Dərs kitabları №: 1 Ünvan: az6200, Zaqatala Şəhəri, Heydər Əliyev prospekti №: 88

2. Qeyri-məqbul sayılan yönlər
a. Ağla həddindən çox yer vermələri və onu nəqldən üstün tut-
maları.
b. Buxari və Müslimdə keçən hədislərin bir hissəsini zəif hesab 
edərək rədd etmələri.
c.  Ahad  xəbərləri  xüsusilə  əqidə  mövzularında  dəlil  qəbul 
etməmələri.
d. Aşırı təvillərə yer vermələri. Məsələn, Abduh Fil surəsinin 
təfsirində Əbrəhənin üstünə göndərilən quş dəstəlerini milçək, on-

---

BAŞLANĞICDAN GÜNÜMÜZƏ QƏDƏR TƏFSİR CƏ RƏYANLARI
211
ların atdıqları palçıqdan hazırlanan daşları da mikrob kimi təvil et-
mişdir.
İctimai təfsir məktəbinə mənsub olan bazı alimləri və onların 
əsərlərini aşağıdakı kimi sıralamaq olar:
1. Məhəmməd Abduh (vəfatı-1323-1905), Təfsiru cüzi- ammə.
2. Rəşid Rıza (vəfatı-1354/1935), Təfsirul-Quranil-həkim. Bu təfsir 
eyni zamanda “Təfsirul-mənar”da adlandırılır. Rəşid Rza bu təfsiri, 
Nisə surəsinin 145-ci ayəsinə qədər Məhəmməd Abduhn açıqlama-
ları əsasında yazmış, Abduhun vəfat etməsindən sonra isə təfsiri öz 
təfsir anlayışına görə davam etdirmişdir. Ancaq bu əsər Rəşid Rza 
vəfat etdiyi üçün tamamlanmamışdır. Quranın on iki surəsini əhatə 
edən bu təfsir on iki cilddən ibarətdir.
3. əl-Məraği (vəfatı-1364/1945), Təfsirul-Məraği.
4. Seyyid Qütb (vəfatı-1906/1966), Fizılalil-Quran.