Buxoro davlat tibbiyot instituti xirurgik stomatologiya kafedrasi

Umumiy qarshi ko`rsatma  
-Umumiy kuvvatsizlikka, imunitetni aktivligini pasayishiga olib keluvchi   yuqumli   kasalliklar   (gripp, angina, 
difteriya   va   boshqa sabablar) 
-Sistemali     qon     kasalliklari,      leykimiya,      agranulyatsitoz, kamqonlikning xavfli turlari va boshqalar. 
Kasallarni orperatsiyadan oldingi tayyorgarlik uchun gematologik 
statsionarga yuboriladi. 
-Gemofiliya   va   qon   ivishi   pastligi,   Verl‘gofa   kasalligi, shuningdek orperatsiyadan oldingi tayyorgarlik 
zarur.  
-Xomiladorlikning III oygacha va VII oydan keyingi muddatlarda.  
-avitaminozda  
-sariqlikda  
-diabetli komada 
-alimentar distrofiyada, kaxeksiyaning turli tiplarida  
-menstruatsiyada (qikl boshlanmasdan va boshlangandan keyin 2-3 kun orasida) 
-sistemali yurak-qon tomir kasalliklarida, (miokard infarkti , agar u kollaptoid xolat bilan bo`lsa, qenokardiya , 
yurak  aqmasi  xurujida,  dekompensatsiyalangan  yurak  poroklarida,  gipertonik  krizda,  yurak  qorinchasining 
o`tkir  anevrizmida,  o`tkir  osti  septik  endokarditi              trombozga      moyil      xolda,        surunkali        koronar 
etishmovchiligida, paroksizmal aritmiyada va boshqalar)  
-nerv  sistemasining  organ  va  funkqonal  jaroxatlanishi,  (bosh  miyadagi        qon        aylanishining      keskin    
yomonlashuvi,    meningit, enqifolit, epilepsiya, psixoz, isteriya va boshqalar.) insul‘tning o`tkir qadiyasi, bosh 
miya jaroxati bosh miya o`smasi va boshqalar. 
 -O`tkir   bosqichidagi asab kasalliklari (shizofreniya, manial‘no-depressivnip psixoz)  
-Parenximatoz a`zoni o`tkir kasalligi. 
-Umumiy somatik kasalliklar borligi, tish olib tashlashga uzoq vaqt qarshi ko`rsatma bo`la olmaydi. 
Mutaxassis maslaxatidan va maxsus klinik tayyorgarlikdan keyin xattoki (statsionar sharoitida xoli bo`lishi 
mumkin)  xayot  uchun  zarur  bo`lgan  taqdirda  xam)  tishni  extiyotkorlik  bilan  olishga  to`g‘ri  keladi.  Asosiy 
dikkatni  bemorni  psixoemostional  tayyorgarligiga  va  kichik  dozadagi  trankvilizatorlar  bilan  medikamentoz 
tayyorlashga qaratish kerak. 
Mahalliy qarshi ko`rsatma.  
-O`tkir nur kasalligini 
O`tkir nurlanishning I-III darajalari 
-YArali gingivit va qomatitlar. 
-Tishni xavfli yoki qon-tomir o`smalari. 
-Protezlar 
fiksatsiyasi 
uchun 
zarur 
yolgiz 
tishlar. 
SHuni 
e`tiborga 
olish 
kerak 
periodontitda 
kollateral 
shish 
borligi, 
tish 
olishga qarshi ko`rsatma bo`la olmaydi. 
Tish olishda olingandan keyingi asoratlar kelib chiqishi oldini olish ya`ni milk ostida boshqa tishlarni sug‘urib 
yubormasligi zarur. 
Tish olishda og‘riksizlantirishni tanlash. 
Jag‘lar      al‘veolyar  o`siqlarida        o`tkaziladigan              xirurgik  orperatsiyalar          og‘riqsizligi          xar          xil     
metodlar orqali ta`minlanadi.         Boshqacha       so`zlar bilan aytilganda og‘riqsizlantirishni tanlashda qoidaga 
rioya qilish kerak. Bemor sog‘ligi uchun og‘riqsizlantirish xavf tug‘dirish kerak emas. 
Tish olish metodikasi.  
-Tishni  olish  majburan  periodont  va  milk  tolalarini      yirtish  bilan  olib  boriladi.  (og‘riksizlantirishdan 
keyin qirkulyar bog‘lamni va lunj qirg‘og‘ini vestibulyar    va    tanglay    tomondan    ajratishadi.    erkin    milk 
cho`ntaklariga ombur tish o`qi bo`ylab  kiritiladi. Ombur bilan birgalikda elevator ham qo`llaniladi. Ular to`g‘ri 
va burchakli bo`ladi. YAna bormashina orqali ham tish olish mumkin (fissur bor).  
- Aloxida gurux tishlar uchun xar xil shakldagi omburlar mavjud, bo`lar xammasi ishchi qismida tashkil 
topgan  (yuzalar,  yo`llar  va  ishlovchi  qismdan).  Omburlar  ishchi  qismi  tuzilishi  bilan  farq  qiladi  bu  esa 
funktsionalishlatishga asoslanadi. Olingan tish katagini infektsiyamaslik uchun bo`lishi uchun oldin tepa jag‘da, 
keyin pastki jag‘da tish olinadi. Bu orperatsiyami oldin 1 -tomonda keyin 2 -tomonda o`tkazish kerak. CHunki 
bemorda sog‘
 
tomonda ovqat eyish imkoni bo`lishi kerak. 

---

SHifokor va bemorni xolati. Tish olish orperatsiyasi yarim o`tirgan yoki o`tirgan xolatda olib boriladi. Tish 
extiyotkorlik  bilan  olinishi  kerak.  Ayniqsa  elevator  bilan  ishlayotganda  tish  va  ildizlarni  asperaqiyasini  oldini 
olish kerak. Tepa jag‘ tishlarni olish uchun bemorni kresloga o`tkazib, ko`krak qismi biroz orqaga egiladi. Tish 
olinayotganda olinayotgan tish satxi shifokor elka bo`g‘imiga to`g‘ri kelishi kerak. Bemor boshi ozgina orqaga 
itarilgan xolda bo`lishi kerak. Pastki jag‘da tish olinayotgan paytda kresloni shunday tushiriladiki, bemor og‘zi 
stomatolog  irsak  bo`g‘in  satxiga  to`g‘ri  bo`lishi  kerak.  SHifokorni  joylashishi  tish  lokalizaqiyasiga  qarab 
aniqlanadi.  SHifokor  pastki  jag‘  o`ng  tomondagi  tishni  olayotganda  o`ng  va  bemordan  biroz  orqa  tomonda 
joylashadi. Pastki chap tomondagi va yukorigi tishlarni olayotganda o`ng va oldinda joylashadi. YUkori jag‘da 
tish  olinayotganda  chap  qo`l  ko`rsatkich  barmog‘i  bilan  tepa  labni  suradi,  boshqa  barmog‘ini  esa  tanglay 
tomoniga  joylashtiradi.  Pastki  jag‘da  tish  olayotganda  chap  qo`l  bilan  bemor  boshi  ushlanadi,  katta  yoki 
ko`rsatkich barmoq bilan til va lab jaroxatlanmasligi uchun to`sib turiladi.