Davlatiy moliya

shakllari……………………………………………………… 
683 
6.3. 
Mustaqil ta’limni baholash tartibi………………………….. 688 
6.4. 
Tavsiya etiladigan adabiyotlar……………………………… 689 
6.5. 
Mustaqil ta’lim mavzulari ………………………….............. 690 
6.5. 
Talabalarga mustaqil ta’lim topshiriqlari jamlanmasi”ni 
taqdim etish namunasi …………………………………........ 
693 
6.6. 
Ilovalar (mustaqil ta’lim shakllarining namunalari)…….... 696 
VII 
“MOLIYA” FANINING FAN DASTURI…………………. 728 
VIII 
“MOLIYA” 
FANINING 
ISHCHI 
O’QUV 
DASTURI…………………………………………………...... 
776 
IX 
GLOSSARIY……………………………………………….... 
827 
X 
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YHATI……… 837 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

6 
KIRISH
“Moliya” fani iqtisod sohasi uchun mutaxassislar tayyorlash tizimida eng 
asosiy o’rinlardan birini egallaydi. Mustaqil fan sifatida unga o’tgan asrning 50-
yillarida asos solingan bo’lib, u o’sha davrga xos moliya to’g’risidagi 
tasavvurlarga mos bo’lgan. O‘zbekistonda ham bozor islohotlarining amalga 
oshirilishi “Moliya” fani eng muhim nazariy qoidalarining qayta ko’rib 
chiqilishini taqozo etdiki, bu narsa hamon o’quv adabiyotlarida o’z aksini to’liq 
topgani yo’q. Shu boisdan ham, ayrim holatlarda, mamlakat moliyaviy tizimda 
sodir bo’layotgan o’zgarishlarni yetarli darajada inobatga olmagan holda 
mashg’ulotlarni o’tkazish xavfi mavjud. Mazkur o’quv uslubiy majmuada 
moliyaning nazariy masalalariga oid barcha prinsipial o’zgarishlarni
o’quvchilarning e’tiboriga yetkazishga harakat qilingan. 
Bugungi iqtisodiyotni modernizatsiyalash sharoiti davrida iqtisodiyotni 
davlat tomonidan tartibga solish quroli bo‘lgan bozor asoslarining ahamiyati ortib 
bormoqda. Hozirda bozor operatsiyalarini amalga oshirish jarayonlarida turli 
moliyaviy munosabatlarni hisobga olish, baholash va boshqarish muhim 
masalalardan hisoblanadi. Shuning uchun fanning o‘rni oliy malakali kadrlarni 
tayyorlashda ahamiyatlidir. “Moliya” fani bo‘yicha o‘quv-uslubiy materiallar va 
baholash mezonlari oldindan berilib, ma’ruza va amaliy mashg‘ulotlar doirasida 
fanga oid boshlang‘ich nazariy bilim berish, amaliy ko‘nikmalar hosil qilish 
davomida maxsus modellar, usullar va uslubiyatlarni tavsiflovchi masalalar, 
tahliliy va ko‘rgazmali materiallar qo‘llanishiga hamda yangi pedagogik va 
informatsion texnologiyalar asosida mashg‘ulotlar o‘tkazishga alohida e’tibor 
qaratish zarur. 
 
Ushbu o’quv uslubiy majmua 10 qismdan iborat bo’lib, 1-qism ma’ruza 
mashg’ulotlari materiallaridan tashkil topgan. Ma’ruza mashg’ulotlari 2 modulda 
berilgan bo’lib, 1-modul “Moliyaning nazariy asoslari” deb nomlanib 14 ta 
mavzuni, 2-modul “Turli sohalarda moliya” 16 ta mavzuni o’z ichiga olgan. 
Modullardagi mavzular to’liq yortilgan. Shuningdek, 2-qism amaliy mashg’ulot 
materiallaridan tashkil topgan, turli nazorat savollari, keyslar va masalalarni o’z 
ichiga oladi. O’quv uslubiy majmuada tarqatma materiallar, testlar, yakuniy va 
oraliq nazorat savollaridan namunalar, talabalarning mustaqil ta’limni olib borish 
bo’yicha qo’llanma, glossariy hamda faning fan dasturi va ishchi o’quv dasturi 
aks ettirilgan.
“Moliya” fani bo’yicha ishlab chiqilgan ushbu o’quv uslubiy majmua orqali 
talabalar pandemiya sharoitida moliyaviy resurslar fondlarini shakllantirish 
hamda mamlakatning iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanish maqsadlariga erishish, 
ulardan samarali foydalanish, shuningdek mamlakat moliya tizimini amal qilish 
qonuniyatlarini chuqur o‘rganishlari mumkin. Ushbu o’quv uslubiy majmua 

---

7 
bo’yicha o’qitiladigan mavzular bo‘lg‘usi mutaxasislarning kasbi qanday 
bo‘lishidan qat’iy nazar, u o‘z faoliyatining maoliyaviy natijalarini bilishi, 
moliyaning mohiyatini tushunib yetishi, “Moliya” fanining sir asrorlarini idrok 
etishiga yordam beradi. O’quv uslubiy majmuada asosida talabalar mavzularni 
mustaqil o‘rganib, pandemiya sharoitida qo‘shimcha bilim olishlarini hisobga 
olib bir qator nazariy masalalar kengroq berilgan.
“Moliya” fani mamlakat moliya tizimining rivojlanish qonuniyatlarini bilish 
va ularning amal qilishiga ongli munosabatda bo‘lishda, mamlakatni 
demokratlashtirish va iqtisodiyotni bozor tamoyillari asosida isloh qilish 
jarayonlarining mohiyatini tushunishda talabalarni zarur bo‘lgan bilimlar bilan 
qurollantiradi. 
“Moliya” fani tegishli ta’lim yo‘nalishlarining umumkasbiy va ixtisoslik 
fanlari blokiga kiritilgan kurs hisoblanib, ushbu fan tegishli ta’lim 
yo‘nalishlarining 2, 3 kursida o‘qitilishi rejalashtirilgan va mazkur o’quv-uslubiy 
majmua professor-o’qiyuvchilar hamda talabalarni o’quv yili davomida samarali 
faoliyat yuritishiga yordam beradi.
“Moliya” fanining mazkur o’quv uslubiy majmuasi O‘zbekiston
Respublikasi Prezidentining 2017-yil 7-fevraldagi “O‘zbekiston Respublikasini 
yanada rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar strategiyasi to‘g‘risida”gi PF-4947-
sonli Farmoni, 2017-yil 20-apreldagi “Oliy ta’lim tizimini yanada rivojlantirish 
chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-2909-sonli Qarori, 2017-yil 27-iyuldagi “Oliy 
ma’lumotli mutaxassislar tayyorlash sifatini oshirishda iqtisodiyot sohalari va 
tarmoqlarining ishtirokini yanada kengaytirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” PQ-
3151-son Qarori hamda 2018-yil 5-iyundagi “Oliy ta’lim muassasalarida ta’lim 
sifatini oshirish va ularning mamlakatda amalga oshirilayotgan keng qamrovli 
islohotlarda faol ishtirokini ta’minlash bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar 
to‘g‘risida”gi PQ-3775-sonli Qarorlarining asosiy qoidalariga muvofiq ishlab 
chiqilgan va unda “Moliya” fanini o‘qitishda zarur bo‘lgan asosiy jihatlar 
yoritilgan.