Davlatiy moliya

 
 
Андеррайтинг 
Underwriting 
Yangi maxsulotni sotib olish yoki qayta sotish ishi deyiladi. Yangi emissiya 
qilingan qimmatli qog’ozlarni kerakli (foydali) narxda sota olish riski investitsion 
banker tomonidan prognoz (anderrayt) qilinadi. 
Anderrayterlik 
spredi
 
Спред 
Андеррайтера 
Underwriter’s 
spread 
Kapital jalb qilayotgan korporatsiya oladigan narx va qimmatli qog’ozlarni 
birlamchi ommaviy joylashtirish narxi o’rtasidagi farq. 
Sindikat
 
Синдикат 
Syndicate 
Investitsion bankirlarning guruhi bo’lib shartnomaviy ravishda yangi aksiyalarni 
sotish va xarid qilishga yordam beradilar. 
To’g’ridan to’g’ri 
sotish
 
Прямые продажи 
Direct sale 
Investitsion bank xizmatlaridan foydalanmagan holda qimmatli qog’ozlarni 
investorlarga sotish. 
Emission xarajatlar
 
Эмиссионние
расходы 
Flotation costs 
Muayyan turdagi qimmatli qog’ozni emissiya qilish bilan bog’liq xarajatlar 
Murakkab foiz 
Сложние 
проценты 
Сompound 
interest 
Shunday holatki unda foiz hisoblangan investitsiyaning dastlabki qiymatiga 
qo’shib boriladi. Ikkinchi davrda dastlabki investitsiyadan foiz va birinchi 
davrdagi foizlar qo’shiladi. 
Kelgusi qiymat omili 
Фактор будущей 
стоимости 
future value 
factor 
(1 + 𝑟)
𝑛
qiymati kelgusi qiymatni aniqlashda joriy davrga ko’paytiriladi 
Joriy qiymat omili 
Настоящее 
значение 
коэффициента 
present value 
factor 
1
(1+𝑟)
𝑛
qiymati joriy qiymatni aniqlashda kelgusi davrga ko’paytiriladi 
Joriy qiymat 
Текущая
стоимость 
present value 
talab etilgan qaytim darajasida joriy davrga diskontlangan kelgusi qiymatning 
bugungi dollardagi qiymati 
Annuitet
Аннуитет 
annuity 
ma’lum davrlar mobaynida teng qiymatli to’lovlarni bildiradi 

---

830 
Oddiy annuitet 
Обычный 
аннуитет 
ordinary annuity 
to’lovlar har bir davrning ohirida amalga oshiriladi 
Murakkab annuitet 
Сложний 
аннуитет 
compound 
annuity 
ma’lum bir davr davomida davr ohirlariga kelib, bir xil summadagi mablag’larni 
depozitga qo’yish yoki investitsiyalashni bildiradi 
Annuitetning kelgusi 
qiymati omili 
Фактор будущей 
стоимости 
аннуитета 
annuity future 
value factor 
annuitetning kelgusi qiymatini aniqlashda ishlatiladi (
(1+𝑟)
𝑛
−1
𝑟
) 
Annutet badallari 
Авансовый
аннуитет 
annuity due 
oddiy annuitet bo’lib unda annuitet to’lovlari har bir davr boshida amalga 
oshiriladi 
Biznes reja 
Бизнес-план 
Business plan 
goals 
bu biznesda qo’llaniladigan shunday vositaki, siz shu vositaning to’la ishlashini 
ta’minlash bilan birga loyihangizni muvoffaqiyatini amalga oshishini ham 
taminlaysiz. 
Moddiy xarajatlar 
Материальные 
затраты 
Material costs 
xom-ashyo va asosiy materiallar, yordamchi materiallar, yoqilg’i, energiya va 
boshqa xarajatlardan iborat. 
Mehnat haqi 
xarajatlari 
Затраты на оплату 
труда 
Labor costs 
asosiy ishlab chiqarish xodimlarining ish haqi mukofotlari, rag’batlantiruvchi va 
tiklovchi (qoplovchi) to’lanmalar, natural haq sifatida beriladigan mahsulotlarning 
qiymati, tuzilgan shartnomalar bo’yicha xodimlarga beriladigan mehnat haqi va 
boshqa to’lanmalarni o’z ichiga oladi 
Ishonchnoma 
Прокси 
Proxy 
ovoz berish vositasi bo‘lib, korporatsiyaning yillik majlislarida ma’lum bir tarafga 
ishonch bildiruvchi shaxs o‘rniga vaqtinchalik ovoz berish vakolatini beradi 
Ishonchnoma uchun 
kurash 
Бой за прокси 
Proxy fight 
aksiyadorlar yig‘ilishida qarorlarni nazorat qilish maqsadida ishonchnoma ovozi 
uchun raqib guruhlar o‘rtasidagi kurashdir. 
Ko‘pchilik saylash 
Голосование 
большинством 
Majority voting 
har bir aksiya aksiyadorga bitta ovoz huquqini beradi va direktorlar kengashidagi 
har bitta lavozim uchun alohida ovoz beriladi. Natijada ko‘p sonli aksiyalar 
direktorlar kengashini saylash kuchiga ega bo‘ladi 
Kumulyativ saylash 
Кумулятивное 
голосование 
Cumulative 
voting 
har bir aksiya aksiyadorga saylanishi kerak bo‘lgan direktorlar soni miqdoricha 
ovoz sonini beradi. Aksiyador hamma ovozini bitta nomzodga yoki turli 
nomzodlarga berishi mumkin. 
Ustunlik huquqi 
Преимущест-
венное право 
Preemptive right 
oddiy aksiya egasiga korxonaga egalik qilishda proportsional ulushini davom 
ettirish vakolatini beradi. 

---

831 
Huquq 
Право 
Right 
aksiyadorlarga dastlabki 2-10 haftalikda maxsus narxlarda ma’lum miqdordagi 
yangi aksiyalarni sotib olish imkoniyatini beruvchi sertifikatdir. 
Kumulyativ 
xususiyat 
Накопительная 
особенность 
Cumulative 
feature 
o‘tgan va to‘lanmagan imtiyozli aksiya dividendlari har qanday oddiy aksiya 
dividendlari e’lon qilinmasdan oldin to‘lanish talabidir 
Himoyaviy ta’minot 
Защитное 
обеспечение 
Protective 
provisions 
bu investorlarning qiziqishini himoya qiluvchi ta’minotdir. Agar amortizatsiya 
fondi to‘lovi amalga oshirilmasa yoki moliyaviy qiyinchilik tufayli korxona 
imtiyozli aksiyalarga dividendlar to‘lay olmasa, himoyaviy ta’minot – ovoz berish 
huquqini yoki oddiy aksiya dividendlari to‘lovini cheklash imkoniyatini beradi 
Konvertatsion 
imtiyozli aksiya 
Конверти-руемие 
привилегиро-
ванние акции 
Convertible 
preferred stock 
investorning tanloviga ko‘ra imtiyozli aksiyalar ma’lum miqdorda oddiy 
aksiyalarga konvertatsiya qilinishi mumkin. 
Chaqiruv ta’minoti 
Обеспечение 
досрочного 
выкупа 
Call provision 
bu korporatsiyaga o‘zining imtiyozli aksiyalarini investorlardan ma’lum bir 
davrdan so‘ng e’lon qilingan narxlar asosida qayta sotib olish huquqini beruvchi 
ta’minotdir 
Xarid fondi 
ta’minoti 
Обеспечение 
выкупного фонда 
Sinking-fund 
provision 
bu himoyaviy ta’minot bo‘lib, korxonalardan imtiyozli aksiyalar iste’foga chiqishi 
uchun vaqti-vaqti bilan yetarli miqdorda pul zaxiralashni talab etadi. Keyinchalik 
qaysi biri arzon bo‘lsa, bu pullar imtiyozli aksiyalarni ochiq bozorda sotib olishda 
yoki aksiyalarni chaqirishda foydalaniladi. 
Aylanma mablagʻ 
Рабочий капитал 
Working capital 
Firmaning joriy aktivlarga bo’lgan sarmoyasi deb ta’rif beriladigan tushuncha 
Sof aylanma 
mablagʻ
Чистый 
оборотный 
капитал 
Net working 
capital 
Firmaning joriy aktivlari va joriy qarzlari orasidagi farq 
Doimiy sarmoya 
Постоянная 
инвестиция 
Permanent 
investment 
Korxona 1 yildan ortiq muddatga saqlab turmoqchi bolgan investitsiyalar. Firma 
doimiuy sarmoyani belgilangam va joriy aktivlarga kiritadi 
Vaqtinchalik 
sarmoya 
Временные 
инвестиции 
Temporary 
investments 
Korxonaning joriy aktivlarga bolgan sarmoyasi bolib bunda 1 yildan yoki undan 
kam muddat ichida qoplanadi. Misol.uchun tovarlarning mavsumiy kopayishi va 
debitorlik qarzdorlik 
Savdolar foizi 
metodi 
Метод процента 
торгов 
Percent of sales 
method
Moliyaviy prognozlash metodi xarajatlar, aktivlar yoki kelajakdagi davr uchun 
savdolar prognozi darajasini baholashni aks ettiradi. Misol uchun joriy yildagi 
soltilgan tovarlar chiqimini baholash tahlillari oʻtgan yilgi sotilgan tovarlar 
chiqimlari mutanosibligidankelgusi yil uchun moliyaviy prognozda foydalanishi 
mumkin. 

---

832 
Oʻz-oʻzidan 
moliyalashtirish
Спонтанное 
финансирование 
Spontaneous 
financing
Firmaning kunlik operatsiyaalrida toʻlanadigan soliq va boshqa kridetlarning 
oshishi. 
Ixtiyoriy moliyalash
Доверительное 
финансирование 
Discretionary 
financing
Moliyalash manbasi boʻlb har doim firmaning boshqaruvi ostida jamgʻarmaning 
oʻsishi boʻyicha qaror qilish talablari.Banknotalari ushbu turdagi moliyalashtirish 
namunalarini ta’minlaydi 
Tashqi 
moliyalashtirish 
ehtiyojlari 
Потребность в 
внешнее 
финансирование 
External 
financing needs
Firmaning moliyalash talablarining bir qismi sanalib, oʻz manbalarini uchki 
moliyalash orqali orttiradi (Joriy daromadlarning ushlab qolinishi) plus 
moliyaning oʻz oʻzini tashkil qilinishi. 
Tizimli risk (bozor 
riski yoki 
diversifikatsiyalanm
aydigan risk) 
Систематический 
риск (рыночный 
риск или риск 
недиверси-
фицируемий) 
Systematic risk 
(market risk or 
nondiversifiable 
risk) 
(1) diversifikatsiyalash orqali bartaraf etib bo’lmaydigan investitsiya qaytimi riski. 
Tizimli risk barcha aksiyalarga ta’sir etadigan omillar natijasidir. U shuningdek, 
bozor riski yoki diversifikatsiyalanmaydigan risk deb ham ataladi. (2) Yaxshi 
diversifikatsiya qiluvchi aksiyador nuqtayi nazaridan loyiha riski. Bu ba’zi 
loyihaviy risklar loyihaning firma tomonidan boshqa loyihalar bilan qo’shib olib 
borilishi orqali diversifikatsiya qilinishini nazarda tutadi. Shuningdek, riskning 
qolgan qismi aksiyadorlar tomonidan bu aksiyani portfeldagi boshqa aksiyalar 
bilan birga joylashtirish orqali diversifikatsiya qilinishi mumkin. 
Tizimsiz risk (alohida 
kompaniya riski yoki 
diversifikatsiyalanadigan 
risk) 
Несистематический 
риск (риск 
уникальной компании 
или риск диверсифи-
цируемый) 
Unsystematic risk 
(company unique risk 
or diversifiable risk) 
diversifikatsiya qilish orqali bartaraf etish mumkin bo’lgan investitsiya qaytimi 
riski. Tizimsiz risk muayyan firmagagina tegishli bo’lgan omillar natijasidir. U 
shuningdek, alohida kompaniya riski yoki diversifikatsiyalanadigan risk deb ham 
ataladi. 
Opsion 
Опцион 
Option 
o’z egasiga qimmatli qog’ozni muayyan miqdor, narx va vaqt ichida sotib olish 
yoki sotish huquqini (majburiyat emas) beruvchi bitimdir. 
Moliyaviy 
rejalashtirish 
Финансовое 
планирование 
Financial 
planning
boshqarishning tarkibiy qismi bo’lib, davlat pul mablag’larni tashkil etish, 
taqsimlash, qayta taqsimlash va ishlatish jarayonlarini rejali boshqarishdir. 
Kapital 
budjetlashtirish 
Бюджетирова-ние 
капитала 
capital budgeting 
uzoq muddatli aktivlarga investitsiya kiritish bilan bog’liq qaror qabul qilish 
jarayoni, ya’ni taklif qilinayotgan loyihani qabul qilish yoki rad etish uning 
asosidir. 
Qoplash muddati 
Срок окупаемости 
payback period 
bu sarmoyaga tegishli birlamchi pul sarflarini qoplash uchun zarur yillar sonidir 
Diskontlangan 
qoplash muddati 
Дисконтированны
й срок 
окупаемости 
discounted 
payback period 
bu sarmoyaga tegishli birlamchi pul sarflarini chegirilgan erkin pul oqimlari bilan 
qoplash uchun zarur yillar 

---

833 
Sof joriy qiymat 
(SJQ) 
Чистая 
приведенная 
стоимость (ЧПC) 
net present value 
(
NPV
) 
yillik erkin pul oqimining investitsiya dastlabki xarajatlaridan kam o`tkazilgan 
qiymatiga teng. 
Obligatsiya 
Облигация 
Bond
uzoq muddatli (10 yoki undan ko’p) bitim qog’ozi bo’lib, qarz oluvchi tomonidan 
chiqariladi, uning egasiga yiliga oldindan belgilangan va o’zgarmas foizni va 
obligatsiyaning nominal bahosini so’ndirishda to’lab berishni anglatadi 
Moliyaviy natijalar 
to’g’risidagi hisobot 
Отчет о 
финансовых 
результатах 
Income statement 
Belgilangan ma’lum muddat davomida, odatda bir yil davomida, firma 
faoliyatining natijalari haqida ma’lumot beruvchi buxgalteriya hisobotidir. 
Hisobot oxirida firmaning kapital egalari (aksiyadorlar) uchun mavjud bo’lgan sof 
foyda yoki zarar ko’rsatiladi. 
Sotilgan tovarlar 
tannarxi 
Себестоимость 
реализованных 
товаров 
Cost of goods 
sold 
Firma odatiy faoliyati davomida mahsulot ishlab chiqarishga yoki mahsulot 
(xizmatlar)ni sotib olishga sarfi. 
Yalpi daromad 
Валовой доход 
Gross income 
Mahsulot va xizmatlarning sotilgan narxidan unga ketgan xarajatlarni 
chegirilgandan keyin qolgan miqdor. 
Operatsion xarajatlar 
Операционные 
расходы 
Operating 
expenses 
marketing va sotish xarajatlari, umumiy va ma’muriy xarajatlar hamda 
amortizatsiya xarajatlari. 
Operatsion daromad 
Операционный 
доход 
Operating income 
sotilgan mahsulot tushumidan mahsulot tannarxi hamda operatsion xarajatlarni 
ayirganda qoladigan qiymat. 
Aksiya uchun 
daromad 
Прибыль от акции Profitfromshares 
har bir aksiyaga to’g’ri keluvchi sof foyda miqdori. 
Dividendlar 
Дивиденды 
dividends 
firma aksiyalari uchun to’lov 
Marjinal foyda 
Маржа прибыли 
profitmargin 
ba’zan, marja deb ham nomlanadi. Bu moliyaviy ko’rsatkich korxona daromadini 
uning stish hajmiga nisbatini hisoblaydi. Bunda, yalpi foydani sotish hajmiga, 
operatsion foydani sotish hajmiga yoki sof foydani sotish hajmiga bo’lish orqali 
rentabellik hisoblanishi mumkin 
Marjinal yalpi foyda 
Валовая прибыль 
grossprofit 
yalpi foydani sotish hajmiga bo’lish orqali hisoblanadigan koeffitsiyent bo’lib, har 
bir so’mlik sotuv uchun qancha yalpi foyda kelganini ko’rsatadi. 
o'zgarmas xarajatlar 
Фиксирован-ные 
расходы 
fixedexpenses 
korxona faoliyatida yuz beradigan o’zgarishlardan qat’iy nazar o’zgarmaydigan 
xarajatlar. 

---

834 
Likvidlilik
Ликвидность 
Liquidity 
firmaning qarzlarini o‘z vaqtida to‘lash imkoniyati. Likvidlik firmaning naqd 
bo‘lmagan vositalarini naqd mablag‘larga o‘tkazish tezligini bildiradi. 
Joriy nisbat 
Коэффициент 
текущей 
ликвидности 
Current ratio 
firmaning joriy aktivlari joriy majburiyatlariga bo‘linadi. Bu nisbat firmaning 
likvidlik darajasini bildirib joriy aktivlar joriy majburiyatlarga taqqoslanadi. 
Tez likvidlik 
Коэффициент 
быстрой 
ликвидности 
Acid-test (quick) 
ratio 
firmaning naqd pul va debitorlik qarzlar yig‘indisining joriy majburiyatlarga 
nisbatini biladiradi. Bu nisbat nisbatan chegaralangan o‘lchov bo‘lib, u tovar 
moddiy zaxiralar va boshqa joriy aktivlarni (ular kamroq likvid) hisobga olmaydi 
Debitorlik qarzlar 
kun 
Дни дебиторской 
задолженности 
Days in 
receivables 
(average 
collection period) 
firmaning debitorlik qarzlari kompaniyaning o‘rtacha kunlik kredit savdolariga 
bo‘linadi (yillik kredit savdolari 365) bu nisbat o‘rtacha debitorlik qarzlarni 
yig‘ishga qancha vaqt ketishini bildiradi. 
Debitorlik qarzlar 
aylanmasi 
Коэффициент 
оборачивае-мости 
дебиторских 
задолженнос-тей 
Accounts 
receivable 
turnover ratio 
firmaning kreditga savdolari olinadigan hisobraqamlarga bo‘linadi. Bu ko‘rsatkich 
debitorlik qarzlarning yiliga necha marta aylanishini bildiradi. 
fond birjasi 
Фондовая биржа 
Stock exchange 
ochiq va oshkora birja savdolarini oldindan belgilangan vaqtda va belgilangan 
joyda oʻrnatilgan qoidalar asosida tashkil etish hamda oʻtkazish orqali faqat 
qimmatli qogʻozlar savdosi uchun sharoitlar yaratuvchi yuridik shaxs; 
investor 
Инвестор 
An investor 
qimmatli qogʻozlarni oʻz nomidan va oʻz hisobidan oluvchi yuridik yoki jismoniy 
shaxs; 
kapital bahosi 
Стоимость 
капитала 
Cost of capital 
ma’lum bir kapital manbasidan foydalanish hisobiga toʻlanishi lozim boʻlgan 
umumiy summa va kapital hajmi oʻrtasidagi nisbatning foizdagi ifodasi; 
moliya bozori 
Финансовый 
рынок 
A financial 
market 
moliyaviy instrumentlar yordamida pul mablagʻlari oqimlarini investorlardan
foydalanuvchilarga yoʻnaltirishga xizmat qiluvchi barcha bozor institutlari 
majmui; 
moliya bozori 
sigʻimi 
Eмкость 
финансового 
рынка 
financial market 
capacity 
aniq bir turdagi qimmatli qogʻozlar boʻyicha ularga boʻlgan talab va taklifdan kelib 
chiqqan holda mumkin boʻlgan yillik (oylik) savdo koʻlami; 
moliyaviy menejer 
Финансовый 
менеджер 
Financial 
manager 
biznes egasining agenti sifatida mulkdor manfaatlari uchun faoliyat yurituvchi 
shaxs; 
moliyaviy risklar 
Финансовый риск 
Financial risk 
belgilangan maqsadlarni amalga oshirishning noaniqligi sharoitida moliyaviy 

---

835 
faoliyatdan koʻzlangan maqsad natijalariga yoʻnaltirilgan mulkdorlar yoki 
moliyaviy menejerlar tomonidan qabul qilingan muqobil moliyaviy qarorlarni 
tanlashning iqtisodiy zarar (moliyaviy yoʻqotish)lar keltirish ehtimoli; 
qimmatli qogʻozlar 
bozori 
Рынок ценных 
бумаг, фондовый 
рынок 
Securities market 
yuridik va jismoniy shaxslarning qimmatli qogʻozlarni chiqarish, joylashtirish va 
ularning muomalasi bilan bogʻliq munosabatlari tizimi; 
qoʻshib olish 
Добавление 
annexation 
bir kompaniyaning boshqa bir kompaniya ustidan nazorat oʻrnatishi va oʻzini 
ushbu kompaniyaning yangi egasi deb e’lon qilishi; 
transmilliy 
birlashishlar 
Транснацио-
нальное слияние 
transnational 
unifications 
turli davlatlarda joylashgan kompaniyalarning oʻzaro birlashishi; 
Valyuta 
Валюта 
Currency 
Tashqi iqtisodiy va xalqaro aloqalarning boshqa shakllarida ishtirok etuvchi 
mamlakat milliy pul birligi. 
Valyuta bozori 
Валютный рынок 
Foreign exchange 
market 
Turli mamlakatlar valyutalari savdo qilinadigan bozor 
Almashuv kursi 
Обменний курс 
Exchange rate 
Bir valyuta narxining boshqa valyutada ifodalanishi 
Kross kurs
 
Кросс-курс 
Cross rate 
Ikkisi ham mahalliy valyuta bo’lmagan ikki xorijiy valyuta o’rtasidagi almashuv 
kursi. 
Spot almashuv kursi
 
Спот-Курс 
Spot exchange 
rate 
Tezkor amalga oshirishni talab qiluvchi shartnoma uchun almashuv kursi. 
Forvard almashuv 
kursi
 
Форвардний 
валютный курс 
Forward 
exchange rate 
Kelajakda amalga oshirishni tabab qiluvchi tranzaksiya uchun almashuv kursi. 
Forvard almashuvi 
shartnomasi
 
Форвардная 
валютная сделка 
Forward 
exchange contract 
Ikki tomon o’rtasidagi kelajakda bir valyutani boshqasiga ayirboshlash haqidagi 
kelishuv. 
Valyuta 
Валюта 
Currency 
Tashqi iqtisodiy va xalqaro aloqalarning boshqa shakllarida ishtirok etuvchi 
mamlakat milliy pul birligi. 
Markaziy bank 
Центральний банк 
Central bank 
Markaziy bank bir davlat valyutasi, pul ta'minotini va foiz stavkalarini 
boshqaradigan muassasasir. Markaziy banklar, shuningdek, odatda o'z 
mamlakatlarining tijorat bank tizimini nazorat qiladilar. U davlat pul bazasini 
oshirish bo'yicha monopoliyaga ega va shuningdek, odatda, davlat qonuniy to'lov 
vositasi sifatida xizmat qiladigan, milliy valyutani bosmadan chiqarish huquqiga 
ega. 

---

836 
Likvidlilik 
Ликвидность 
Liquidity 
Likvidlilik aktiv yoki qimmatli qog'ozni aktivning narxiga ta'sir etmaydigan holda 
bozorda tez sotish yoki xarid qilinishi mumkinligi darajasini ifodalaydi.
Tijorat banki
 
Коммерческий 
банк 
Commercial bank Keng jamoatchilik va kompaniyalarga o'z xizmatlarni taklif etadigan bank.
Inflyatsiya 
Инфляция 
Inflation 
Inflyatsiya bu ma'lum vaqt davomida iqtisodiyotda tovarlar va xizmatlar umumiy 
narxlar darajasining uzluksiz o'sishidir 
Pul-kredit siyosati 
Денежно-
кредитная 
политика 
Monetary policy 
Pul-kredit siyosati bu mamlakat moliya organi tomonidan narx barqarorligi va 
valyutaga bo'lgan umumiy ishonchni ta'minlash uchun inflyatsiya darajasi yoki 
foiz stavkasini nishonga olish orqali pul massasi ustidan nazoratni ta'minlash 
jarayonidir
Soliq-byudjet 
siyosati 
Бюджетно-
налоговая 
политика 
Fiscal policy 
Soliq-byudjet siyosati bu hukumat tomonidan to'plangan tushumlarni (asosan 
soliqlarni) va xarajatlarni foydalanish iqtisodiyotga ta'sirini ta'minlash uchun 
foydalanishdir
Hukumat 
obligatsiyalari 
Правитель-
ственные 
облигации 
Government 
bonds 
Hukumat obligatsiyasi bu odatda davriy foiz to'lovlarini to'lash hamda ma'lum 
muddatda nominal qiymatni to'lash va'dasi bilan milliy hukumat tomonidan 
chiqarilgan obligatsiyadir
Byudjet kamomadi 
Бюджетный 
дефитсит 
Budget deficits 
Xarajatlar daromadlardan oshishi byudjet kamomadidir
Portfel 
investitsiyalar 
Портфельние 
инвестиции 
Portfolio 
investment 
Kapitalni xorijiy korxonalar qimmatli qog’ozlariga kiritish shaklida olib chiqib 
ketish bo’lib, investorlarga ular faoliyatini bevosita nazorat qilish imkonini 
bermaydi. 
Transmilliy 
korporatsiya 
Транснацио-
нальная 
корпорация 
Transnational 
corporations 
-bosh kompaniya bir mamlakat kapitaliga tegishli bo’lib filiallari esa dunyo 
bo’ylab tarqalib ketgan kompaniyalar. 
Xalqaro 
korporatsiyalar
 
Международ-ная 
корпорация 
International 
corporations 
Jahon tovar va ishlab chiqarish omillari bozorlariga sezilarli darajada ta’sir 
ko’rsatuvchi yirik kompaniyalardir 
Xalqaro mehnat 
taqsimoti
 
Международ-ное