarida joylashgan , tomirlardagim retseptorlarning qo’zg’alishidir , miya sinuslarida joylashgan , tomirlardagi retseptorlar hisobiga
Qayt qilish – umumiy miya belgilariga kiradi
Harakat kamchiliklari (piramidaning zararlanishi ) – 62% bemorlarda birlamchi simptom sifatida namoyon bo’ladi .
Sistemali bosh aylanishi – Inson o’z tanasi yoki atrof muhitdagi narsalar aylanayotgandek tuyiladi.
Sezgidagi kamchiliklar har 4 bemordan birida uchraydi –birlamchi simptom sifatida mushak va bo’g’imlardagi sezgining yo’qolishi paydo bo’ladi .
Bosh miya saratonini davolash
Eng Samarali davo chorasi bu xirurgik muolajadir . Jarrohlikning amaliyoti o’smaning joylashish joyiga , hajmi turi tarqalganligiga qarab belgilanadi . Kichik o’lchamdagi o’smalarda sterostatik radioxirurgiya o’tkaziladi , ya’ni kiber pichoq va Gamma pichoqlar yordamida osmani yoqotish osmaning olchami 3 sm gacha bolgandagina otkaziladi
Nur terapiya va kimyoviy terapiya xirurgik davoga qoshimcha ravishda oilb boriladi .
