Davlatning davlat hokimiyati

---

Parlament

Parlament — (

inglizcha

: parliament, 

fransuzcha

: parlement) davlatning davlat hokimiyati

organlaridan biridir. Parlament vakillik muassasasi boʻlib, uning 

deputatlari

 

xalq

 tomonidan

saylanadi va Parlamentda uning manfaatlari himoya qilinadi. Parlament qonunchilik

hokimiyatini amalga oshiradi, yaʼni 

davlatning

 qonunlarini qabul qilishda mutloq huquqqa ega

boʻladi. Parlament davlatning ichki va tashqi 

siyosatini

 belgilash va amalga oshirishda

qatnashadi, davlat 

byudjetini

 tasdiqlaydi, davlatning 

soliq

 asoslarini va umum davlat soliqlari

hamda yigʻimlari turlari belgilab beradi. Parlament boshqa davlat organlarini shakllantirishda

davlatning oliy mansabdor shaxslarini tayinlashda qatnashadi — bu ishlarni yo oʻzi bajaradi,

yoki tegishli nomzodlar u bilan kelishib bajariladi. Parlament davlat qonunlari ijrosi ustidan va

ijroiya hokimiyati organlarining faoliyati ustidan, yangi qonunlarning tasdiqlanishi ustidan

parlament nazoratini amalga oshiradi. Parlament aholi turli qatlamlari va guruhlarini, davlat

mintaqalarini jipslashtiruvchi organ boʻlib xizmat qiladi.

Oliy Majlis

 

binosi

---

Parlament bir palatali yoki ikki palatali boʻladi (kamdan kam hollarda palatalar koʻproq boʻlishi

mumkin). Ikki palatali parlamentda palatalarni biri umumxalq vakilligi printsipida boʻladi.

Uning 

deputatlari

 hududiy saylov okruglari boʻyicha saylanadi. Davlatning hududi shunday

okruglarga taqsimlanadi (majoritar saylov tizimi) yoki proportsianal (mutanosib) saylov tizimi

boʻyicha, yaʻni siyosiy partiyalar va harakatlar taklif etgan roʻyxatlar boʻyicha yoxud aralash

tizim boʻyicha saylash oʻtkaziladi.

Palatalarning ikkinchisi davlatning qismlaridan vakillik printsipida boʻladi. Mazkur palata

aʼzolari tegishli hudud aholisi tomonidan, mintaqalarning qonun chiqaruvchi majlislar

tomonidan saylanadi yoxud mintaqalardagi qonun chiqaruvchi va ijrochi hokimiyatning

boshliqlari lavozimlarini egallab turganlari tufayli palata aʼzosi boʻladilar, yo boʻlmasa,

mintaqalar ijroiya hokimiyati organlari tomonidan tayinlanadilar.

Ikki palatali parlamentda palataning tengligi va ayni bir vaqtda ishlashi printsipidan kamdan

kam foydalaniladi, koʻpincha mustaqil ishlaydigan yuqori va quyi palatalar deb atalgan

printsip amal qiladi, qonunchilik jarayoni quyi palatada boshlanadi va u qabul qilgan qonun

koʻrib chiqish va maʼqullash uchun yuqori palataga uzatiladi. Parlamentlar sessiya tarzida

ishlaydi. Sessiyalar parlamentning yalpi majlislaridan yoki kasaba majlislaridan, deputatlik

qoʻmitalari, komissiyalari, fraktsiyalari va guruhlarning ishidan, parlamentdagi tinglovlaridan

va boshqa tadbirlaridan iborat boʻladi. Ayrim parlamentlarning deputatlari faqat sessiyalarda

ishlaydilar, boshqalari deputatlik mandati tan olingach, avvalgi lavozimidan boʻshab doimiy

ishlash uchun parlamentga oʻtadilar. Parlament davlatning qonunlarini qabul qilishdan

tashqari qarorlar, bayonotlar, deklaratsiyalar, murojaatnomalar, rezolyutsiyalar va boshqa

hujjatlarni ham qabul qiladilar. Parlamentning reglamenti (parlamentlarning reglamentlari)

parlamentni tashkil etishni tartibga soluvchi asosiy hujjatdir. Bundan tashqari parlament

toʻgʻrisidagi, parlament deputatlari (aʻzolari)ning maqomi haqidagi, uning qoʻmitalari va

komissiyalari toʻgʻrisidagi qonunlar hamda boshqa hujjatlar ham boʻlishi mumkin.

== Parlament tarixi

== 

Milliy tiklanish

Parlamentda ovoz berish

Jahon mamlakatlarining parlamentlari

---

  Soʻnggi tahrir 1 oy avval Munira.Kushunova tomonidan amalga oshirildi  

Matndan CC BY-SA 3.0  litsenziyasi boʻyicha

foydalanish mumkin (agar aksi koʻrsatilmagan

Asosiy maqola: 

Jahon mamlakatlarining parlamentlari

Jogorku Kengesh

 — 

Qirgʻiziston

 parlamenti.

Oliy Majlis

 — 

Oʻzbekiston

 parlamenti.

Knessat

 - 

Isroil

 parlamenti.

Rada

 - 

Ukraina

 parlamenti.

Duma

 - 

Rossiya

 parlamenti.

Buyuk Millat Majlisi

 - 

Turkiya

 parlamenti.

Ushbu maqola 

chaladir

. Siz uni 

boyitib, (https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Parlam

ent&action=edit)

 

Vikipediyaga

 yordam berishingiz mumkin. 

Bu andozani 

aniqrogʻiga

 almashtirish kerak.

"

https://uz.wikipedia.org/w/inde

x.php?

title=Parlament&oldid=2230996

" 

dan olindi 

---

boʻlsa).