D xolboyev, U. N. Ibragimov moliyaviy hisob
Asosiy (operatsion) faoliyatdan daromadlar hisobi
Yüklə 5,65 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
10.4. Asosiy (operatsion) faoliyatdan daromadlar hisobi.
Moliyaviy faoliyatdan daromadlar va xarajatlarning hisobi BHMA-2 - «Asosiy xo‘jalik faoliyatidan tushgan daromadlar» milliy andozasining 6 .1-bandiga b in o an — «Asosiy x o ‘jalik faoliyatidan olinadigan darom adlar - bu xo‘jalik yurituvchi 179 subyektning odatdagi faoliyati davomida vujudga keiadigan davr ichida mulk egalarining o ‘z sarmoyalariga badal bilan bog‘liq b o ‘lgan ko‘payishlami istisno etganda, o ‘z sarmoyasi ko‘payishiga olib keiadigan tushumlardir». Qishloq xo‘jalik korxonalarida asosiy (operatsion) faoliyatdan daromadga ularning ixtisoslashishiga ko‘ra yetishtiriladigan va sotiladigan mahsulot (ish, xizmat)lardan tushadigan darom adlar kiradi. Bunda BHMA-2 ning 11-bandida ta ’kidlanishieha, «Mahsu- lotlarni sotish bahosi o ‘z ichiga sotishdan keyingi xizmatlar uchun m a’lum summani olganda ushbu summa kelgusi davrga o ‘tkaziladi va xizmatlar ko‘rsatilgan davrda darom ad sifatida tan olinadi» deyilgan. U m um an, qishloq xo‘jalik korxonalarida yetishtirilgan m ah sulot (bajarilgan ish, ko‘rsatilgan xizmat)larni sotishdan olingan daromadlarning hisobi qo ‘llanmaning 8-bobi 4-b o ‘limida batafsil yoritilgan. Xo‘jaliklarda asosiy faoliyatdan olingan daromadlardan tashqari boshqa darom adlar b o ‘lib, ularning hisobiga 9300-hisobvaraq m o‘ljallangan va u quyidagilar b o ‘yicha olib boriladi: 9310 — asosiy vositalarning sotilishi va turli chiqim dan olingan foyda (D T 9210 KT 9310); 9320 — boshqa aktivlaming chiqimidan foyda — (D T 9220 KT 9320); 9330 — undirilgan jarim a va neustoyka (D T 4860 KT 9330); 9340 — o ‘tgan yillar foydasi (D T 4010 KT 9310); 9350 — operativ lizingdan olingan darom ad (D T 4820 KT 9340); 9360 — kreditorlik va deponentlik qarzlarining hisobdan chiqishidan olingan darom adlar (D T 6010-6990 KT 9360); 9370 — xizmat ko‘rsatuvchi xo‘jaliklarning daromadlari (D T 5110-5530 KT 9370); 9380 — qaytarilmaydigan moliyaviy yordam (D T 5110, 5530 KT 9380); 9390 — boshqa operatsion darom adlar (tovar va mahsulotlar- ning ortiqcha chiqishi) - D T 2810, 2910 KT 9390, mulk b o ‘yicha 180 sug‘urta to ‘lovlarining tushishi — D T 6510 KT 9390, awalgi hisobdan chiqarilgan debitorlik qarzlaridan darom ad — DT 4010, 4020, 4110, 4120 KT 9390 va boshqalar). Hisobot davri oxirida asosiy faoliyatdan olingan boshqa daro madlar hisobvarag‘ining yopilishida — DT 9900 KT 9310-9390. «Mahsulot (ish, xizmat)lami ishlab chiqarish va sotish xara jatlarining tarkibi ham da moliyaviy natijalaming shakllanish tartibi to ‘g‘risida»gi Nizomga binoan korxonalaming moliyaviy faoliyati dan daromadlariga quyidagilar kiradi va ular hisobida quyidagi hisoblar o ‘zaro bog‘lanadi: 9510 — royaltidan olingan darom adlar (D T 4850 KT 9510), royalti — litsenziya bo'yicha ishlab chiqarilgan mahsulotlam i so tishdan olingan darom ad yoki litsenziya mukofoti; muallif qalam haqi; yerosti boyliklarini qazib olish huquqi uchun ijara haqi. 9520 — dividendlar ko‘rinishidagi darom adlar (D T 4840 KT 9520); 9530 — foiz ko‘rinishidagi darom adlar (D T 4830 KT 9530); 9540 — kurs farqlaridan olingan darom adlar (D T pul mablag'- lari, o lin ad ig an h iso b la r, m a jb u riy a tla rn i h isobga oluvchi hisobvaraqlar — KT 9540); 9550 — uzoq muddatli ijaradan darom adlar (D T 4830 KT 9550); 9560 — qim m atli qog‘ozlarni qayta baholashdan olingan darom adlar (D T 0610, 5810 KT 9560); 9590 — moliyaviy faoliyat b o ‘yicha boshqa daromadlar. Hisobot davri yakunida ushbu hisobvaraq yakuniy moliyaviy natija hisobvarag‘i bilan yopiladi (D T 9510-9590 KT 9910). N izom ga k o ‘ra m oliyaviy faoliyat xarajatlariga quyidagi hisobvaraqlar moMjallangan: 9610 — foizlar ko‘rinishidagi xarajatlar (D T 9610 KT 6920); 9620 — kurs farqlaridan zararlar (D T 9620 KT 5210); 9630 — qimmatli qog‘ozlami chiqarish va tarqatish b o ‘yicha xarajatlar (D T 9630 KT 5110); 9690 — moliyaviy faoliyat bo ‘yicha boshqa xarajatlar (qimmatli qog‘ozlami qayta baholashda ko‘rilgan zarar D T 9690, KT 0610- 0690, 5810, 5890). 181 Hisobot davri oxirida moliyaviy faoliyat b o ‘yicha xarajatlar hisobvarag‘ining yopilishiga (D T 9900 KT 9610-9690) hisobva raqlar bogManishi tuziladi. Yüklə 5,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|