Dasturlash asoslari

1.3 Faza chizmasi va modul texnikasi

Dasturiy ta’minot ishlab chiqish jarayonini rejalashtirish, boshqarish va nazorat qilishning keng tarqalgan usuli – bu dasturiy ta’minot ishlab chiqishda ishtirok etgan barcha shaxslarning qat’iy sura’tda faza chizmasining qo‘llanilishidir.

Bu bobda 3 ta keng tarqalgan faza chizmalari tavsiflab beriladi:

• 
  Forward Engineering (Pog‘onali model)
  
• 
  Spiral model
  
• 
  V model
  

Barcha 3 ta sxema (faza) uchun umumiy bo‘lgan amalga oshirish fazasida modulli texnikasi qo‘llaniladi, shu bilan birga Top down loyiha va Bottom up loyihalashlardan yondashuvning ikkita usuli ajralib turadi.
Dasturiy ta’minot ishlab chiqishni davriy bo‘laklarga (= Phasen) bo‘lish haqidagi asosiy g‘oya uyg‘un umumiy jarayonini ishlab chiqishni pog‘onama-pog‘ona bosqichiga bo‘lish istagidir. Bu bilan dasturiy ta’minotni tayyorlash loyihasi ancha aniq bo‘ladi, hatto bunda ishlab chiqishning tegishli darajasi esa bevosita ishtirok etmaganlar uchun ham ochiq-oydin namoyon bo‘ladi.
Bu bobdan keyingi bobda hujjatlashtirishni olib borishni turli texnikalariga ko‘rsatmalar beriladi.

1.3.1 Forward Engineering

(Pog‘onali model)

Forward Engineering - model, shuningdek pog‘onali model deb nomlangan model bir-biridan ajratilgan to‘rt fazadan iborat: talablar tahlili, ixtisoslashtirilgan reja, dizayn va amalga oshirish. Har bir faza keyingi faza boshlanmasidan oldin qabul qilib olish bilan tugaydi.


Pog‘onali kaskad modeli dasturiy ta’minot ishlab chiqish usulining ana’naviy modelini bildiradi. Pog‘onali modelda har bir faza yaxshi aniqlangan boshlang‘ich va oxirgi nuqtalarda bir qiymatli natijalarga ega bo‘ladi. Bu yerda har bir faza faqat bir marta bajariladi va natijasi hujjatlanadi.
“Kaskad”, ya’ni pog‘ona nomi (ingl.: Waterfall Model) fazaning kaskad ko‘rinishidagi tanlab olingan grafik tassavuridan kelib chiqadi (2.1-rasmga qarang).
Agar qaysidir fazada nimadir noto‘g‘ri ketsa, unda sodda modelning kengaytirilishi (qaytuvchi kaskad modeli) bitta pog‘ona yuqorida xatoni bartaraf qilish mumkin bo‘lishi uchun qadamba-qadam kaskadning “yuqorisiga harakat qilish” imkonini beradi.
Kaskad modelidan asosan rejalashtirish fazasida talablar, natijalar va jarayonlar nisbatan aniq bayon qilinadigan joyda foydalaniladi. (2.1-jadval) 1.1-jadval: “Kaskad” modeli