Darsning maqsadi. Xujayra tuzilishi va uning organoidlari tuzilishi va vazifasini bilish
Umumiy tushuncha.
Xujayra- tirik organizmning tuzilish asoslari,yashash jarayonlarini taminlovchi hamda irsiy belgilarni o’zida mujassamlashtirgan tuzilmadir.Binobarin, o’simlik yoki hayvonlar bir butun organizm holida hujayralar va hujayralararo tuzilmalar yig’indisidan tarkib topgan. Fizeologik holatga ko’ra, hujayralar shakli va tarkibi har hilligi bilan bir biridan farq qiladi yani hujayralarning vazifasi ularning shaklini belgilaydi.Tarixiy biologik rivojlanish nuqtai nazaridan qaraydigan bo’lsak, xayotyer yuzasidagi jonsiz materiyaning jonli materiyaga aylanishdan, aniqroq qilib aytganda, hujayralar paydo bo’lishidan kelib chiqqan.
Xujayralardan tashkil topgan tirik tabiat olamining barcha organizmlari ikki yirik guruhga bo’linadi
1. Prokariotlar (Pro-avvalgi, Kariop- Yadro) Bakteriyalar ko’k yashil suvo’tlari, yadrosiz hujayralar. Ularning oziqlanishi geterotrof ham – Avtotrof yoki fotorof jarayonlari bilan boradi, ko’payishi-jinsiz. 2. Eukariotlar bir hujayralilar, zamburg’lar,o’simliklar va hayvonlar hujayarlari
Malumki, xozirgi fan nuqtayi nazaridan qaraganda tirik organizmlarning rivojlanishida nuklein kislotalar-(DNK) va(RNK) lar asosiy vazifani bajaradi. Ular organizm uchun zarur bo’lgan oqsil moddalarni sintezlaydi va o’zida ginetik malumolarni saqlab keladi
