Davlat shakllari tushunchasi

Mazkur Respublikalar davlat shakli yuridik nuqtaki nazardan belgalari quyidagilardan iborat:

1. 
   Sovetlarning davlat hokimiyatini tashkil etishda vakolatlarining ustuvorligi. Xududlar bo‘yicha tashkil etilgan sovetlarning o‘ziga tenglashtirilgan davlat organlarini shakllan-tirishda (Prokuratura va sud organlaridan tashqari) yuqori vakolat-larga ega bo‘lib, barcha davlat organlari ularning oldida hisobdordirlar;
   
2. 
   Barcha pog‘onadagi Sovetlar bir tizimni tashkil etib, o‘zaro munosabatlari yagona rahbarlikda bir-biriga bo‘ysinish prinsipida amalga oshiriladi;
   
3. 
   Xalq deputatlari Sovetlari o‘zining asosiy ishidan tashqari faoliyat yuritadi, sessiyalari kam va qisqa vaqtda o‘tkaziladi, undan keyingi vakolatlarining amalga oshirilishi joylardagi ijroiya organlarga yuklanadi va ularning qabul qilgan qarorlari Sovetlarning yigilishlarida tasdiqlanadi.
   

Ushbu davlat boshqaruvi Parlamentar Respublikani eslatadi, chunki hukumat parlament tomonidan tuzilib, uning oldida hisob berib turadi. Lekin Sovet Respublikasida favkulotda holatlar sodir bo‘lganda yoki Sovetlarning ichki faoliyatida o‘zaro ziddiyatlar kelib chiqqanda ularni tarqatib yuborish mexanizmi belgilanmagan. Hokimiyatning bo‘linish prinsipi nazariy jihatdan tan olinmagan, butun davlat hokimiyati mehnatkash xalq Sovetlari qo‘lida birlashtirilgan. Sovetlar qonunchilik va ijroiya hokimiyat organlarining funksiyalarini bajaradi. Sud hokimiyatining mustaqilligi faqat rasmiy jihatdan tan olinadi. Chunki sudyalar sovetlar tomonidan saylanadi va ularga hisob beradi. Konstitutsiyasida ularga mustaqillik berilgan va uning belgilanishi Sovetlarga yuklangan.
Ko‘rinishidan butun mehnatkash xalqni birlashtirgan Sovetlarning qo‘lida davlat hokimiyati hammaniki, amalda esa yuqoridan turib boshqariladi. Bunday ko‘rinishdagi sovet Respublikalari mustaqil davlatlardir. Ularning davlat boshqaruv shaklining Paydo bo‘lishiga Sobik Ittifoq Respublikasi asos solgan. Bizga uzoq va yaqin o‘tmsh tarixidan ma’lumki yer yuzida ikkita xukmron davlat mavjud bo‘lgan, ular o‘z siyosiy rejimini o‘rnatish uchun sotsialistik va demokratik (AQSH va SSSR) tuzum tarafdorlari bo‘lgan. Ularning tarafdorlari ikki lagerga bo‘linib bir-birini yo‘q qilish uchun uzoq vaqt (74 yil) kurash olib borganlar. Lekin insoniyatga xizmat qiluvchi davlat shaklini qurgan millat va elatlar boshqa xalqlarning ham sovet totalitar tuzumidan ozod etishga bebaho xizmat ko‘rsatdilar.
"Biz istiqlol sharofati bilan ko‘p qadriyatlarni - iymonimizni, milliy gururimizni, ozodlikni, bir so‘z bklan aytganda, Parvardigsrni kaytadan chinakamiga tanidik. Endigi vazifa - bobolarimizning poymol etilgan orzu-umidlari haqqi, avlodlarimizga, sizu bizning farzandlarimizga butun dunyo bilan teppa-teng bo‘ylashadigan buyuk O‘zbekistonni meros qilib qoldirmoqdir".