Davlat maqsadli jamg’armalarining mamlakatni ijtimoiy iqtisodiy rivojlantirishdagi ahamiyati

Byudjetdan tashqari maqsadli fondlarning tasniflanishi 
Tashkiliy usuliga 
ko’ra 
Faoliyat davriga 
ko’ra 
Shakllanish usuliga 
ko’ra 
-byudjet mablag’lari; 
- jamg’armalarningning 
o’z mablag’lari
-doimiy 
-vaqtinchalik 
-mahsus ajratmalar; 
-byudjet transfertlari 
Tegishlilik 
darajasiga ko’ra 
Markazlashtirish 
darajasiga ko’ra 
Maqsad va 
vazifalariga ko’ra 
-davlat; 
-davlatlararo; 
-xalqaro 
markazlashgan; 
markazlashmagan 
ijtimoiy;sug’urta; 
iqtisodiy;kredit; 
tadqiqot;investitsion; 
ekologik;siyosiy va 
boshqalar 
"Science and Education" Scientific Journal / ISSN 2181-0842
June 2022 / Volume 3 Issue 6
www.openscience.uz
1260

---

Aynan ushbu jamg’armalar qat’iy maqsadli xususiyatga ega bo’lib, ularning 
moliyaviy resurslarini tashkil etish, taqsimlash va foydalanishni davlat tomonidan 
samarali nazorat qilish imkoniyatini beradi. 
Bugungu kunda mamlakatimizda jami 24 ta davlat maqsadli jamg’armalari 
mavjud bo’lib, ularning to’liq tarkibi qiyidagi 1-jadvalda keltirilgan. 
1-jadval 
Davlat maqsadli jamg‘armalarininh tarkibi
3
1.
«El-yurt umidi» jamg‘armasi 
2.
Davlat va jamiyat ehtiyojlari uchun yer uchastkalarining olib 
qo‘yilishi munosabati bilan jismoniy va yuridik shaxslarga 
etkazilgan zararlarni qoplash bo‘yicha markazlashtirilgan 
jamg‘arma 
3.
Byudjetdan tashqari Pensiya jamg‘armasi 
4.
Xorijda mehnat faoliyatini amalga oshiruvchi shaxslarni 
qo‘llab-quvvatlash hamda ularning huquq va manfaatlarini himoya 
qilish jamg‘armasi 
5.
Bandlikka ko‘maklashish davlat 
jamg‘armasi 
6.
Nogironligi bo‘lgan shaxslarni qo‘llab-quvvatlash jamg‘armasi 
7.
Jamoat ishlari jamg‘armasi 
8.
Ilm-fanni moliyalashtirish va innovatsiyalarni qo‘llab-
quvvatlash jamg‘armasi 
9.
Turizm va sportni qo‘llab-quvvatlash 
jamg‘armasi 
10.
Tadbirkorlik faoliyatini qo‘llab-quvvatlash davlat jamg‘armasi 
11.
Vinochilikni rivojlantirish jamg‘armasi 
12.
Axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini rivojlantirish 
jamg‘armasi 
13.
Tez tibbiy yordamni rivojlantirish 
jamg‘armasi 
14.
Bog‘dorchilik va issiqxona xo‘jaligini rivojlantirish 
jamg‘armasi 
15.
Ta’lim kreditini moliyalashtirish 
jamg‘armasi 
16.
Davlat qarziga xizmat ko‘rsatish bo‘yicha kafolat jamg‘armasi 
17.
Baliqchilikni rivojlantirish jamg‘armasi 
18.
Byudjetdan tashqari Davlat aktivlarini boshqarish, 
transformatsiya va xususiylashtirish jamg‘armasi 
19.
Davlat tibbiy sug‘urtasi jamg‘armasi 
20.
Xotin-qizlarni qo‘llab-quvvatlash davlat maqsadli 
jamg‘armasi 
21.
Avtomobil yo‘llarini rivojlantirish 
maqsadli jamg‘armasi 
22.
Suv ta’minoti va kanalizatsiya tizimlarini rivojlantirish 
jamg‘armasi 
23.
Byudjetdan tashqari Respublika maqsadli 
kitob jamg‘armasi 
24.
O‘zbekiston Respublikasi Tiklanish va taraqqiyot jamg‘armasi 
So’nggi yillarida mamlakatimizda davlat maqsadli jamg’armalarining soni 
oshishi bilan birga, mos ravishda ularning daromadlari va xarajatlari miqdori ham o’sib 
boorish tendensiyasiga ega. Biroq, davlat maqsadli jamg’armalarining daromadlari 
xarajatlari qoplashga yetarli miqdorda bo’lmagani bois, davlat byudjetidan davlat 
maqsadli jamg’armalariga har yili transfertlar ajratishga to’g’ri kelmoqda. Quyida 
keltirilayotgan 2-jadvalda 2020-2022 yillarda davlat maqsadli jamg’armalarining 
daromadlari, xarajatlari va ajratilgan transfertlar miqdori keltirilgan. 
Jadval ma’lumotlaridan ko’rinib turibdiki, 2020 yilda davlat maqsadli 
jamg‘armalari (O‘zbekiston Respublikasi Tiklanish va taraqqiyot jamg‘armasini 
hisobga olmaganda) daromadlari 25 385,1 mlrd. so‘mni tashkil qilib, xarjatlari esa 35 
3
“2022 yilda O‘zbekiston Respublikasi davlat byudjeti to‘g‘risida”gi 30.12.2021 yildagi O‘RQ-742-son Qonunning 3-
ilovasi asosida tayyorlangan 
"Science and Education" Scientific Journal / ISSN 2181-0842
June 2022 / Volume 3 Issue 6
www.openscience.uz
1261

---

413,6 mlrd. so‘m miqdorda bo’gan. Natijada davlat byudjetidan 2020 yilda 9 248,1 
mlrd. so‘m transfert ajratilgan. 2022 yilda esa davlat maqsadli jamg‘armalarining 
daromadlari 31 935,9 mlrd. so‘m, xarajatlari 58 179,0 mlrd. so‘m va tarnsfertlar 25 
900,1 mlrd. so‘m bo’lishi prognoz qilingan. 
2-jadval 
Davlat maqsadli jamg‘armalari daromadlari, xarajatlari va ularga ajratilagan 
transfertlar miqdori
4
, 
mlrd. so‘mda
№ 
Ko‘rsatkichlar 
2020 yil 
2021 yil 
2022 yil 
1.
Davlat maqsadli jamg‘armalari daromadlari 
25 385,1 
26 173,9 
31 935,9 
2.
O‘zbekiston Respublikasi Tiklanish va taraqqiyot jamg‘armasiga 
tushumlar 
5 115,0 
5 336,2 
8 495,3 
3.
Davlat maqsadli jamg‘armalari xarajatlari 
35 413,6 
40 772,5 
58 179,0 
4.
O‘zbekiston Respublikasi Tiklanish va taraqqiyot jamg‘armasi 
mablag‘larining sarflanishi 
5 115,0 
13 423,6 
7 727,1 
5.
Davlat maqsadli jamg‘armalariga transfertlar 
9 248,1 
15 928,9 
25 900,1 
Xulosa o’rnida ta’kidlash lozimki, mamlakatmiz moliya tizimida davlat maqsadli 
jamg’armalarining o’rni beqiyos bo’lib, ular nafaqat moliya tizimi barqarorligida balki 
aholining ijtimoiy turmush farovonligini oshirishda muhim o’rin egallab kelmoqda. 
Shu boisdan, hozirgi kunda davlat maqsadli jamg’armalari faoliyatini yanada 
rivojlantirish, ularning moliyaviy barqarorligi oshirishga qartilgan islohotlar faol 
tarzda amalga oshirilib kelinmoqda. Yuqoridagi tahlil natijalarga asoslangan holda 
ta’kidlash joizki, mamlakatimiz moliya tizimining asosiy bo’g’inlaridan hisoblangan 
davlat maqsadli jamg’armalari faoliyatining rivojlantirilishi va ularning molyaiviy 
barqarorligini yanada oshirilishi pirovardida moliya tizimi barqarorligining 
mustahkamlanishiga imkon yaratadi.