Dam olish daqiqalari
Yüklə 119 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Dam olish daqiqalari uchun o’yinlar: 1.“Domino” o`yini U
- 2.“Nazoratchi harf” o`yini.
- 4.“Keyingi bo`g`inni top” o`yini.
- Namuna
- 9. “Xotira mashqi” o`yini
- 10. “O`z so`zingni top” o`yini
- So`z ichida so`z” oyini
- Mozaika (ermak)” o`yini.
Dam olish daqiqalariTo’plovchi : Yulduz Atadjanova Urganch – 2014 HUSNIXAT DARSLARIda Quvnoq dam olish daqiqalari uchun she’rlar: 1. O’tiramiz o’g’il- qiz, Barchamiz ahil-inoq. O’rnimizdan turamiz, Asta joyda yuramiz, Qo’llarni ko’taramiz, So’ngra chapak chalamiz. Qo’llarni tushiramiz, Boshni chapga va o’ngga Aylantirib olamiz. Birozgina dam olib Keyin yana yozamiz. 2. Qushlar uchib keldilar, Ko’lmakchaga qo’ndilar, U yon- bu yonga qarab Yana uchib ketdilar 3. Barmoqcham, barmoqcham, Yozishni sen tez o’rgan. O’rganmasang yozishni Deyman seni: Lapashang! 4. Yoza-yoza qo’llarim toldi, Bir ozgina yozuvim qoldi. Dam olaman ozgina, So’ng yozaman sozgina. 5. Elakda un elandi, Supra unga belandi. Xamir qordik ko’pgina, Kulcha yopdik tezgina. 6. Shamol bo’ldi, Yomg’ir yog’di. Dala-dashtga Nima bo’ldi? Quyosh chiqdi, Gul ochildi. 7. Bir, ikki, uch Barmoqlarga kirsin kuch. 8. Baliq bo’lib suzaman, Ayiq bo’lib yuraman, Quyon bo’lib sakrayman, O’quvchi bo’lib o’tiraman. 9. Dutor chalaman, Doira chalaman, Pianino chalaman, G’ijjak chalaman, Raqsga tushaman, Bir aylanib, Joyimga o’tiraman. 10. Boqqa kirsam olmalar Qip-qizarib pishibdi. Silkitibdi shamollar, Yerga to’p-to’p tushibdi. 11.
Oyim yopar kulcha non, Menga yoqar u chunon, Bizlar o’tin tashiymiz Tandir qizdirish uchun 12. G’oq- g’oq- g’oq Nega pating oq? Suvda suzaman, Shuning uchun oq. 13.
Chumchuq chuq-chuq etadi, Donni cho’qib ketadi. Donni cho’qsa mayli-ya, Nega to’kib ketadi? 14. G’ozlar qo’shiq kuylaysiz G’oq - g’oq - g’oq. Qayerlarda o’ynaysiz, G’oq - g’oq - g’oq. Uchib-o’ynab ko’klarda, G’oq - g’oq - g’oq. Cho’milamiz ko’llarda G’oq - g’oq - g’oq. 15.
O yallo, yallo, Jamalagi tillo. Maktabga kelamiz, “Besh” baho olamiz, Quvonishamiz, Uyga ketamiz. 16. Bizlar yosh bolalarmiz, Bog’dagi gul-lolalarmiz. Ham o’qiymiz, ham yozamiz, Charchasak, dam olamiz. 17.
Uzum uzdik bog’lardan, Lola terdik tog’lardan. Endi asta o’tiramiz, Yalqovlikdan qutilamiz. 18. Gulzorimda kapalak Guldan – gulga qo’nadi. Tutib olay deganda Tutqich bermay qochadi. Agar poylab turmasam Gulni uzib ketadi. 19.
Biz o’rmonga boramiz, Qo’limizda boltamiz. Daraxtlarni chopamiz, Bir, ikki, uch, to’rt, Ufff, charchadik.. 20.
To’g’ri o’tirganning, Daftarni to’g’ri qo’yganning, Ruchkani to’g’ri ushlaganning Yozuvi bo’lar chiroyli. 21. Ruchkam deydi: Yozavergin, Ilm konin qazavergin, Ayab sira tindirmagin, Meni also sindirmagin. Qog’ozlarda izim qolsin, Elga aytar so’zim bo’lsin! 22.
Chumchuq etsa pirrr, Yuragi etib shirrr. Qo`rqoq quyonvoy, Yuguradi zirrr. 23. Qarg`a qarillarr, Varrak varillarr. Tarnovda suvlarr, Oqib sharillarr.... 24.
Bo`yin cho`zib qarag`ay, Yon atrofga qaragay. Der u: barcha daraxtdan, Baland akang qarag‘ay. 25. Olma yedim baqalog‘idan, Anjir yedim yapalog‘idan. Olcha yedim qo‘shalog‘idan, Dehqon bobomning shapalog‘idan. 26.
Daraxt tagin yumshatamiz, Daraxtga suv quyamiz. Daraxtim o`sib ketdi, Bo`yi osmonga yetdi. 27. Ayiq asal yalabdi ko`p, ko`p, ko`p, Arilar ham talabdi xo`p, xo`p, xo`p, Yur, yordamga boraylik tez, tez, tez, Tartibga chaqiraylik biz, biz, biz, biz. 28.
Yo’lda yurib Sotvoldi Yerdan tanga topvoldi. -Olib yegin, deb, makka, Berdi uni chittakka 29. Semizligi yostiqdaka Sakrab – sakrab o’ynar baqa “Vaq –vaq - vaq”, “qur- qur - qur” Qanday maza suzsang nuqul! 30.
Yoza- yoza qo’llarimiz charchadi. O’qiy- o’qiy ko’zlarimiz charchadi. Birozgina dam olamiz, “Besh” bahoni biz olamiz. 31. Rosa maza qish, Qorlari kumush. Oq kiygan atrof Qish havosi sof. 32.
Bog’bon chiqar bog’iga, Cho’pon ketar tog’iga Bolarilar g’uvillab Qo’nar gul yaprog’iga Suvlar shildirab oqar, Qo’shig’i dilga yoqar. Bizga shodlik keltirding, Salom, senga gul bahor! 33. Bo’m-bo’sh dala –qir, Yog’adi yomg’ir Qushlar uchdilar, Barglar tushdilar. Sariq dala-tuz Hamma yoqda kuz! 34.
Bog’da uchar ninachi, Gulni quchar ninachi, Yozganda ikki qanot Xuddi ko’kda samolyot. 35. Shalpangquloq quyonim, Endi sakrab o’ynasin, Mazza qilib quvnasin. Kimdandir cho’chib ketdi, Quyoncham qochib keetdi. 36. Baliq – baliq, baqaloq Akulaga chaqaloq. Qani endi, zo’r bo’lsang, Akvariumdan chiqib boq. 37.
Echki kiyibdi etik, Yana bo’libdi tetik. Kiyibdi to’rt oyoqqa Chopqillabdi har yoqqa. 38. Non ushog’in sochmaymiz, Yerda yotsa bosmaymiz. Terib olib avaylab Qush oldiga tashlaymiz. 39.
Quyosh kulyapti, Bizlarga qarab. Nurga to’lyapti, Qarang to’rt taraf. Quyosh bizniki, O’g’il – qizniki! 40. Quyon, quyon, Kelgin buyon. Qo’rqma uncha, Qurdik uycha. Sovuq kunda Mazza bunda! 41.
Yoza-yoza charchadik, Qo’llarimiz dam olsin. O’qiy –o’qiy charchadik, Ko’zlarimiz dam olsin. Darslar uchun shiorlar: 1. Shoshilmaymiz, oz yozamiz, Lekin toza, soz yozamiz. 2. O’tirishim to’g’ri, soz. Qoidaga juda mos. Ko’kragimni men sira O’tirganim yo’q tirab Chiroyli yoz yozsang xat, Chunki bu ham zo’r san’at. 3. Ona tilim - oy tilim, Hikmatlarga boy tilim. Shon tilim, shavkat tilim, Mustaqil davlat tilim. 4. Ona tilim – jonu dilim, Sen-la olay chuqur bilim, Yozuv darsin boshlaymiz, Olg’a qadam tashlaymiz. Daftarlarni chiqarib Ruchkalarni shylaymiz. Chiroyli yozish uchun Bor kuchimiz sarflaymiz! 5. A’lochilar sinfi bu Chakki emas ishimiz. Bir sinfga to’planganmiz, A’lodir o’qishimiz! 6. Biz sinfda anchamiz, Lekin zo’r sinfchamiz. Bo’sh kelmaymiz darslarda Biz “besh”chimiz, “to’rt”chimiz, A’lochi o’quvchimiz! 7. O’qish kitob ochildi, Ko’z nurlari sochildi. O’qish kitobi bizni Yetaklar o’g’il-qizni. Yetaklar bilim sari Nurli kelajak sari. 8.
Bugun oddiy dars emas, Balki sinov darsidir, O’tib olsak sinovdan Bu hammaga yaxshidir. Qani, ayting, bolalar, Kim navbatchi bo’ladi? Bugungi kun hisobin Menga aytib beradi? 9. Salom, ona tili darsim, Bilim olish maqsadim. Kelishtirib so’zlarni Tuzarman ko’p gaplarni. Qanot bog’lab parvozga Ergashamiz ustozga. Sinfim – mening gul bog’im, Ko’pdir do’st-u o’rtog’im. 10.
Darslarimiz xilma-xil, Ongim o’sar yilma-yil. A’lo o’qishdir burchim Sarf etaman bor kuchim! 11.
Shodlik to‘lsin desangiz, Yuragimga, dilimga. A’lo o‘qing maktabda Mehr qo‘yib bilimga. 12.
Varaqlasam bir boshdan, Quvnab bahrim ochilar, Oltin harf so’zlardan Totli ma’no sochilar. Shuning uchun deyman-ki, Kitob mening do’stimsan! 13. Maktabda doim O’qiyman a’lo Qiyin ishlardan Qochmayman also. Sport mashqlarin Qilmayman kanda Kuch bilan aql Bo’lar sog’ tanda! 14.
Qushlarga eng birinchi Uchishni o’rgatarlar. Bolalarga birinchi O’qishni o’rgatarlar. Katta bo’lgach, albatta, Qushlar uchishi kerak. Bolalar-chi, albatta, A’lo o’qishi kerak! 15. Mening o’qib, yozganim, Oltin-kumush qazganim, Tilak sari uchishga Go’yo qanot yozganim. 16.
O’quvchilar: O’qish – bu odob ilmi, Berar bizga hayotdan saboq U bordir-ki, hayot sururli, U bordir-ki, kelajak porloq.
Ushbu dars yoqar kimga? Qani, ayting-chi, menga?
Sizga, bizga, hammaga, Yoqar ushbu darsimiz. Chunki kitob o’qishga Havas uyg’otgan o’zingiz! 17.
Biz o’qiymiz hozirda ……..nchi maktabda A’lo o’qib albatta Olim bo’lish niyatda. 18. Salom maktab, jon maktab! Seni sevaman maqtab. Bizga ochgin quchog’ing Yoningda gulzor. bog’ing. 19.
O’qituvchi: Salom, aziz bolalarim, Gulu rayhon, lolalarim Qani, tinglang so’zlarim Jajji o’g’il-qizlarim. Ona yurt egasi – siz, Istiqlol ertasi – siz, Bo’ling aqli rasolar, Ham bilimdon, donolar.
Bizlar yaxshi bolamiz, Ochilgan gul-lolamiz. Ota-ona izmidan, Ustozlarning so’zidan, Bizlar also chiqmaymiz, Darsga shay gul-g’unchamiz!
O`qituvchi belgilangan harf asosida o`quvchilarga so`z yozishni taklif etadi. Masalan, o`qituvchi biror harfni tanlab uni nazoratchi harf qilib belgilaydi va shu harf so`z boshida kelishiga namunalar yozing deb aytadi. Ishni bajarish uchun aniq 2-3 minut vaqt belgilanadi. O`quvchilar yozadilar: shodlik, shahar, shovqin, shalola, sharshara, sharafli, shar, sher, v.h. Belgilangan vaqtda ko`p so`z yozgan o`quvchi birinchilikni oladi. 3.“So`z tuz” o`yini. Oquvchilarda doira ichida 8 ta harf taqdim etiladi. O`quvchilar shu harflar ishtirokida so`zlar hosil qiladilar. Belgilangan vaqtda ko`p so`z hosil qilgan o`quvchilar yoki guruh g`olib sanaladi. Bu o`yinni, ayniqsa, unli va undosh tovushlarni o`rgangandan keyin o`tkazish maqsadiga muvofiq bo`ladi. Agar o`quvchilar e`tiboriga a, u, b, z, f, s, t, a harflari berilgan bo`lsa , ular bu harflarni qatnashtirib, bu, sab, tuz, aft, saf, bas kabi so`zlar hosil qiladilar. 4.“Keyingi bo`g`inni top” o`yini. Berilgan bo`g`inlar ishtirokida so`z tuzish tushuntiriladi. Qaysi o`quvchi ko`p so`z tuza olsa, “besh” baho bilan mukofatlanadi. Masalan, bo bo’gini Bola, bobo, bozor, bodom, ...
Hamma, amma, pilla, tilla, issiq, hassa. (Hasan – Husan) Ganch, do`st, go`sht, qand, vaqt, baxt (Tohir- Zuhra )
Ushbu o`yinni barcha o`quvchilar alohida qiziqish bilan o`ynashadi. Ba`zan katta yoshdagi o`quvchilar orasida o`tkazilganda ham yaxshi natija beradi. Hatto maktab o`qituvchilari bu o`yinni mas`uliyat bilan bajarishadi. Bolalar uni bajarish davomida mavhum fikrlaydilar. Ilgaridan o`rgangan so`zlarini xotiralarida qayta tiklab, ikki so`z uchun umumiy bo`lgan bo`g`inni aniqlashadi. O`yinni o`tkazishda “Bo`g`inlar zanjiri” o`yinidan foydalansalar bo`ladi. O`yindan namuna
7. “Kun va tun” o`yini. O`qituvchi uka so`zini alohida yozib, bolalarga: “So`zni ko`rib olib, ko`zingizni yuming”,- deydi va u harfini a harfi bilan almashtirib: Endi ko`zingizni oching, so`zda qanday o`zgarish bo`lganini ayting ;- deydi. Bolalar u harfi a harfi bilan almashtirilganini natijada so`z ma`nosi o`zgarganini, aka so`zi paydo bo`lganini aytadilar. Bu o`yin 1-2 marta o`tkazilgach so`zlarning soni ko`paytirilishi, murakkablashtirilishi mumkin. bola- bolg`a, ko`kat –ko`mak, sovuq- tovuq. Kun va tun o`yinini har xil shakllarda o`tkazish mumkin. 8. “Par etdi” o’yini Bu o`yin quvnoq daqiqada o`tkazishga mo`ljallangan. «Par etdi» o`yini o`qituvchi boshchiligida o`tkaziladi. O`qituvchi qush va boshqa uchadigan narsalarning nomini aytadi, bolalar «par etdi, par etdi» deb qo`llarini baland ko`tarib pastga tushiradilar. O`yin o`rindan turgan holatda o`ynaladi. Qushdan boshqa narsa nomi aytilganda bolalar cho`kkallab o`tirib turadilar va ketdi, ketdi deb aytadilar. Bu o`yin bolalarni zukkolikka, topqirlikka, hozirjavoblikka o`rgatadi. 9. “Xotira mashqi” o`yini O`yinni uyushtirish uchun avvaldan ko`rgazma tayyorlanadi. Hozir xotira mashqi o`yini o`tkazilishini aytib, o`yinning shartini tushuntiradi. O`qituvchi ko`rgazmadagi so`zlarni ikki marta o`qib beradi. O`quvchilar uni eslab qolishga intiladi. Keyin ko`rgazma yopib qo`yiladi. Ko`p so`zni eslab qolgan va ularni yozgan o`quvchi g`olib topiladi va rag`batlantiriladi. Masalan: Daftar, paxta, qish, bahor, kuz, kitob, soat, o’quvchi, ustoz. O’yinni og’zaki tartibda ham o’tkazish mumkin. Masalan, Bir o’quvchiga 8ta so’z o’qib beriladi.: Javon, kitob, parta, qo`ng`iroq, bo`r, baho, qor, qo`zichoq. O’quvchi xotirasida qolganini takrorlaydi.
Sinf o`quvchilari ikki guruhga bo`linadi. Har bir guruhdagi bolalar berilgan matndan o`qituvchi bergan topshiriqqa oid so`zlarni tanlab oladi. Birinchi guruhdagi o`quvchilar matndagi ot so`z turkumiga oid so`zlarni, ikkinchi gurugdagilar sifat so`z turkumiga oid so`zlarni tanlab yozadi. Buning uchun o`qituvchi so`zlar yozilgan ko`chma doska yoki kartonni bolalarga ko`rsatadi. Har ikkala guruh ham ishga tushib ketadi, Qaysi guruh tez va to`g`ri bajarsa o`sha guruh g`olib hisoblanadi va rag`batlantiriladi. So`zlar: Kartoshka, shirin, parta, baland, olma, katta, qora, kichik, tuzli, o`rik, ko`rkam, nordon, kitob, yoqutday, daftar, ko`k, bodring, achchiq, paxta, pilla, taxir, qalam, ruchka,do`ppi, bo`r, totli.
Yüklə 119 Kb. Dostları ilə paylaş:
|