Eng ko‘p pensiya qayerda? Qaysi davlatda eng ko‘p pensiya to‘lanishi haqida har xil variantlar bor. Biroq ularning aksari deyarli farq qilmaydi. Mamlakatlarning u yerda joriy qilingan pensiya tizimiga qarab tuzilgan reytingi bor.
Eng yaxshi pensiya tizimiga ega davlatlar reytingini quyidagi mamlakatlar boshqaradi: Niderlandiya (81 indeks), Daniya (80,3), Avstraliya (75,3), Finlyandiya (73,6), Shvetsiya (72,3), Norvegiya (71,2). Qanaqasiga axir, AQSh qani demoqchimisiz? Amerika bu ro‘yxatda 16, ba'zan 18-o‘rinda ko‘rsatiladi. Biroq AQSh pensiya uchun hammadan ko‘p pul sarflaydi. U o‘zining dunyoda tengsiz mamlakat ekanini his qilgan holda fuqarolarining ijtimoiy himoyasi uchun hech ikkilanmay pul sarflaydi. AQShdagi barcha pensiya jamg‘armalarining umumiy qiymati 9,8 trillion dollargacha ko‘tarilgan. Mamlakat federal pensiya jamg‘armasi hisobida 2019 yil hisobida 2,72 trillion dollar pul bo‘lgan.
AQShda umri davomida hech qayerda ishlamay, davlatga soliq to‘lamaganlar ham nafaqa yoshiga yetgach, har oy 300 dollardan pul oladi. Tabiiyki, boshqa ijtimoiy himoya pullari, faqatgina AQSh fuqarosi bo‘lgani uchungina beriladigan turli xil imtiyozlardan tashqari. Biroq bunday miqdorda pensiya oladigan amerikaliklar juda kam. Chunki ozgina bo‘lsa-da, mehnat faoliyatida band bo‘lganlar nafaqaga chiqqach, oyiga 700 dollardan qarilik pensiyasini olishadi. Shuningdek, AQShda boquvchisi yo‘q pensionerlarga maxsus ko‘p qavatli uylarda yashash imkoniyati beriladi. Ular nafaqasi hisobida o‘sha uylarda imtiyoz asosida yashashi va yana ko‘plab qo‘shimcha ijtimoiy ko‘maklardan foydalanishi mumkin. AQShda pensiya yoshi 67 yosh etib belgilangan.
XULOSA
Skandinaviya yarimorolidagi davlatlarda ijtimoiy hayot juda zo‘r tashkillashtirilishidan xabaringiz bor. U yerdagi mamlakatlarda pensiya tizimi ham havas qilarli darajada. Masalan, Finlyandiyada nafaqaxo‘rlarga oyiga 550 yevrodan kam pensiya to‘lash mumkin emas. Yuqori tomondan esa pensiya miqdori cheklanmagan va har kim ishlaganiga qarab pul olaveradi.
Germaniyalik pensionerlarga ham havas qilish mumkin. Bu mamlakatda oyiga 350 yevrodan kam pensiya to‘lash mumkin emas. Uy-joyga muhtoj pensionerlar davlat tomonidan uy bilan ta'minlanadi. Germaniyada o‘rtacha pensiya oladigan fuqaro mamlakatda belgilangan o‘rtacha yashash xarajatlaridan orttirib mashina olish va yiliga ikki marta boshqa mamlakatga dam olgani borishi mumkin. Registonda nega buncha qari yevropaliklar ko‘p ekanini endi tushungandirsiz? Ularning nafaqasi har qanday davlatga aylanib kelishga imkon beradi.
Ispaniyada o‘rtacha pensiya oyiga 700-900 yevroni tashkil etadi. Shuningdek, nafaqaxo‘rlar har qanday oziq-ovqat mahsulotlarini arzonroqqa sotib olishi va xorijga chiqishda arzon chiptalarni xarid qilishi mumkin.
Daniyada kamida 40 yil yashagan va qaysidir sohada belgilangan miqdorda mehnat qilgan fuqaro oyiga o‘rtacha 2 800 dollar pensiya oladi. Ko‘p fuqarolari AQShda ishchi bo‘lib faoliyat yurituvchi Meksika ham pensionerlar uchun juda yaxshi joy hisoblanadi. U yerda er-xotin birgalikda o‘rtacha 2 200 dollar pensiya olishi mumkin. Ha, ba'zi amerikaliklar pensiya yoshiga yaqinlashgach, Meksikaga ketishi bejiz emas.