Collection b

MAY 
2023
ISSN: 2181-3558
 
81 
INTEGRATSIYALASHGAN TA’LIM VA TADQIQOTLAR JURNALI 
JOURNAL OF INTEGRATED EDUCATION AND RESEARCH
tiriklik sig'imi sperometr yordamida o'lchanadi. Sport bilan shug'ullanadigan 
jismoniy sog'lom odam o'pkaning tiriklik sig'imi 7000 -7500ml havoga yetadi. 
Ayollar o'pkasining tiriklik sig'imi erkaklarnikiga nisbatan kam bo'ladi. Odam 
chuqur nafas chiqargandan so'ng ham uning o'pkasida Yana 1200ml havo bo'ladi. 
Bu 
qoldiq 
havo 
deyiladi. 
Uni 
o'pkadan 
chiqarib 
bo'lmaydi. 
Shuning uchun o'pka suvdan yengil bo'lib cho'kmaydi. Odam tinch holatda 1minut 
davomida 8-9litr havo olib, shuncha havo chiqaradi. Bu miqdor o'pkaning minutlik 
nafas hajmi yani, o'pka ventelyatsiyasi hisoblanadi.
Bolalar o'pkasining tiriklik sig'imi organizmning jismoniy rivojlanishi va 
mashq qilishi bilan bog'liq bo'lib, bola tug'ilganidan so'ng voyaga yetgunicha 
45martagacha ortadi. Bolalarning to'g'ri nafas olishi to'g'ri o'sishini ta'minlab 
beradi. Bolalar uzoq vaqt bitta xonada qoldirilganda, xonaning eshik va derazalari 
ochib shamollatib turilishi lozim. Chunki bolalar bo'g'chada yoki maktab xonasida 
uzoq vaqt o'tirganda, u xonadagi kislorod kamayib, karbonat angidirid ko'payadi . 
Buning hisobiga bolalarda bosh og'rishi nafas qisishi kuzatiladi. Shuning uchun 
ham dars o'tish jarayonida xonaning eshik va derazalarini ochib shamollatib turish 
tavfsiya etiladi. Bu bolalarning yaxshi ta'lim olishini ta'minlaydi. 
Xulosa: 
Yuqoridagilardan kelib chiqib aytadigan bo’lsak, nafas olish inson 
hayotida kattaa ahamiyatga ega. Biz nafas olganimizda kislorodni qabul qilib 
karbonat angidiritni tashqi muhitga chiqaramiz. Shunday ekan xonada dars 
o’tilayotganda xonaning havolarini almashtirib turish lozim.Yopiq xonada kislorod 
kamayib karbonat angidirit ko’payadi, bu vaziyatda bolalarda bosh og’rishi, 
ko’ngil aynishi kuzatiladi. Dars jarayonlari havo almashtirilgan xonada o’tilishi 
bolalarni yaxshi bilim olishini ta’minlaydi. Bu esa yurtimizda yetuk kadrlar 
rivojlantirishga yordam beradi.