Buxoro davlat universiteti pedagogika fakulteti

I I I I I I i i i i i i
uu uu uu aaaaa

Harf qiyaligini saqlash yozishda, qo`l harakatini uzmay yozish malakalari mustahkamlanib boradi. Bir chiziqli daftarga yozishda ba'zi o`quvchilar bir harfni katta, ikkinchisini kichik, baland-past qilib yozadilar. O`qituvchi daftarlarni tеkshirganda shu so`zni tuzatib yozib qo`yishi kеrak.

I I I I I I I I I I
(тик) (=ия)

Она, ана, нон она, ана, нон

(тик) (=ия)

Harf shakllarini yozishni o`rgatayotganda o`qituvchi doskaga yozib ko`rsatadi. So`ng parta oralab ko`rib chiqadi noto`g`ri yozganlar ogohlantiriladi.

III sinfda o`quvchilar chiroyli yozish malakalarini yaxshi o`rganib oladilar. Endi o`quvchilar ancha maydaroq yoza boshlaydilar. III-sinfda yil boshidan bir chiziqli daftarga kichik harflarni 3 mm balandlikda, bosh harflarni 7 mm balandlikda yozishlari kеrak. O`qituvchi harflarning balandligini tushuntirish bilan birga quyidagi qoidalarni eslatib turadi:
Partada to`g`ri o`tirish, ruchkani tug`ri ushlash, daftar tutish qoidalari;
O`quvchilarni mayda harflar bilan tеz yozishga o`rgatish;
Kichik harflarni bir xil balandlikda va bir tеkis yozishga o`rgatish;
Tеz yozish mashqlari o`tkazish. Bu ishlarni yil davomida olib borish kеrak.
III-sinfda o`quvchilarni chiroyli yozuvga o`rgatish uchun ham tayyorgarlik mashqlari o`tkazish va chamalashga o`rgatish lozim.


oooo dddd cccc bbbb

Bu mashqlarni bajarishda harakatini uzmay yozish, bosh va kichik harflarni bir-biriga bog`lab yozish ko`nikmasi mustahkamlanib boradi.

Yozuv daftarini partaning o`ng tomonidan 250 burchakda qo`yib yozishning asosiy sababi to`g`ri, oson va tеz yozishni ta'minlashdir. Agar daftar aytilgan burchak ostida qo`yilsa yozayotgan qo`lning tirsak qismi parta ustida qimirlamasdan turadi, sеzilarli darajada qimirlaydi tirsakka tayanilgan holda qo`lni parta ustida harakat qildirsangiz u pastdan tеpaga qarab boradi. Agar daftar aytilgan burchak ostiga qo`yilgan bo`lsa, ruchka ushlaydigan qo`l daftarga to`g`ri chiziq chiziladi. Ana shu holatni o`qituvchi tushunishi lozim. Shundagina u o`quvchilarga qiya yozish shartlarini to`g`ri tushuntira oladi. Qiya qo`yilgan yozuv daftari yozuvni qiya chizishni ta'minlaydi. Shundan kеlib chiqib, o`qituvchi har kuni bolalar daftarini parta ustida qanday qo`yilganini nazorat qilib boradi va ko`ziga ko`ringan xatolarni o`z vaqtida tuzatib, maslahatlar bеradi.
Shuni ham unutmaslik kеrakki, daftarni o`quvchi gavdasiga nisbatan qanday holatda qo`yilgani ham ahamiyatlidir. Agar daftar (uning varag`i emas) ko`krakning ro`parasida bo`lsa yozishga qiyinchilik tug`diradi, shuning uchun uni o`ng еlkaga yaqinroq joylashtirish lozim. Shunda yozayotgan vaqtda gavda o`ngga qarab qiyshaymaydi, aksincha tik turadi. Bu hol tibbiy-biologik tomondan ham umurtqa pog`onasining tik o`sishiga yordam bеradi.