Choroba Alzheimera



Yüklə 445 b.
tarix10.04.2017
ölçüsü445 b.
#13816


Choroba Alzheimera

  • Choroba Alzheimera

  • Choroba Parkinsona (PD)

  • Choroba rozsianych ciałek Lewiego (DLBD)

  • Grupa otępień czołowo-skroniowych (FTD)

  • Stwardnienie boczne zanikowe (ALS)

  • Choroba Huntigtona (HD)

  • Zanik wieloukładowy (MSA)






Otępienie

  • Otępienie

    • Otępienie typu AD
    • Otępienie czołowo-skroniowe
  • Szczególne postacie zaburzeń motorycznych:

    • Zespół parkinsonowski (parkinsonizm)
    • Objawy uszkodzenia motoneuronu (GMN, DMN)
    • Porażenie rzekomoopuszkowe
    • Ataksja (niezborność)


AD 38%

  • AD 38%

  • AD+ naczyniopochodne 29%

  • DLBD 13%

  • FTD 9%

  • Pozostałe (w tym czyste naczyniowe) 11%



Zaburzenia pamięci

  • Zaburzenia pamięci

    • Plus przynajmniej jedno z następujacych zaburzeń:
  • Afazja

  • Apraksja

  • Agnozja

  • Zaburzenia funkcji egzekutywnych

  • Zaburznia musza powodować wykonyanie zawodu lub funkcjonowanie społeczne

  • Jeśli nie, można rozpoznać– ŁAGODNE ZABURZENIA KOGNITYWNE



Początek trudno zauważalny, przebieg postępujący

  • Początek trudno zauważalny, przebieg postępujący

  • Upośledzenie pamięci świeżej

  • Zaburzenia funkcji językowych

  • Nieporadność w obsłudze urządzeń itp..

  • Nierozpoznawanie nawet bliskich osób (forma agnozji) oraz własnej choroby i związanych z nią poznawczych deficytów.

  • Objawy psychotyczne: halucynacje, podejrzenia o bycie okradanym, urojenia obecności róznych osób w mieszkaniu,

  • Depresja (ale nie w daleko zaawansowanej fazie)

  • Zanurzenia behawioralne: agresja, chęć wędrowania, pobudzenie, nietrzymanie moczu



  • Podstępny początek i stopniowy powolny przebieg

  • Apatia („odrętwienie”), utrata dbałości o wygląd, utrata empatii, zaburzenie „wglądu” (świadomości choroby)

  • Dyzinhibicja

    • - „niewłaściwe” słownictwo i/lub zachowania
  • Nadmierna aktywność oralna (palenie, picie, jedzenie)

  • Zachowania stereotypowe i rytualne, „mental rigidity”

  • Stany depresyjne, lęk, labilność emocji i zaburzenia rozpoznawania emocji u innych („serce z kamienia”).

  • Zaburzenia funkcji „egzekutywnych” (planowania czynności)



Hypo/akinezja

  • Hypo/akinezja

  • Sztywność

  • Ruchy mimowolne



GMN (kora ruchowa+, zesp piramidowy) -

  • GMN (kora ruchowa+, zesp piramidowy) -

    • Osłabienie siły mięśniowej
    • Spastyczność
    • Wygórowanie odruchów
    • Osłabienie odruchów brzusznych
    • Odruchy patologiczne (Babiński)
  • DMN (jądra ruchowe pnia, rogi przednie)

    • Osłabienie i zanik neurogenny mięśni szkieletowych
    • Osłabienie/brak odr.ścięgnistych
    • fascykulacje


Obustronne uszkodzenie dróg korowo-jądrowych np. Naczyniowe, PSP, MS, ALS.

  • Obustronne uszkodzenie dróg korowo-jądrowych np. Naczyniowe, PSP, MS, ALS.

    • (nie ma zaniku mięśni!)
  • Dysfagia

  • Dysartria (mowa wolna niewyraźna)

  • Wygórowanie odruchów: żuchwowego, podniebiennego

  • Labilność emocjonalna

  • Odruchy patologiczne



Móżdżkowa

  • Móżdżkowa

    • Niestabilnośc postawy
    • Kontrola wzrokowa nie działa (tzw. ujemna próba Romberga)
    • Dysmetria
    • Drżenie zamiarowe
    • Dys/adiadochokineza
    • Mowa skandowana
  • Tylnosznurowa (sensoryczna – uszkodzenie propriocepcji)

    • Zaburzenia koordynacji ruchu niwelowane pod kontrola wzroku (pozytywna próba Romberga)








Choroby neurodegeneracyjne (Ch Alzheimera)

  • Choroby neurodegeneracyjne (Ch Alzheimera)

  • Choroby naczyniowe

    • Multi-infarct dementia, Binswanger’s disease
    • Angiopatie amyloidowe
  • Schorzenia infekcyjne-zapalne, immunologiczne

  • Neurosyfilis, AIDS, PML

    • Choroby prionowe
    • Sclerosis multiplex
  • Schorzenia metaboliczne i intoksykacje

    • Alkoholizm, przewlekłe zatrucia lekami
    • Deficyty B12, kwasu foliowego, pellagra,
    • Encefalopatia wątrobowa, niedoczynność tarczycy
    • Inne (nowotwory, pourazowe)


Głównie sporadyczna ale może być rodzinna (wtedy wcześniejsze wystąpienie, szybszy przebieg)

  • Głównie sporadyczna ale może być rodzinna (wtedy wcześniejsze wystąpienie, szybszy przebieg)

  • Jest amyloidozą z uwagi na gromadzenie białka Aβ w blaszkach starczych (neurytycznych)

  • Jest też tauopatią z uwagi na NFT

















Badania nad „zawartością intelektualną” („idea density”, „linguistic density”) (stopień złożoności, motoryka narracji, płynność wypowiedzi) znamiennym statystycznie czynnikiem predykcyjnym ch.A. w tzw. „nun study”

  • Badania nad „zawartością intelektualną” („idea density”, „linguistic density”) (stopień złożoności, motoryka narracji, płynność wypowiedzi) znamiennym statystycznie czynnikiem predykcyjnym ch.A. w tzw. „nun study”

  • David Snowdon Unw. Minnesota-Kentucky (80-te – obecnie): porównanie analizy wypowiedzi pisemnych zakonnic w okresie „nowicjatu” (w wieku ok. 22 r.ż.) z wystąpieniem objawów ch.A w okresie starości

  • Spośród 14/(93objętych badaniem) zakonnic które zmarły w podeszłym wieku 7/14 wykazało cechy ch.A a jednocześnie „niską zawartość intelektualną tekstu”. Żadna z grupy „wysokiej zawartości intelektualnej” (pozostałe 7/14) nie zapadła na ch.A



Głównie sporadyczna ale może być rodzinna (wcześniejsze wystąpienie, szybszy przebieg)

  • Głównie sporadyczna ale może być rodzinna (wcześniejsze wystąpienie, szybszy przebieg)

  • Osiowe objawy: hypokinezja, sztywność ruchy mimowolne

  • Jest synukleinopatią (gromadzenie w ciałkach Lewiego)

  • Zanik dopaminergicznych neuronów s.czarnej (pars compacta) powoduje brak działania dopaminy w prążkowiu





Mutacje łączące się z rodzinną PD – geny (niektóre):

  • Mutacje łączące się z rodzinną PD – geny (niektóre):

    • Locus PARK1: kodujący -synuclein (autosomalna dominująca early-onset PD)
    • Locus PARK2: kodujący parkin (=E3 ubiquitin ligase, bierze udział w „ubiquitin-proteasome pathway” UPP; autosom reces, juvenile-onset PD)
    • Locus PARK5: kodujący UCHL1 (ubiquitin carboxy-terminal hydrolase L1, odpwiedzialna za recycling molekuł ubiquitin w UPP; autosom.dom. z niepełną penetracją)
    • Gen białka DJ1 (białko DJ1 - locus PARK7 – (autosomalnie recesywna PD)


Obecnie uważane za częste – druga po AD neurodegeneracyjna przyczyna otępienia

  • Obecnie uważane za częste – druga po AD neurodegeneracyjna przyczyna otępienia

  • Klinicznie: otępienie (na początku) + parkinsonizm (później)

  • Jest to także synukleinopatia

  • Ciałka Lewy’ego w neuronach kory zwykle nie mają charakterystycznego „halo”

  • W większości przypadków DLBD towarzyszą neuropatologiczne zmiany alzheimerowskie, podczas gdy „czysta” DLBD czyli bez zmian alzheimerowskich jest prawdopodobnie rzadsza.

  • Kryteria Newcastle dla neuropatologicznego rozpoznania

  • McKeith IG, Dickson DW, Lowe J, et al (2005) Diagnosis and management of dementia with Lewy bodies: third report of the DLB Consortium. Neurology 65:1863–1872





(tauopatie/ubiquitin a część także związana z TDP-43)

  • (tauopatie/ubiquitin a część także związana z TDP-43)

  • A) Otępienie czołowo-skroniowe FTD (i warianty-odmiany)

  • B) Choroba Picka

  • C) Otępienie semantyczne

  • D) Postępująca afazja

  • A,B – dominują zmiany psychiczne, zachowania, charakteru

  • C,D – (grupa nazywana: PPA primary progressive aphasia)

  • dominują tu zaburzenia językowe (część patologia Alzh.D)



bvFTD

  • bvFTD

  • - Behawioralne warianty otępienia typu FTD

  • - w późniejszym okresie obj.pozapiramidowe

  • - Przebieg powolny

  • (FTD z zaburzeniami ruchowymi (przebieg szybszy)

  • PPA primary progressive aphasia

  • (część patologia Alzh.D)

  • - Otępienie semantyczne (semantic variant SV-PPA) (utrata rozumienia znaczenia słów, zachowana płynność-tempo mowy, choć jest trudna do zrozumienia)

  • Postępująca afazja (nonfluent aggramatical variant NFAV-PPA = primary progressive aphasia) wybitne spowolnienie mowy



Fronto-temporal lobar degeneration (FTLD) – podział neuropatologiczny

  • Fronto-temporal lobar degeneration (FTLD) – podział neuropatologiczny

  • FTLD-U (czyli ze złogami ubikwityno+)

  • FTLD-TDP

  • z mutacją białka progranuliny,

  • z mutacją tzw. białka zawierającego walozynę (valosine-containing protein gene)

  • FTLD-FUS (fused in sarcoma =TLS translocated in liposarcoma) dawniej FTLD z inkluzjami bazofilnymi

  • FTLD-Tau

  • Choroba Picka FTDP-17, CBD, PSP

  • FTLD-ni dementia lacking distinctive neuropathology (DLDN)



„grupa FTD” neuropatologicznie i klinicznie :

  • „grupa FTD” neuropatologicznie i klinicznie :

  • - W większości przypadków FTD zmiany typu FTLD-U (fronto-temporal lobar degeneration with ubiquitin+ inclusions)

  • - Ponadto zmiany typu :

  • - choroby Picka („kule srebrochłonne”)

  • - dementia lacking distinctive neuropathology (DLDN)

  • - zespół ALS-plus. (Brun i wsp, Giannakopulos i wsp.)

  • Najnowsze badania łączą FTD z grupą proteinopatii związanych z białkiem TDP-43.



FTLD z zaburzeniami motorycznymi (przebieg szybszy niż w „czystym” FTLD)

  • FTLD z zaburzeniami motorycznymi (przebieg szybszy niż w „czystym” FTLD)

  • Frontotemporal degeneration and parkinsonism linked to chromosome 17 (FTDP-17) (tauopatia)

  • Zwyrodnienie korowo-podstawne – corticobasal ganglionic degeneration (tauopatia)

  • Otępienie z ALS (TDP-43)

  • Postępujące porażenie nadjądrowe (Ch. Steele’a-Richardsona-Olszewskiego) – tauopatia



Osiowe objawy: objawy parkinsonizmu oraz zaburzenia ruchów gałek ocznych, otępienie.

  • Osiowe objawy: objawy parkinsonizmu oraz zaburzenia ruchów gałek ocznych, otępienie.

  • Jest tauopatią (tau protein H1 haplotype)

  • Globoidalne NFT tangle w różnych jądrach pnia mózgu w tym nn. III



Zwykle sporadyczna

  • Zwykle sporadyczna

  • (przypadki rodzinne raczej uważa się za warianty tzw. FTDP-17).

  • Chorobę rozpoznaje się posługując się kryteriami NINDS (PSP możliwe, prawdopodobne, definitywne).

  • Typowo:

  • Wiek powyżej 40 r.ż., powolny narastający przebieg,

  • Zesp. Parkinsonowski (akinetyczny ze sztywnością) nie reagujący na leczenie L-dopą;

  • Porażenie pionowych ruchów gałek ocznych*,

  • Porażenie rzekomoopuszkowe

  • Zaburzenia ruchów sakkadowych

  • Częste upadki w pierwszym roku choroby,

  • Wczesne otępienie, wczesna dysartria,.

  • * Rostral interstitial nucleus (vertical gaze center)



Bardzo rzadka; charakterystyczny zanik płata czołowego i skroniowego i zaoszczędzenie tylnych 2/3 zakrętu skroniowego górnego.

  • Bardzo rzadka; charakterystyczny zanik płata czołowego i skroniowego i zaoszczędzenie tylnych 2/3 zakrętu skroniowego górnego.

  • Zaburzenia behawioralne, zab. mowy

  • Patomorfologia:

  • Zaniki neuronów zwł. III warstwy kory, glejoza, achromatyczne neurony (tzw. komórki Picka) oraz ciała Picka („kule srebrochłonne”)

  • Ciała Picka są dodatnie dla ubikwityny oraz MAP-tau i chromograniny. Występują w nich „paired-helical-filaments” oraz proste tubule

  • Białko tau w Ch.Picka ma tylko 3 sekwencje wiążące mikrotubule (microtubule binding repeats) w innych neurodegeneracjach białko tau ma 4 takie sekwencje

  • Komórki i ciała Picka najliczniejsze w zakręcie zębatym i w korze czołowej. Są też zmiany typu zwyrodnienia ziarnisto-wodniczkowego i niekiedy status spongiosus.





Zanik motoneuronów rdzenia i pnia mózgu (DMN)

  • Zanik motoneuronów rdzenia i pnia mózgu (DMN)

  • Zanik neuronów w korze ruchowej (GMN)

  • Degeneracja dróg korowo-opuszkowo-rdzeniowych

  • Zanik neurogenny mięśni (z odnerwienia) (z zaoszczędzeniem zwieraczy)

  • Degeneracja mieliny w drogach piramidowych

  • Wtręty (ciałka Buniny –cystatin-C, wtręty „skeinowe”-nitkowate z ubikwityną, wtręty szkliste, ubikwityno-pozytywne)

  • Sferoidy aksonalne, chromatoliza, glioza,

  • Rola nieprawidłowego EAAT2 i ekscytotoksyczności

  • Czas trwania ok.. 2 lat

  • W 5-10% rodzinna (FALS) z tego część wykazuje mutację genu dysmutazy nadtlenkowej (superoxide dismutase SOD1);

  • ALS-plus (z demencją lub parkinsonizmem)



FALS 5-10% –zwykle początek objawów 10 wcześniej niż w sporadycznym SBZ

  • FALS 5-10% –zwykle początek objawów 10 wcześniej niż w sporadycznym SBZ

    • (zarówno postacie AD jak i AR)
    • mutacja genu Cu/Zn SOD1 - 25% wszystkich FALS
    • kilkanaście typów alsin (ALS2 – długi przebieg), FUS (ALS6)
    • Mutacja genu z locusem na chr. 18 jest prawdopodobnie najczęstszą wśród rodzinnej choroby
    • http://neuromuscular.wustl.edu/synmot.html#als18q
  • agregacje białka TDP-43 (TAP DNA-binding-43) w sporadycznym SBZ i części rodzinnych niezależnych od mutacji SOD1

  • depozyty TDP-43 nie są amyloidowe

  • Delecja homozygotyczna genów SMN2 dodatkowo pogarsza rokowanie (czynnik modyfikujący)



  • SBZ/ALS („czysty”, w szczególności „bezotępienny”)

  • „pure ALS” (without dementia)

  • FTLD-TDP („czysty” tzn. klinicznie z zespołem otępienia czołowo-skroniowego bez objawów z motoneuronu i neuropatologicznie ze złogami TDP-43).

  • „pure FTLD” (without ALS)

  • Pomiędzy przypadki „mieszane”

  • „mixed cases”

    • SBZ/ALS z otępieniem ale z dominacją SBZ/ALS
    • FTLD-TDP z dominacją zespołu otępiennego czołowo-skroniowego ale z cechami uszkodzenia motoneuronu












Yüklə 445 b.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin