D. R. Djurayev, A. A. Turayev, sh sh. Fayziyev, B. A. Hikmatov

4.1-jadval. 
Rentgen nurlarining qo’llanilish sohasi. 
Ishchi kuchlanish 
chegarasi, kV 
Rentgen nurlanishining qo’llanilish sohasi. 
5-15 
Tibbiyotda teri yuza qatlamini davolash uchun; 
Nurlanish yutish xususiyati zaif materiallarni tekshirish 
(nuqsonlarini aniqlash) 
30-60 gacha 
Nanometall buyumlarni, (masalan plastmassalarni), yengil 
qotishmalarni (6-30 mm gacha qalinlikdagi alyuminiyli, 
magniyli qotishmalar) tekshirilishi;
Rentgenostrukturali tahlil. 
110-125 gacha 
Tibbiyotda tashxis qo’yish uchun va yuza qatlamlarni 
davolash uchun statsionar qurilmalarda; 
Qalinligi 100 mm gacha Alyuminiy va 20-30 mm gacha 
Po’lat materiallarni nazorat qilish 
200-250 gacha 
Tibbiyotda chuqur qatlamlarni davolash uchun;
350 mm qalinlikkacha bo’lgan Alyuminiy va 70 mm 
gacha bo’lgan Po’latni nazorat qilish uchun. 
300-400 
100-120 mm qalinlikkacha bo’lgan P’olatni nazorat qilish 
uchun 
1000 gacha 
200 mm gacha bo’lgan Po’latni nazorat qilish uchun. 
Ekspozitsiya vaqti 3 soat. 
2000 gacha 
300 mm gacha bo’lgan Po’latni nazorat qilish uchun. 
Ekspozitsiya vaqti 1soat 35 daqiqa. 

---

111 
4.3.
 
Neytronografiya. 
Neytronografiya (neytron va ...grafiya) — neytronlarning sochilishi asosida 
molekula, suyuqlik va kristallarning tuzilishini o’rganish usuli. Kristallarning atom 
va magnit tuzilishi to’g’risidagi maʼlumotlar neytronlar difraksiyasini kuzatishdan, 
molekula va kristalldagi atomlarning issiqlik tebranishlari haqidagi maʼlumotlar 
esa neytronlarning sochilishini kuzatishdan olinadi. Neytronlar elektr zaryadsiz 
zarra bo’lganligi tufayli ularning moddalarda sochilishi rentgen nurlari va 
elektronlarga 
nisbatan 
boshqacharoq 
bo’ladi. 
Magnitlanuvchi 
moddalar 
neytronografiyasini maxsus bo’lim - magnit neytronografiyasi o’rganadi. Baʼzi 
hollarda neytronografiya rentgenografiya va boshqa usullarga nisbatan samaraliroq 
natija beradi.
Masalan, neytronografiya yo’li bilan yengil va og’ir elementlardan tashkil 
topgan kristallardagi vodorod va boshqa yengil element atomlarining o’rnini 
bevosita aniqlash mumkin. Neytronografiya sohasiga oid dastlabki ishlar (1946-48) 
E. Fermi nomi bilan bog’liq bo’lib, uning asosiy yo’nalishlari amerikalik olimlar 
E. Uollan va K. Shall tomonidan yoritilgan (1948).