Demans ve deliryum dr. Levent Tokuçoğlu
tarix 19.03.2017 ölçüsü 457 b. #11962
DEMANS ve DELİRYUM
Bilişsel bozukluk 4-5 milyon Amerikalının bilişsel bozukluğu var. İnsanlar yaşlandıkça bu sayı artar Demans ve deliryum bir “beyin yetmezliği”dir. Yaşlanma ve Demans
Demans nedir? 1 DSM-IV A. Çok sayıda bilişsel işlevde bozulma.A1. Bellekte bozulma (yeni şeyleri öğrenme ve bunları anımsamada bozukluk)A2. Aşağıdakilerden biri ya da daha fazlasının olması Afazi Apraksi Agnosi Yürütücü işlevlerde bozulma Demans nedir? 2 DSM-IV B. Bilişsel işlevlerdeki bozulmanın toplumsal ve mesleki işlevsellikte belirgin sorunlara yolaçması ve kişinin önceki işlevsellik düzeyinin altına inmesi. Demans … İşlevsellikte ilerleyici bir bozulma Bellek kaybı Diğer kortikal işlev bozuklukları Kişilikte değişim Demans Nedenleri Alzheimer’s Hastalığı (SDAT): >50% Vasküler (multi-infarkt demans) Diğer: Otoimmün Toksik Neoplastik Metabolik Sık rastlanan demans nedenleri Alzheimer Hastalığı (%50’den fazlası) Vasküler Demanslar AIDS demansı Alkolik demans(Korsakoff demansı) Frontotemporal demans Demans Tanısı Hasta ve yakınlarıyla görüşme Fizik bakı Nörolojik bakı Mental ve işlevsel durumları değerlendirme Laboratuar testleri ve görüntüleme (MR/BT) Demansın Ayırıcı Tanısı D M E N T I a priori ) A Belirgin bir bellek bozukluğu var mı? Bellek kaybına dair örnekler Yakın bellekte bozulma (uzak bellek iyi) İsim ve yüz anımsamada güçlük var mı? Yürürken, araba kullanırken kaybolma Demansın Psikiyatrik Yönü Ajitasyon Amaçsızca gezinme Yürüme Insomnia İstifçilik Şiddetli tepkiler Capgras sendromu Hasta ve bakıcısıyla görüşme Klinik gidiş ADLs, IADLs Hastalık öncesi işlevsellik düzeyi Demasta Psikoz Varsanı yaygınlığı %30 Varsanılar daha çok hızlı ilerleyen Alzheimer ile bağlantılı Hastaların %25’inde yanlış algılamalar vardır. (Anımsama ya da tanıma bozukluğu nedeniyle olabilir) Sanrılar, konfabulasyonlar olabilir. SDAT
ALZHEIMER’S -- NEUROSCIENCE Amyloid plaklar (nörondışı) Nörofibriler yumaklar and tau protein (nöroniçi) Kolinerjik innervasyon kaybı (nucleus basalis of Meynert) Serebral atrofi (özgül değil) Temporoparietal korteks ve hipokampusun metabolizma ve dolaşımında azalma Defisitler bilişsel bozukluktan önce olabilir Vascular Dementia Vascular Dementia Normal Aging Vasküler Demans Risk unsurları: HT, diabetes, hiperlipidemi, sigara (SVH gibi) Tedrici yıkım Kişilik korunmuş Çok sayıda küçük veya tek büyük infarkt Subkortikal demans – psikomotor yavaşlama Alkolik Demans Yaşlı alkoliklerin %6-25’ inde görülür Korsakoff demansı olarak adlandırılır AD ile örtüşebilir Periferik nöropati ile bağlantılıdır Konuşma işlevi korunmuştur “Masal uydurma” Tanısı görece zordur Kolinesteraz inhibitorleryle iyileşme olduğuna dair vaka yayınları vardır FRONTOTEMPORAL DEMANS Frontal ve temporal loblarda dejenerasyon Apati ve disinhibisyon Yürütücü işlevler ve adlandırmada bozulma Başlangıçta yanlışlıkla depresyon, mani, psikopati teşhisi alırlar. Diğer bilişsel bozukluklar Afazi: doğru sözcüğü bulmada güçlük; cümlenin ortasından bölünmesi;yineleme, kekeleme. Apraksi: giyinme, saç tarama, yemek yapma ve yemede güçlük.Agnosi: aşina yüzleri, nesneleri, yerleri tanımada güçlük.Yürütücü işlevlerde bozukluk Fizik bakı Deri : kızarıklıklar Göz : KataraktBaş/Boyun : bruits , tiromegali Kalp : üfürümler Akciğer : solunum sesinde zayıflma Damarlar : periferik damar hastalıkları Nörolojik Nörolojik bakı Fokal x yaygın süreç Derin tendon refleksleri, ton, duyum Arka kordon Serebellar işlevler Mental Durum Bakısı Folstein Mini-Mental Status Exam (MMSE) (30 puan üzerinden) 15-24: hafif-orta bozulma <15: belirgin bozulma Mayo Short Test of Mental Status (38 puanlı) <22 – demansı düşündürür Laboratuar/ Görüntüleme Tam kan sayımı Tam idrar analizi Elektolitler, BUN/kreatinin, Ca Tiroid, B12 RPR veya FTA-ABS BT or MRI Alzheimer Hastalığının Sağaltımı Erken başlamalı Hasta ve Soruna ekip halinde yaklaşılmalı ALZHEIMER Hastalığı Sağaltımı Kolinerjik Aricept (donepezil) 5 mg başla, 10 mg’ a çık Alzheimer’da orta düzeyde ama sürekli etkilidir. MMSEüzerine etkili değildir, fakat ADLs, bellek, dikkat ve nöropsikiyatrik semptomlara sıklıkla iyi gelir 3 ay denenmesi önerilir Exelon (rivastigmine) Reminyl (galantamine) Alzheimer sağaltımındaki yeni görüşler
Demansta davranışçı girişimler Tutarlı, sakin bir çevre Anımsamaya yarayan ipuçları Bilişin iyi yönlerinin üzerinde durma Müzik Işık terapisi Gezinme için güneli bir çevre Gündüz egzersizleri, şekerlemeleri azaltmak Ajitasyonun İlaçla Sağaltımı Haldol /2-3 mg/ Risperdal/1-2 mg/ ve kuşkuculuk için iyi ; 2 mg EPS (+) Olanzapine/5 mg/ Seroquel/25-50mg/ Depakote /Düzey = 50-100/ Demanstaki diğer sağaltımlar Antidepresanlar Benzodiazepinleri az kullanın- sedasyon, paradoksik ajitasyon/stimulation Benzo. en son tercih olmalı -restless leg/myoclonus hariç- Trazodone demanslı ve demanslı olmayan hastalarda uyku için iyi bir seçimdir- 25 mg q hs Buspirone Demansta ayırıcı tanı Deliryum Emosyonel (Mood) bozukluklar Bellek sorunları Çevresel unsurlar Nörolojik sendromlar Toksinler Zeka (“a priori “düşük ) Amnestik sendromlar Deliryum Akut başlayan konfüzyon halidir Biliş, duygudurum, dikkat, uyanıklık ve farkındalık işlevlerinde dalgalanan bir bozukluk. Demansı andırabilir; ayırıcı tanı önemlidir. Deliryum Dikkatte bozulma Bazen, belirgin psikotik özellikler Konuşmada bozulma Normal uyku ve yeme örüntüsünde bozulma Demans x Deliryum
Deliryumun ele alınması Amaç altta yatan bir bozukluğu saptamak Enfeksiyöz Metabolik Yapısal (iskemik) Öykü (ilaç, madde, alkol kullanım öyküsü dahil) Fizik bakı Kan kimyası, kan, kültür, lomber ponksiyon EKG Görüntüleme Deliryumun sağaltımı Altta yatan durum düzelmeden ek ilaç vermekten kaçının Nedeni belirleyin Çabuk müdahale edin Dostları ilə paylaş:
