D xolboyev, U. N. Ibragimov moliyaviy hisob

inventarlash, material hisoboti.
4.1. MateriaUarning iqtisodiy mohiyati, tutgan o ‘rni va
hisobining vazifalari
Korxonalar o ‘z ishlab chiqarish faoliyatlarini amalga oshirishi 
asosiy vositalardan tashqari tegishli m iqdor va tarkibdagi mate rial- 
lam ing (urugiik, o ‘g‘it, yoqilg‘i, ehtiyot qism va boshqalar) ham 
mavjudligini taqozo etadi.
M ateriallar asosiy vositalardan farq qilib, bir ishlab chiqarish 
jarayonida ishtirok etib, o ‘z qiymatini ishlab chiqarilgan mahsulot 
qiymatiga to iig ‘icha o ‘tkazadi.
Qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishi natijasida xo‘jaliklar tegishli 
tayyor mahsulotga ega b o iad i. Qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishi
64

---

xususiyatlaridan kelib chiqib chorvachilikda yetishtirilgan m ahsu- 
lotlar o ‘simlikchilikda, o ‘simlikchilikda yetishtirilgan mahsulotlar 
c h o rv a ch ilik d a (y em -x ash ak , tu sh am a va b o sh q ala r) yoki 
o ‘simlikchilikda yetishtirilgan mahsulotlar shu tarm oqning keyingi 
ishlab chiqarish jarayonida (urug‘lik, ko‘chat materiali) xomashyo 
sifatida foydalaniladi.
S huning u c h u n h a r b ir korx o n ad a ishlab chiq arish n in g
uzluksiz davom etishida mahsulot, xomashyo va boshqa ishlab 
chiqarish zaxiralarining o ‘z vaqtida, m a’lum m iqdorda bo ‘lishi 
muhim ahamiyatga ega.
M ateriallaming xojaliklar faoliyatidagi o ‘m idan kelib chiqib 
ular hisobi oldiga quyidagi vazifalar qo ‘yilgan:
1. M ateriallar harakati bilan bog‘liq m uom alalam i o ‘z vaqtida 
tegishli hujjat va registrlarda rasmiylashtirish.
2. M ateriallaming to ‘g‘ri saqlanishi ustidan nazorat.
3. M ateriallam ing ishlab chiqarishga to 'g ‘ri sarflanishi ham da 
ularning tegishli m e’yorlarga rioya qilinishi ustidan nazorat.
4. Materiallar sarfmi tegishli hisob va kalkulyatsiya obyektlarida 
to ‘g‘ri taqsimlanishini ta ’minlash.
5. M ateriallar inventarizatsiyasini o ‘z vaqtida o£tkazish va uning 
natijalarini hisobvaraqlarda aks ettirish.
6. Rahbariyatni materaillam ing mavjudligi va harakati to ‘g‘ri- 
sidagi m a’lum otlar bilan ta ’minlash.