Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (carjis)

SIR (Susceptible-Infected-Recovered) matematik modeli asosida axborot 
xurujlarini taqsimlash 
SIR (Susceptible-Infected-Recovered) matematik modeli uch xil ob'ekt holatiga 
ega: 
yuqtirilmagan 
, 
yuqtirilgan 
 
va 
immuniteti 
 
bo'lgan 
dezinfektsiyalangan ob'ektlar. 
SIR modeliga asoslangan ijtimoiy tarmoqning umumiy tuzilishi quidagicha 
bo'lishi mumkin: 
ifodasi yordamida ifodalangan. 
bu erda:
ijtimoiy tarmoqdagi foydalanuvchilar umumiy soni;
buzg'unchi ma'lumotlar bilan tanish bo'lmagan foydalanuvchilar soni; 
buzg'unchi ma'lumotni ijobiy qabul qilgan va uning ijtimoiy tarmoqda 
tarqalishiga hissa qo'shgan foydalanuvchilar soni; 
bu bo'lmagan foydalanuvchilar soni. 
Agar harakat (xabar berish) bir lahzada sodir bo'lsa, bayonot to'g'ri, ammo agar 
ma'lum bir vaqt ichida sodir bo'lsa, unda yangi foydalanuvchilar tufayli 
sonining 

---

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS) 
ISSN (online): 2181-2454 
Volume 2 | Issue 5 | May, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar | 
www.carjis.org 
DOI:
10.24412/2181-2454-2022-5-109-115 
 
E-mail: [e-mail] 
114 
ko'payishi va masalan, 
ning kamayishi, hisoblarni blokirovka qilish yoki o'chirish 
kuzatiladi. 
Matematik model va SIRS (Susceptible-Infected-Recovered-Susceptible) 
asosida axborot xurujlarini tarqatish 
SIR modelining kamchiliklaridan biri shundaki, ilgari javob bermaydigan 
foydalanuvchilar kelajakda buzg'unchi ma'lumotlarga ta'sir etishi mumkin. Ushbu 
kamchilik SIR modelini SIRS (sezgir-yuqtirgan-tiklanadigan-sezgir) modeliga 
aylantirish orqali yo'q qilinadi, bunda ilgari javob bermaydigan foydalanuvchi bir 
muncha vaqt o'tgach sezgir bo'lib qoladi. Boshqaruv ob'ektining qo'shimcha turini 
joriy etish va yangi mumkin bo'lgan diskret holatlarni hisobga olish ham matematik 
modelning aniqligini oshirishga imkon beradi, ammo real sharoitlarda bir holatdan 
boshqasiga va orqaga o'tishni kafolatlab bo'lmaydi. Shuni yodda tutish kerakki, 
axborot urushi vositalari darhol ishlay olmaydi, lekin faqat ma'lum bir vaqtdan keyin 
ishga tushishi mumkin [5]. Kuchli axborot qarama-qarshiliklari sharoitida 
foydalanuvchi bir necha marta bir holatdan ikkinchisiga o'tishi mumkin yoki 
destruktiv ma'lumotlarga umuman ahamiyat bermaydi. Ushbu omillar SIRS modelida 
hisobga olinmaydi, bu esa ushbu model doirasini qisqartiradi. Ushbu modelning 
afzalligi bu tatbiq etishning soddaligi, ammo real sharoitda ushbu modelni qo'llash 
axborotga salbiy ta'sir ko'rsatish bosqichida cheklangan. 
XULOSA 
Xulosa qilish mumkinki, axborot tahdidlarining tarqalishini tavsiflovchi 
matematik 
modellarda 
biologik 
yondashuvlardan 
foydalanish 
xarakterli 
xususiyatlarni aniqlashga va tarqalishning matematik bahosini olishga imkon beradi. 
SIR modeli eng aniq tasvirlangan buzg'unchi ma'lumotlarni tarqatish jarayoni va 
ayrim hollarda axborot tahdidlarining tarqalishini bashorat qilish uchun ishlatilishi 
mumkin.