Chala tug‘ilgan bolalar – fiziologiyasi, rivojlanishi va parvarishlash asoslari



Yüklə 96,37 Kb.
səhifə1/4
tarix02.01.2022
ölçüsü96,37 Kb.
#40168
  1   2   3   4
Chala tug‘ilgan bolalar – fiziologiyasi, rivojlanishi va parvarishlash asoslari

Chala tug‘ilgan bolalar – fiziologiyasi, rivojlanishi va parvarishlash asoslari


Bola dunyoga kelgandan boshlab jadal o‘sa boshlaydi. Bu davrda bolalar juda nozik bo‘lishadi. Ayniqsa muddatidan avval tug‘ilgan chaqaloqlar juda nimjon va zaif bo‘ladilar.

Muddatidan avval tug‘ilishga olib keluvchi xavf omillari sotsial-demografik (oilaning mustahkam emasligi, past ijtimoiy hayot, yosh oilalar) va tibbiy jihatdan (ilgari o‘tkazilgan abort, ko‘p marta farzand ko‘rish, homilaning gemolitik kasalliklari – rezus konflikt natijasida kelib chiqqan, onaning surunkali kasalliklari) bo‘lishi mumkin. Bundan tashqari, bolaning muddatidan oldin tug‘ilishida kasb zararligi, zararli odatlar, homiladorlik vaqtida jismoniy va ruhiy jarohatlar ham sabab bo‘lishi mumkin. Chala tug‘ilgan bola deb, homiladorlikning 22 haftasidan 37 haftasigacha bo‘lgan oraliqda tug‘ilgan va tana vazni 500 gr.dan og‘ir bo‘lgan chaqaloqlarga aytiladi. Ushbu ko‘rsatkichlar JSST tomonidan kiritilgan.

Chala tug‘ilganlikning bir necha darajalari bor. Ularni darajaga bo‘lish tug‘ilgan bolaning tana vaznidan kelib chiqib belgilanadi. Agar bolaning tug‘ilgandagi vazni 1 kg.dan past bo‘lsa – ekstremal vaznli chala tug‘ilgan bola, 1,5 kg.gacha bo‘lgan bolalar – kam vaznli chala tug‘ilgan bolalar, 1,5 kg tug‘ilganlar esa – oddiy chala tug‘ilgan bolalar deb yuritiladi.

Chala tug‘ilgan bolalar qanday ko‘rinishda bo‘ladi?

Chala tug‘ilgan bolalarning tashqi ko‘rinishi, normal o‘z muddatida tug‘ilgan bolalardan farq qiladi. Teri osti yog‘ qavati chala tug‘ilgan bolalarda yupqa yoki umuman bo‘lmaydi. Teri qoplami nozik, to‘q qizil rangda, burishgan bo‘ladi. Kindik qorinning pastki sohasida joylashgan bo‘ladi, sog‘lom tug‘ilganlarda esa kindik qorinning markazida joylashadi. Ularning boshi tanasiga nisbatan juda katta, bosh chanog‘idagi birikmalar va kichik liqildoqlar ochiq holatda, katta liqildoq esa o‘lchami kichik, chunki suyaklar to‘liq o‘z joyiga tushmagan bo‘ladi. Quloq suprasi juda yumshoq. Tirnoqlar esa yupqa, barmoq falangalarini to‘liq qoplamaydi. Chala tug‘ilgan qiz bolalarda katta jinsiy lablar kichik lablarni to‘liq qoplamaydi va jinsiy oraliqda qizil rangli tirqishni ko‘rish mumkin, o‘g‘​il bolalarda esa moyaklar yorg‘oqqa tushmagan va yorg‘oqning o‘zi to‘q qizil rangda bo‘ladi. Kindikning ajralishi qiyin bo‘ladi va yara ham 8-9 kun ichida bitadi.


Chala tug‘ilgan bolalarda a’zolar tizimi homiladorlik vaqtida to‘liq shakllanmagan va funksional jihatdan yetilmagan bo‘lganligi sababli, tashqi muhitga moslashuvchanlik ham qiyinchilik bilan amalga oshadi. Sog‘lom, o‘z muddatida tug‘ilgan bolalar uchun xavf tug‘dirmaydigan kasalliklar, chala tug‘ilganlarda og‘ir kechishi mumkin.



Yüklə 96,37 Kb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin