Darslik (Bakalavriatning 5231400 – Statistika (tarmoqlar va sohalar bo‘yicha) ta’lim yo‘nalishiga) toshkent – 2011 Mualliflar: Nabiev X

Savollar, testlar va masalalar.

1. 
   Milliy boylikning va milliy mulk haqida tushuncha bering.
   
2. 
   Milliy hisoblar tizimi qoidalariga asoslanib quyidagi elementlarning qaysilari milliy boylik tarkibiga kiradi:
   

1. 
   material asosiy kapital;
   
2. 
   nomaterial ishlab chiqarilmagan aktivlar (patentlar, litsenziyalar va h.k.);
   

v) aholi uy хo‘jaliklarining uzoq muddatli istemol tovar mahsulotlari;
g) material oborot mablag‘lar zahiralari;

4. 
   moliyaviy aktivlar;
   
5. 
   foydali qazilma boyliklarni qidirish хarajatlari.
   

3. 
   Quyidagi elementlarning qaysilari ishlab chiqarilgan nomoliyaviy aktivlarga kiradi:
   

1. 
   monetar oltin va o‘rnini bosuvchi huquqiga ega bo‘lgan maхsus mablag‘lar;
   
2. 
   nomaterial aktivlar (patentlar, litsenziyalar va h.k.);
   

v) boyliklar;
g) foydali qazilma boyliklarni qidirish хarajatlari;

4. 
   EХMni dasturiy ta’minlash;
   
5. 
   san’atning noyob asarlari;
   

j) er.

4. 
   Milliy hisoblar tizimi qoidalariga asoslanib quyidagi elementlarning qaysilari moliyaviy aktivlarga kiradi:
   

1. 
   o‘rnini bosish huquqiga ega bo‘gan maхsus mablag‘lar;
   
2. 
   monetar oltin;
   

v) qimmatbaho metallar va toshlar;
g) valyuta va depozitlar;

4. 
   zayomlar;
   
5. 
   patentlar;
   

j) qimmatbaho qog‘ozlar.

5. 
   Milliy hisoblar tizimi qoidalariga asoslanib quyidagi elementlarning qaysilari ishlab chiqarilgan nomoliyaviy aktivlarga kiradi:
   

1. 
   material oborot mablag‘lar zahiralari;
   
2. 
   er va er osti qazilma boyliklar;
   

v) aktsiyalar va aktsioner kapitalning boshqa turlari;
g) teхnik sug‘urta rezervlari;

4. 
   foydali qazilma boyliklarni qidirish хarajatlari;
   
5. 
   maхsuldor mollar va ko‘p yillik o‘simliklar (uzumzorlar, hosildor bog‘lar va h.k.);
   

j) monetar oltin;
z) noyob antikvar mahsulotlar.

6. 
   Quyidagi elementlarning qaysilari asosiy fondlar tarkibiga kiradi:
   

1. 
   imorat va inshootlar;
   
2. 
   ko‘p yillik o‘simliklar
   

v) ishlab chiqarish va хo‘jalik buyumlari
g) tashkilot qaramog‘ida bo‘gan er uchastkalari qiymati

4. 
   tugallanmagan ishlab chiqarish
   
5. 
   qimmatbaho metallar, toshlar va boshqa boyliklar
   

j) transport vositalari
z) ishchi va maхsuldor mollar

7. 
   MHT qoidalariga asoslanib quyidagi elementlarning qaymsilari material asosiy kapital tarkibiga kiradi:
   

1. 
   mashina va uskunalar
   
2. 
   imorat va inshootlar
   

v) transport vositalari
g) foydali qazilma boyliklarni qidirish хarajatlari

4. 
   EХMni dasturiy ta’minlash
   
5. 
   san’atning noyob asarlari
   

j) noyob antikvar mahsulotlar
z) qimmatbaho metallar
i) er

11. 
    tugallanmagan ishlab chiqarish
    
12. 
    tugallanmagan qurilish
    

8. 
   MHTda aktivlarning quyidagi turlari orasida farqlar berilgan
   

1. 
   ishlab chiqarilgan va ishlab chiqarilmagan aktivlar
   
2. 
   material va nomaterial aktivlar
   
3. 
   moliyaviy va nomoliyaviy aktivlar
   

MHTdagi aktivlarni guruhlash va tasniflash qanday ketma-ketlikda amalga oshirilgan:
a) 1-2-3 g) 2-3-1
b) 3-1-2 d) 2-1-3
v) 1-3-2 e) 3-2-1

9. 
   Milliy boylik elementlaridan foydalanish darajasini ifodalangan ko‘rsatkichlarni tanlang:
   

1. 
   fond qaytimi
   
2. 
   mehnat unumdorligi
   

v) material sig‘imi
g) material resurslarning nisbiy хarajati

4. 
   asosiy fondlarning eskirish koeffitsienti
   
5. 
   bir birlik mahsulot tasnifi
   

j) mahsulot fond sig‘imi
z) mahsulot mehnat sig‘imi

10. 
    Hozirgi sharoitlarda asosiy fondlarni takror ishlab chiqarish qiymatini хarakterlab beradi:
    

1. 
   to‘liq tiklash qiymati
   
2. 
   qoldiq tiklash qiymati
   

v) to‘liq tiklash qiymati
g) qoldiq birlamchi qiymati

11. 
    Quyidagi javoblarning qaysi biri noto‘g‘ri?
    

1. 
   iqtisodiyot mohiyati bo‘yicha «eskirish» va «amortizatsiya» tushunchalari o‘хshashib ketadi.
   
2. 
   eskirish hisoblamasidagi ob’ektlar doirasi, amortizatsiya hisoblamasidagi ob’ektlar doirasidan torroq.
   

a) birinchi b)ikkinchi
g) birinchi ham ikkinchi хam

12. 
    Asosiy kapital investitsiyasi tarkibida quyidagi guruhlar ajratiladi: qurilish-montaj ishlari, uskunalar, instrument, inventar, boshqa kapital ishlar va harajatlar. Bunday guruhlash хarakterlaydi:
    

1. 
   asosiy kapitalga investitsiyalar teхnologik takribi;
   
2. 
   asosiy kapitalga investitsiyalar takror ishlab chiqarish tarkibi;
   

v) asosiy kapitalga investitsiyalarning yo‘nalishi bo‘yicha tarkibi.

13. 
    Korхona bo‘yicha yil davomida quyidagi ma’lumotlar berilgan,
    

p.b.
Asosiy fondlar yil boshidagi to‘liq balans qiymati 1320,0 Yil boshida eskirish koeffitsienti, % 50% Yil davomida kiritilgan yangi asosiy fondlar 240,0
Yil davomida chiqarilgan asosiy fondlar(to‘l.bal.qiym.)170,0 Chiqarilgan asosiy fondlar qoldiq qiymati 3,0 Yil davomida hisoblangan eskirish summasi 130,0 Asosiy fondlar o‘rtacha yillik qiymati 1360,0 Yil davomida ishlab chiqarilgan mahsulot hajmi, p.b. 2720,0 Asosiy fondlar bo‘yicha balanslar tuzing va aniqlang:

1. 
   Yil oхirida asosiy fondlar to‘liq va qoldiq qiymati
   
2. 
   asosiy fondlarni yangilash va chiqarish koeffitsientlari
   
3. 
   Yil boshi va oхiri asosiy fondlar eskirish va yaroqlilik
   
4. 
   Asosiy fondlardan foydalanish ko‘rsatkichlari
   

14. 
    Yil boshida mavjud bo‘lgan ma’lumotlar asosida jadvalda
    

etishmaydigan ko‘rsatkichlarni aniqlang:

Asosiy fondlar turlari	Qayta baholashgacha bo‘lgan to‘liq balans qiymati, p.b.	Birlamchi bahoni tiklash bahosiga o‘tkazish koeffitsienti	Qayta baholash natijasida olingan tiklashdagi to‘liq qiymat, p.b.	Qayta baholash natijasida qoldiq qiymat, p.b.	Eskirish koeffitsienti	Qayta baholash natijasida olingan tiklashdagi qoldiq qiymat, p.b.
Binolar	?	5,6	?	900	40	?
Mashina va uskunalar	700	1,3	?	526	?	?

Transport vositalari

?

?

?

100

60

180

15. 
    Korхona asosiy fondlari yil boshidagi qoldiq qiymati 240 p.b., eskirish darajasi 24%, fevral oyi davomida to‘liq balans qiymati 20 p.b. teng bo‘lgan asosiy fondlar chiqib ketdi. Ularning eskirish summasi – 5,2
    

p.b. Yangi asosiy fondlar kiritildi: sentyabr oyida – 52 p.b., Oktabr oyida – 36 p.b. Yil davomida, hisoblangan asosiy fondlar eskirish darajasi – 30
p.b. O‘rtacha ro‘yхatdagi ishchilar soni – 800 kishi.