Davlat tili haqida

TIL – MILLAT KO‘ZGUSI
(21-oktyabr – “Davlat tili haqida”gi Qonun qabul qilingan kun munosabati bilan o‘tkaziladigan tadbir ssenariysi)

Tadbir o‘tkaziladigan sahnaga bayramona tus beriladi. Til haqidagi hikmatli so‘zlar yozilgan plakatlar osiladi, gullar, milliy bezaklar bilan bezatiladi.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti I. A. Karimovning o‘zbek tiliga davlat tili maqomi berilganligi to‘g‘risidagi nutq qo‘yilib eshittiriladi. Mumtoz kuy yangraydi. Sahnaga boshlovchilar chiqadi.


1-boshlovchi:_Bobolardan_meros_qolgan,_Butun_olam_e’zoz_qilgan,_Bu_dunyoda_yagonamsan_Ona_tilim_–_jon-u_dilim!__2-boshlovchi'>1-boshlovchi:
Bobolardan meros qolgan,
Butun olam e’zoz qilgan,
Bu dunyoda yagonamsan
Ona tilim – jon-u dilim!

2-boshlovchi:
Sen ancha vaqt orzu bo‘lding,
Qaramlikdan juda to‘yding.
Oxir o‘zni tiklab olding,
Ona tilim – jon-u dilim!

1-boshlovchi:
Hozir juda go‘zaldirsan,
Hamma tildan o‘zing zo‘rsan,
Zulmatdagi nurimdirsan.
Ona tilim – jon-u dilim!

2-boshlovchi:
Men sen ila o‘zbekdurman,
Sensiz men ham qul bo‘lurman.
Allalar tinglagan tilim,
Ona tilim – jon-u dilim!

1-boshlovchi:
Assalomu alaykum, qalbi daryo, mehri buloq ustozlar!


2-boshlovchi:
Assalomu alaykum, qadrli ota-onalar, mehmonlar, kechamiz ishtirokchilari!


1-boshlovchi:
Til – millat ko‘zgusi. Prezidentimiz tashabbusi bilan o‘zbek tiliga davlat tili maqomi berilishi istiqlolga erishish yo‘lidagi asosiy qadamlardan biri bo‘lgan edi. Yurtimiz mustaqil bo‘lgach, ona tilimiz o‘z o‘rni va mavqeyiga ega bo‘ldi.


2-boshlovchi:
Bugunga kelib o‘zbek tilimiz xalqaro miqyosda e’tirof etildi. Xalqaro anjumanlarda o‘zbekona kalomning aytilishi, chet eldagi ta’lim dargohlarida o‘zbek tilini o‘rganish markazlarining borligi tilimizning nufuzi oshib borayotganligidan dalolatdir.
So‘zga maktab direktori, kelgan mehmonlar taklif etiladi. So‘ng Avaz O‘tarning “Til” g‘azali asosida mumtoz qo‘shiq yangraydi.
O‘quvchilar tilimiz tarixi haqida ma’lumotlar aytishadi.


1-o‘quvchi: ona tilimiz qadimiy tillardan bo‘lib, dastlabki yozma manbalar VI-VII asrlarga borib taqaladi. O‘zbek tilini rivojlantirishda ulug‘ olimlarimiz Mahmud Koshg‘ariy, Yusuf Xos Hojib, Alisher Navoiy kabi ajdodlarimizning hissasi kattadir.

2-o‘quvchi: Jumladan, Alisher Navoiy “Muhokamat ul-lug‘atayn” asarida lug‘at tili, ya’ni eski o‘zbek tilining leksik boyligi, grammatik qurilishi haqida qimmatli ma’lumotlar beradi.

3-o‘quvchi: Turkiy xalqlar boy milliy madaniyat va adabiyotga ega. Turkiy til jahondagi eng qadimiy adabiy tillardan hisoblanib, unda lug‘at boyligi ham beqiyosdir. Bu tilda har qanday murakkab va nozik tushunchalarni ifodalay olish mumkinligini XV asrdayoq Alisher Navoiy bobomiz o‘z asarlari bilan isbotlab, turkiy dunyoni adabiy til darajasida “yakqalam” qilib, quyidagi misralarni bitgan edi:
Turk nazmida chu men tortib alam,
Ayladim ul mamlakatni yakqalam.

4-o‘quvchi: Ming yillar davomida yagona til bo‘lib kelgan turkiy til XX asrga kelib bir qancha alohida milliy tillarga ajralgani natijasida madaniy meros ham bo‘linganligi turkiy xalqlar tili va madaniyatiga ta’sirini ko‘rsatdi. Istiqlol tufayli turkiy tilda so‘zlashuvchilar lisoniy rivojlanishni belgilashda mustaqillikka erishdi.