X arajatlar hisobini tashkil qilishning xuquqiy-me’yoriy asoslari quyidagi
9.1.rasmda batafsil ko‘rsatilgan
.
249
9.1-rasm. Xarajatlar hisobini tashkil qilishning xuquqiy-me’yoriy asoslari 31
Xarajatlarning guruhlanishi. Xarajatlar hisobi buxgalteriya hisobi
vazifalaridan kelib chiqib quyidagi elementlar bo‘yicha guruhlanadi:
9.1-jadval
Mahsulot ishlab chiqarish xarajatlarining guruhlanishi Guruhlanish turi Xarajat turlari Ishlab chiqarish jarayonidagi
Iqtisodiy o‘rniga qarab
Asosiy va doimiy
Tarkibiga qarab
Kompleks va bir elementli
Tannarxga o‘tkazish usuliga qarab
To‘g‘ri va egri
Ishlab chiqarish hajmiga qarab
O‘zgaruvchan va o‘zgarmas
YUzaga kelishiga qarab
Doimiy va birvaqtli
Ishlab chiqarish jarayonida ishtirok etishiga
qarab
Ishlab chiqarish va tijorat
Samaradorlikka qarab
Samarali va samarasiz
Xarajatlar
tarkibi
O‘zbekiston
Respublikasida
«Mahsulot
(ish
vaxizmat)larni ishlab chiqarish va sotish xarajatlarining tarkibi hamda moliyaviy
31
A.Toshpo‘latov. Buxgalteriya hisobi fani bo‘yicha o‘quv-uslubiy majmua. –T; SHqtisodiyot, 2016yil, 344 bet.
“Buxgalteriya
hisobi
to‘g‘risidagi O‘zbekiston
Respublikasi qonuniga
o‘zgartirish
va
qo‘shimchalarkiritish
haqida. 2016 yil 13 aprel.
№ o‘rq
-404.
O‘zbekiston
Respublikasi Vazirlar Mahkamasining «Mahsulot (ish va
xizmat)larni ishlab chiqarish va sotish xarajatlari tarkibi hamda moliyaviy
natijalarni shakllantirish tarkibi
to‘g‘risida»gi
Nizom. 54- qarori.
–
T.:
O‘zBAMA,
2017y.
«Qarzlar
bo‘yicha
xarajatlar» nomli 24-son BHMS
«Xo‘jalik
yurituvchi
sub’ektlarning
moliya
xo‘jalik
faoliyatibuxgalteriya hisobi
schetlar rejasi va
uniqo‘llash bo‘yicha yo‘riqnoma»
21-BHMS
250
natijalarni shakllantirish tartibi to‘g‘risidagi Nizom»da belgilab qo‘yilgan (9.2-
rasm).
