Buyuk geografik kashfiyotlar va mustamlakachilik tuzumining vujudga kelishi

Yerning yumaloqligi haqidagi taʼlimotdan kelib chiqib, itali- yalik olim, astronom va kosmograf Paolo Toskanelli2 dunyo xarita- sini yaratdi. Unda Osiyo qirgʻoqlari Atlantik okeanining gʻarbiy sohillarida qilib belgilangan edi. Olim Yevropa qirgʻoqlaridan gʻarbga qarab suzib Hindistonga borish mumkin deb hisoblaydi. U yerning ekvator boʻylab uzunligini notoʻgʻri tasavvur qilib, 12 ming km. Xatolikka yoʻl qoʻyadi. Keyinchalik buni buyuk kashfiyotga olib kelgan buyuk xato deb atashdi.

• Yerning yumaloqligi haqidagi taʼlimotdan kelib chiqib, itali- yalik olim, astronom va kosmograf Paolo Toskanelli2 dunyo xarita- sini yaratdi. Unda Osiyo qirgʻoqlari Atlantik okeanining gʻarbiy sohillarida qilib belgilangan edi. Olim Yevropa qirgʻoqlaridan gʻarbga qarab suzib Hindistonga borish mumkin deb hisoblaydi. U yerning ekvator boʻylab uzunligini notoʻgʻri tasavvur qilib, 12 ming km. Xatolikka yoʻl qoʻyadi. Keyinchalik buni buyuk kashfiyotga olib kelgan buyuk xato deb atashdi.

XV asr oxiriga kelib kemalarni boshqarish asboblari (kompas usturlab) va sanʼati ancha rivojlanib, ularning ochiq dengizdagi holatini aniqroq belgilash imkoniyati paydo boʻldi. Kemalarning yangi turi – karavellalar5 paydo boʻlib, paruslar tizimi yordamida shamol oqimi boʻylab va shamolga qarshi ancha tez – soatiga 22 km. Tezlik bilan suzish mumkin boʻldi.

• XV asr oxiriga kelib kemalarni boshqarish asboblari (kompas usturlab) va sanʼati ancha rivojlanib, ularning ochiq dengizdagi holatini aniqroq belgilash imkoniyati paydo boʻldi. Kemalarning yangi turi – karavellalar5 paydo boʻlib, paruslar tizimi yordamida shamol oqimi boʻylab va shamolga qarshi ancha tez – soatiga 22 km. Tezlik bilan suzish mumkin boʻldi.

1492-yil 17-aprelda Ispaniyaning qirollik oilasi Kolumb bilan shartnoma tuzdi va ekspeditsiyaga pul ajratdi. Shart- nomaga binoan X.Kolumb yangi ochilgan yerlarning vitse-qiroli qilib tayinlanishi, admiral unvonini meros qilib olishi, yangi ochilgan yerlardan olinadigan foydaning 1/10 qismini, yangi yer- lar bilan qilinadigan savdodan tushadigan daromadning esa 1/8 qismini egallashi lozim edi.

• 1492-yil 17-aprelda Ispaniyaning qirollik oilasi Kolumb bilan shartnoma tuzdi va ekspeditsiyaga pul ajratdi. Shart- nomaga binoan X.Kolumb yangi ochilgan yerlarning vitse-qiroli qilib tayinlanishi, admiral unvonini meros qilib olishi, yangi ochilgan yerlardan olinadigan foydaning 1/10 qismini, yangi yer- lar bilan qilinadigan savdodan tushadigan daromadning esa 1/8 qismini egallashi lozim edi.