Reja:
1.
Ionlovchi nurlanishning biologik ta’siri
2.
Nur kasalligi
3.
O’tkir nur kasalligi
4.
Surunkali nur kasalligi
Kirish
Turli xil ionlovchi nurlar ta'siridan inson tanasida nurlanish bilan bog’liq dardlar
kelib chiqadi. Ionlovchi nurlar tarkibi elektromagnit va korpuskulyar nurlardan
iborat. Elektromagnit nurlarga o’z navbatida rentgen nurlari, gamma nurlar va
zararlangan zarrachalarning qattiq jismlardan yutishi natijasida yo’zaga keluvchi
korpuskulyar tormozlangan nurlanishlar kiradi. Korpuskulyar nurlanish esa alfa,
beta zarrachalar, shuningdek proton va neytronlar oqimidan iborat. Rentgen va
gamma nurlari tanadan utib ketadi. Ularning tirik to’qimalarga ta'siri natijasida tez
uchadigan neytronlar qosil bo’ladi va ular to’qima molekulalarini ionlab quyadi.
Alfa zarrachalar musbat zaryadlangan geliy yadrolaridan iborat bo’lib, tarkibida
ikki proton va ikki neytron mavjud. Beta zarrachalariga
manfiy zaryadlangan
elektronlar va musbat zaryadga esa pozitronlar deb qarash kerak.
Rentgen va gamma nurlarining tirik to’qimalardan
utish xususiyati unlab
santimetrlar, beta zarrachalarniki 2,5 mm va alfa zarrachalarniki esa millimetrning
yo’zdan bir ulushi bilan ulchanadi. Shuning uchun
ham neytronlar atomlarni
ionlamasdan, balki ularning yadrolariga ta'sir etadi.Ionlovchi nurlarning ta'sir
darajasi ular miqdoriga, ya'ni tanadan qancha nur utganiga bog’liq.
Tirik to’qimalarning nurlanish birligi qilib grey olingan (1grey 100 rad ga teng).