M ateriallaming sintetik hisobiga yuqoridagi 1010-1090 hisob-
varaqlardan tashqari 1510 — «Materiallarni tayyorlash va xarid
qilish» ham da 1610 — «M ateriallar qiymatidagi farqlar» hisobva
raqlari ham tegishli b o iib , ulaming mohiyati va foydalanish tartibi
mavzuning 6-savolida berilgan.
Um um an, materiallar hisobiga tegishli
yuqoridagi hisobvaraqlar
aktiv hisobvaraqlar b o ‘lib, ularning qoldig‘i va kirim i debet
tom onida, chiqimi kredit tom onida aks ettiriladi.
U shbu h iso b v araq la r b o ‘yicha h iso b lar b o g ‘la n ish in in g
asosiylari quyidagilar:
1. Mol yetkazib beruvchi tashkilotlardan pul o ‘tkazish yo‘li
bilan materiallar qabul qilishda - DT 6010 KT 5110-5530; DT
1010 - 1090 KT 6010.
2. M ateriallar hisobdor shaxslar orqali sotib olinganda
—
DT 1010-1090 KT 4220.
3. Yaroqsiz hisoblangan mahsulotlardan olingan materiallar
qabul qilinganda — DT 1090 KT 2610.
4. M ateriallar haqiqiy ta n n arx b o ‘yicha om borga kirim
qilinganda — (1500-hisobvaraq qo ‘llanilganda) DT 1010-1090
KT 1511.
5. Asosiy vositalarning tugatilishidan foydalanishga yaroqli
materiallar kirim qilinganda — DT 1090 KT 9210.
6. O m b o rg a qab u l q ilin g a n m a te ria lla r b o ‘y ic h a m ol
yetkazib beruvchilarga d a ’vo q o ‘zg‘atilganda — D T 4860 KT
1010-1090.
7. Asosiy va yordam chi ishlab
chiqarishlarga m ateriallar
sarflanganda - D T 2010, 2310 KT 1010-1090.
8. Umumiy ishlab chiqarish va m a’muriy-boshqaruv ehtiyojiga
materiallar sarflanganda — DT 2510, 9420 KT 1010-1090.
9. Yaroqsiz asbob-uskunalarni tuzatish uchun m ateriallar
sarflanganda — DT
2610 KT 1010-1090.
10. M ahsulot sotish ehtiyojiga m ateriallar sarflanganda — DT
9410, KT 1060.
11. Inventarizatsiya natijasida materiallar kamomadi aniqlanib,
javobgar shaxslar hisobiga o ‘tkazilganda — DT 5910 KT 1010-
1090; DT 4730 KT 5910.
70
12. Boshqa tashkilotlarga materiallar sotishga chiqarilganda
- DT 9220
KT 1010-1090, DT 4890 KT 9220.
13. M ateriallar bepul berilganda — DT 9220 KT 1010.
14. Materiallami sotishdan moliyaviy natija aniqlanganda:
a) foyda summasiga - DT 9220 KT 9320.
b) zarar summasiga — DT 9430 KT 9220.
15. Inventarizatsiya natijasida materiallarning oshiqligi aniqlan
ganda - DT 1010-1090
KT 9390.
Materiallarning hisobiga tegishli hisobvaraqlarda (1010-1090)
ulam ing analitik hisobi materiallarning saqlanish joylari,
moddiy
javobgar shaxs ham da ulaming ayrim turlari (turi, navi, o ‘lchami
va boshqalar) bo ‘yicha tashkil etiladi.
M asalan, 1040 — ehtiyot qismlar hisobvarag‘iga analitik hisob
varaqlar ehtiyot qismlar - akkumulyator, shina va boshqalaming
turi yoki guruhi, saqlanish joyi, m as’ul shaxslar b o ‘yicha alohida
ochiladi.
M ateriallar analitik hisobi uni tashkil
etishning shakl va usul-
lariga ham bog‘liq. Agar ulaming analitik hisobi uchun mahsulot
va materiallami hisobga olish daftaridan foydalanilganda, uning
ko ‘p grafali bo‘lgani tufayli materiallar hisobini ularning har bir
turi bo ‘yicha miqdor-sum m a yoki miqdor holida tashkil etilishi
mumkin.
M aterialning analitik hisobi uriga m o‘ljallangan
kartochkalar
va ular hisobining qoldiq usulida qoldiq qaydnomalarida tashkil
etiladi. U m um an, analitik hisob orqali materiallam ing har bir
turi javobgar shaxslar hamda xokjalik bo‘yicha ularning mavjudligi
va harakati bo‘yicha m a’lumotga ega boMadi.
Dostları ilə paylaş: