Dastlabki berilgan ma’lumotlar Kurs loyihasi uchun dastlabki ma’lumotlar №1-jadvalda berilgan

U_e = U_a + U_tr + U_pe = 6843200 + 977600 + 97862709 = 105683509 so‘m
Keltirilgan yillik xarajat E_n = 0,12 da
Z_pr = E_n ∙ K`_vl + U_e
Z_pr = 0,12 ∙ 244400000 + 105683509 = 135011509 so‘m

Variant 2. U_n = 110 kV

O‘tkazgichni ko‘ndalang kesim yuzasini topish uchun yuklama tokini hisoblaymiz.

I_p = 12374 / (2 ∙ 1,73 ∙ 110) = 32,5 A
Avariya rejimida tok kuchi

I_a = 12374 / (1,73 ∙ 110) = 65,0 A
Ko‘ndalang kesim yuzasi formula buyicha:
F = I_p / j_e = 32,5 / 1,2 = 27,45 mm²
Jadval buyicha o‘tkazgichni tanlaymiz – – 2xAS-3x70
uzok davomiy toki I_d.d = 265 A
Avariya rejimida I_a< I_d.d– ga kura 65,88 < 265 A
YUklama koeffitsienti:
K_z = I_p / I_d.d
K_z = 32,94 / 265 = 0,124
Temir –beton tayanchli bir zanjir osiladigan havoda elektr uzatish liniyasini tanlaymiz. AS(3x70+1x11) 110 kV kVli liniyani 1 kilometri 10,5 mln.so‘m/km
Butun liniya narxi:
K`<sub>vl</sub> = n ∙K<sub>vl</sub> ∙ L
K`_vl = 2 ∙ 10500000 ∙ 13 = 273000000 so‘m
Liniyadagi quvvat isrofi jadval buyicha ∆R_vl = 125 kVt/km
1 yil uchun mksimal isrof vaqti
τ_m = (0,124 + T_m / 10000)² ∙ T_yil
T_m – Tuxtovsiz ishlaganda maksimal isrof vaqti = 7000 soat
T_god – Bir yildagi maksimal soat = 8760 soat
τ_m = (0,124 + 7000/ 10000)² ∙ 8760 = 5948 soat/yil
Bir yilda 1 kVt maksimal quvvatni narxi
m = (α / T_m + β) ∙ τ_m
α – asosiy stavka = 64000 so‘m/kVt
β – ko‘shimcha stavka = 40 so‘m/kVt
m = (64000 / 7000 + 40) ∙ 5948 = 292302 so‘m/kVt∙yil
Butun liniya isrofi L = 13 km
kVt
Bir yil uchun isrof narxi
U_pe = ∆W ∙ m
U_pe = 49,9 ∙ 292302 = 14585869 so‘m/yil
Metall va temir-betonli kuchlanishi 35-110 kVli HEUL uchun amortizatsiyaga norma chiqimi
E_a = 0,028
U_a = E_a ∙ K`<sub>vl</sub> = 0,028 ∙ 273000000 = 7644000 so‘m
Joriy ta’mirlash va xizmat ko‘rsatishga chiqim normasi E<sub>tr</sub> = 0,004
U<sub>tr</sub> = E<sub>tr</sub> ∙ K`_vl = 0,004 ∙ 273000000 = 1092000 so‘m
Ekspluatatsiyaga chiqim
U_e = U_a + U_tr + U_pe = 7644000 + 1092000 + 14585869 = 23321869 so‘m
Keltirilgan yillik xarajat E_n = 0,12
Z_pr = E_n ∙ K`_vl + U_e
Z_pr = 0,12 ∙ 273000000 + 23321869 = 56081869 so‘m

Ikki variantni texnik-iqtisodiy ko‘rsatkilarini taqqoslashni 7- jadvalda keltiramiz.

7- jadval

№ var	Un kV	Ir A	Sim markasi	Kz	K`vl mln.so‘m	∆W kVt	Upe mln.so‘m	Ue mln.so‘m	Zpr mln.so‘m
1	35	103,5	2xAS95	0,31	244,4	334,8	97,862	105,68	135
2	110	32,94	2xAS70	0,124	273	49,9	14,585	23,32	56

O‘z xarajatini koplash muddati:

T_ok­= (K`<sub>vl2</sub> - K`_vl1) / (U_e1 – U_e2) = (273 – 244,4) / (105,68 – 23,32) =
=28,6 / 82,36 = 0,3472 = 126 kun ≈ 4,2 oy
Natijada 2- variant tejamli. Har xil kapital mablag‘larda ikkinchi variant 4,2 oyda o‘z xarajatini koplaydi.
Yuqori kuchlanishli elektr ta’minoti liniiyasi variantlarini taqqoslash 8-jadvalda keltirilgan.

8-jadval

Taqqoslanadigan kattaliklarni nomlanishi	Variant 1	Variant 2
1. Nominal kuchlanish Un [kV]	35	110
2. Hisobiy tok kuchi Ir [A]	103,5	32,94
3 Avariya rejimidagi tok Ia [A]	207	65,88
4. Simni hisobiy kundalang yuzasi F [mm^2]	86,25	27,45
5. Tanlangan sim markasi	2xAS-95	2xAS-70
6. YUklama koeffitsienti Kz	0,31	0,124
7. 1 km. liniya narxi Kvl [mln.so‘m/km]	9,4	10,5
8. Butun liniya narxiK`vl [mln.so‘m/km]	244,4	273
9. Liniyadagi isrof ∆W [kVt]	334,8	49,9
10. 1yil el. en. isrof narxi Upe [mln.so‘m/yil]	97,862	14,585
11. Amortizatsiyaga chiqim Ua [mln.so‘m]	6,843	7,644
12. Joriy ta’mirlashga chiqim Utr [mln.so‘m]	0,9776	1,092
13. Ekspluatatsiyaga chiqim Ue [mln.so‘m]	105,68	23,32
14. Keltirilgan xarajat Zpr [mln.so‘m]	135	56
15. O‘z xarajatini koplash muddati Tok [oy]		4,2

Izoh: Hisoblashlarda TIK E_a, E_tr, K_vl, α va β narx navoni o‘zarishi bilan o‘zgarib turadi.
4. Boshpasaytirgichpodstansiyanitanlash. BPPniikkivariantinitexnikiqtisodiyjihatdantaqqoslash.
Kuch transformatorlarni sonini ite’molchilarni toifasi va ishochlilik darajasi buyicha tanlanadi.
Tanlangan quvvat normal sharoitda hamma iste’molchilarni elektr energiya bilan ta’minlashi shart. Tanlashda avariya holatida bir transformator ishda bo‘lganda shu transformator butun yuklamani yoki qisman cheklashlar bilan elektr iste’molchilarni elektr energiya bilan tanlashni hisobga olish kerak.


4.1. BPP uchun kuch trasformatorlarni tanlash

1va2–toifali elektr energiya iste’molchilari uchun ikki transformatorli podstansiya tanlanadi. Ikki transformatorli podstansiya uchun 1 va 2 toifali ite’molchilari uchun: K_pr = 1,4

S_nt = S_p ∙ 0,7 bir transformatorda
S_nt = 12374∙ 0,7 = 8661,8 ≈ 9000 kVA
Ikki variantda hisoblash uchun: 10000 va 16000 kVA transformatorlarni texnik iqtisodiy ko‘rsatkichlarini ko‘rib chikamiz.

Variant 1. S_nt = 10000 (kVA)

Ikkita transformator TDN-10000/110
∆R_xx = 18 kVt
∆R_kz = 60 kVt
Komplekt BPP narxi:
K`<sub>t1</sub> = n ∙ K = 2 ∙ 43600000 = 87200000 so‘m
Ortikcha yuklamada K<sub>pr</sub> ∙ S<sub>nt</sub>> S<sub>1</sub>
1,4 ∙ 10000 = 14000 (kVA) > 9000 (kVA) – kanoatlantiradi.
YUklama koeffitsienti K<sub>z</sub> = S<sub>p</sub> / (n ∙ S<sub>nt</sub>)
K<sub>z</sub> = 12374/ (2 ∙ 10000) = 0,62
1 va 2 toifa uchun tug‘ri keladi.
m = 292302 (so‘m/kVt∙yil) da 1 kVtni bir yillik salt ishlashida maksimal isrofi
m<sub>0</sub> = (α / T<sub>m</sub> + β) ∙ T<sub>V</sub>
m<sub>0</sub> = (64000 / 7000 + 40) ∙ 8760 = 430491 so‘m/kVt∙yil
Transformatordagi bir yillik isrof narxi
U<sub>p1</sub> = n (m ∙ ∆R<sub>kz</sub> ∙ K<sub>3</sub><sup>2</sup> + m<sub>0</sub> ∙ ∆R<sub>xx</sub>) = 2 ∙(292302 ∙60 ∙ 0,62<sup>2</sup> + 430491 ∙ 18) = =29419400 so‘m/yil
Podstansiya va taqsimlash qurilmaarni elektr texnik jihozlari uchun amortizatsiyaga chiqim normasida: E<sub>a</sub> =0,063
U<sub>a</sub> = K`_t1 ∙ E_a = 87200000 ∙ 0,063 = 5493600 so‘m
Joriy ta’mirlash va xizmat ko‘rsatishga chiqim:
E_tr = 0,03
U_tr = K`_t1 ∙E_tr =87200000 ∙ 0,03 = 2616000 so‘m

Ekspluatatsiya chiqimlari:

U_t1 = U_p1 + U_a + U_tr = 29419400 + 5493600 + 2616000 = 37529000 so‘m
Keltirilgan xarajat E_n = 0,12
Z_pt = E_n ∙ K`_t1 + U_t1 = 0,12 ∙ 87200000 + 37529000 = 47993000 so‘m

Variant 2. S_nt = 16000 (kVA)

Ikki transformator TDN-16000/110 tanlaymiz
∆R_xx = 26 kVt
∆R_kz = 90 kVt
Komplekt BPP narxi:
K`<sub>t2</sub> = n ∙ K = 2 ∙ 53000000 = 106000000 so‘m
Ortikcha yuklamada K<sub>pr</sub> ∙ S<sub>nt</sub>> S<sub>2</sub>
1,4 ∙ 16000 = 22400 (kVA) > 9000 (kVA) – kanoatlantiradi
YUklama koeffitsienti K<sub>z</sub> = S<sub>p</sub> / (n ∙ S<sub>nt</sub>)
K<sub>z</sub> = 12374 / (2 ∙ 16000) = 0,39 – ko‘p kamaygan
m = 292302 (so‘m/kVt∙yil) da 1 kVtni bir yillik salt ishlashida maksimal isrofi
m<sub>0</sub> = (α / T<sub>m</sub> + β) ∙ T<sub>V</sub>
m<sub>0</sub> = (64000 / 7000 + 40) ∙ 8760 = 430491 so‘m/kVt∙yil
Transformatordagi bir yillik isrof narxi
U<sub>p2</sub> = n (m ∙ ∆R<sub>kz</sub> ∙ K<sub>3</sub><sup>2</sup> + m<sub>0</sub> ∙ ∆R<sub>xx</sub>) = 2 ∙(292302 ∙90 ∙ 0,39<sup>2</sup> + 430491 ∙ 26) = =30388200 so‘m/yil
Podstansiya va taqsimlash qurilmaarni elektr texnik jihozlari uchun amortizatsiyaga chiqim normasida: E<sub>a</sub> =0,063
U<sub>a</sub> = K`_t2 ∙ E_a = 106000000 ∙ 0,063 = 6678000 so‘m
Joriy ta’mirlash va xizmat ko‘rsatishga chiqim:
E_tr = 0,03
U_tr = K`<sub>t2</sub> ∙E<sub>tr</sub> =106000000 ∙ 0,03 = 3180000 so‘m
Ekspluatatsiya chiqimlari:
U<sub>t2</sub> = U<sub>p2</sub> + U<sub>a</sub> + U<sub>tr</sub> = 30388200 + 6678000 + 3180000 = 40246200 so‘m
Keltirilgan xarajat E<sub>n</sub> = 0,12
Z<sub>pt</sub> = E<sub>n</sub> ∙ K`_t2 + U_t2 = 0,12 ∙ 106000000 + 40246200 = 52966200 so‘m

1- variantni keltirilgan xarajati 2 variantga nisbatan kam va hamma ko‘rsatkichlari jihatdan tejamli – Variant 1- 2xTDN10000/110 kVA ni loyiha uchun tanlaymiz.

BPPni variantini tanlash buyicha taqqoslash 9-jadvalda keltirilgan.

9-jadval

Taqqoslanadigan kattaliklarni nomlanishi	Variant 1	Variant 2
1. Tanlangan transformatorlar quvvati [kVA]	10000	16000
2 Komplekt BPP narxi [mln.so‘m]	87,2	106
3. YUklama koeffitsienti Kz	0,62	0,39
4. 1yil el. en. isrof narxi Up [mln.so‘m/yil]	29,419	30,388
5. Amortizatsiyaga chiqim [mln.so‘m]	5,493	6,678
6. Joriy ta’mir. va xiz. ko‘rsat.chiqim [mln.so‘m]	2,616	3,18
7. Ekspluatatsiya chiqimlari [mln.so‘m]	37,529	40,2462
8. Keltirilgan xarajatlar[mln.so‘m]	47,933	52,9662

O‘z xarajatini koplash muddati:

T_ok­= (K`<sub>t2</sub> - K`_t1) / (U_t1 – U_t2) = (106 – 87,2) / (37,529 – 40,2462) =
=18,8 / -2,7172 = -6,9 let

Bu qiymat manfiy bo‘lganligi uchun keltirilgan yillik xarajatlarni o‘zaro taqqoslaymiz

∆Z = % = % = 9,5%

Demak birinchi variant tejamli va loyiha uchun qabul kilamiz.