Derecel‹ hassas döKÜm yüzey kal‹tes‹ ve boyutsal hassas‹yet
Yüklə 1,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
4.8. Boyutsal Hassasiyet
fiekilde hassasiyet, dökümün ana özelliklerinden birisidir. Dökümün esas amac› nihai flekilde veya nihai flekle yak›n üretim ise, döküm ifllemin baflar›s› büyük ölçüde bu kriter ile ölçülebilir. Hassasiyet kalitesi sadece boyutsal keskinli¤i de¤il genel görünüflü ve yüzey bitimini de ihtiva eder. ‹deal bir döküm, boyutsal toleranslar› karfl›lad›¤› gibi, düzgün ve mümkün oldu¤unca pürüzsüz olmal›d›r. Dökümde boyutsal hassasiyeti etkileyen faktörler: 1. Model ve model kal›b›n›n hassasiyeti. 2. Modelin fleklini alan kal›b›n hassasiyeti. 3. Dökümde kal›p bofllu¤unun dolma derecesi ve boyutsal karal›¤›na ba¤l› olarak döküm parçan›n hassasiyeti. 4. Büzülme faktörü, bu so¤umada meydana gelen boyutsal de¤iflimin ön görülebilir olmas›n› sa¤lar. 5. Bitirme ifllemleri Hassasiyet bu faktörlerden bir veya daha fazlas›n›n gelifltirilmesi ile art›r›labilir [7]. “Nihai flekilde” ürün, flekil itibari ile ilave bir modifikasyon gerektirmeyen, kullan›ma haz›r ürün anlam›na gelmektedir. Bu konsept sadece baflka parçalarla birlefltirilecek olan parçalara uygulan›r. 56 Dereceli Hassas Döküm Kal›plar›n›n Özellikleri ve Bu Özelliklere Etki Eden Unsurlar Ço¤u plastik oyuncak nihai flekilde yap›l›r ancak genelde flekil kritik de¤ildir ve bu durum konseptle ilgili olmaz. Ancak Lego gibi enjeksiyonlu kal›plamayla üretilen ve sonradan bir ifllem görmeden di¤er parçalara kesin olarak uyan parçalarda konsept kritiktir. Pek çok metal parça için baz› toz flekillendirme ifllemleri hariç tutulacak olursa, son toleranslara tek flekillendirme ifllemi ile ulaflmak enderdir. Bu nedenle genellikle dövme ve döküm gibi flekillendirme ifllemleri ile bir k›s›m bitirme ifllemleri gerektiren “nihai flekle yak›n” ürünler üretilmektedir [61]. Hassas döküm ifllemi her biri kendi karmafl›kl›¤›na sahip çok say›da küçük ifllemden oluflmaktad›r. Hassas dökümde üç temel aflama vard›r: Mum model üretimi, seramik kal›p yap›m› ve metal dökümü. Bu üç aflamada da boyutsal de¤iflimler meydana gelmektedir. Nihai parçan›n do¤ru olabilmesi için bu boyutsal de¤iflimler hesaba kat›larak toleranslar belirlenmelidir. Hassas dökümlerden beklenen toleranslar darald›kça, dökümcüler için ekonomiklik ve rekabetçi olma aç›s›ndan döküm parçalar›n boyutsal do¤rulu¤u üzerinde etkili faktörleri kontrol etmek çok önemlidir [13]. |