Davlatiy moliya

Bo’lajak qiymat 
– bu ma’lum 
sanaga kelib, murakkab foizlar yozilishi (hisoblanishi)ni inobatga olgan holda
investitsiya qilingan pullar inflyatsiyani inobatga olgan holda teng bo’ladigan 
Masalan, 
Siz bankdagi hisob raqamingizga yiliga 10 %li stavka bo’yicha 1000 
dollar (PV) qo’ydingiz. Muddat tugamasdan turib bir sent ham olmaslik sharti 
bilan, yiliga 10%li stavkada va investitsiya muddati besh yil qilib belgilanganda, 
Siz besh yildan keyin oladigan summa 1000 dollarning bo’lajak qiymati deb 
ataladi. 
Keling, atamalarga aniqlik kiritib olaylik: 
PV
– keltirilgan (joriy) qiymat, yoki boshlang’ich summa; 
i 
– foiz stavkasi, odatda foiz stavkalari yiliga hisoblanadi. Bu yerda 10% 
(yoki o’nlik ifodada 0,10); 
n 
– foizlar hisoblanadigan yillar miqdori; 
FV 
– 
n
yildan keyingi bo’lajak qiymat. 
Endi bu misoldagi bo’lajak qiymatni bosqichma-bosqich hisoblab 
chiqamiz. Birinchidan, birinchi yil tugagandan keyin pulingiz qancha bo’ladi? 
Siz mazkur moliyaviy operatsiya boshlangandagi 1000 dollar va unga 
qo’shimcha 100 dollar miqdorida foizlarga ega bo’lasiz (1000 dollarning 10% 
yoki 0,1 x 1000 dollar). Pullaringizning bo’lajak qiymati 1100 dollarga teng 
bo’ladi: 
1) FV =1000 $ x 1,10 =1100 $. 
2) FV =1000 $ x 1,1 x 1,1 =1210 $. 
3) FV =1000 $ x 1,1 x 1,1 x 1,1 =1100 x1,13=1331 $ 
………………………………………………………… 
5) FV =1000 $ x 1,1 x 1,1 x 1,1x 1,1 x 1,1 =1100 x1,15=1610,51 

---

224 
Murakkab foizlar yozilishi (hisoblanishi)ni chuqurroq tushunish uchun 11-
jadvalga qarang. Jadvalda hisob raqamingizdagi pullarning besh yil davomida 
ko’payishi ko’rsatilgan. Ulardan ko’rinib turibdiki, har yili yozila 
(hisoblana)digan foizlarning umumiy summasi bilish uchun yil boshidagi 
summani 10% miqdoridagi foiz stavkasiga ko’patirish kerak.