Dərs vəsaiti ali məktəblərin 050608 "Elektroenergetika mühəndisliyi" ixtisası üzrə

Kontakt  şəbəkəsinin  dayaqları  –dayaqlar 

təyinat-larına,  konstruksiyalarına  və  hazırlanma 

materiallarına  görə  fərqlənirlər.  Təyinatlarına  görə 

dayaqlar  aralıq  keçid  anker  -  fiksasiya  dayaqlarına 

ayrılırlar.  Saxlayıcı  konstruksiya-larının  növünə 

görə  dayaqlar  konsol,  sərt  və  elastiki  eninə 

tirlərindayaqlarına  təsnif  edirlər.  Dayaqlar  dəmir, 

beton  və  metal  dayaqlara  ayrılırlar.  Dəmir  beton 

dayaqlarda az metal  istifadə olunduğundan əlverişli 

sayılırlar.  Lakin  ağırlıqları  (1,5-2  ton)  olan  bu 

dayaqların  quraşdırılması  üçün  qaldırıcı  kranlar 

tələb  olunur,  daşınma  zamanı  daha  tez  zədələnirlər 

və  sabit  cərəyan  yollarında  elektrik  korroziyasına 

məruz qalırlar.   

Metal  dayaqlar  adətən  stansiyalarda  elastiki 

eninə  tirlər  üçün  tətbiq  edilirlər.onların  istismar 

müddəti  50  ildir.  Çəkiləri  dəmir-beton  dayaqlara 

nisbətən  3-5  dəfə  yüngüldür  və  onlarda  müxtəlif 

növ  konstruksiyaların  və  detalların  yerləşdirilməsi 

daha  asandır.  Lakin  çoxlu  metal  tələb  olunur  və 

onların  korroziyadan  qorunması  üçün  müntəzəm 

olaraq 

rənglənməlidirlər. 

Metal 

dayaqlar 

uqolniklərdən  və  şvellerlərdən  yığılır.  Metal 

dayaqların  normativ  momentləri  25-dən  150  ton 

qüvvə  m-ə  qədərdir.  Elastiki  eninə  tirlər  üçün 

istifadə  olunan  dayaqların  hündürlükləri    15-20m-

dir. Bu dayaqlar eyni zamanda ankerdayaqları kimi 

də  ola  bilərlər.onlar  dəmir-beton  fundamentlərdə 

anker boltları vasitəsi  ilə bərkidilirlər.  Dəmir-beton 

---

58

 

dayaqlarda istifadə olunan betonun markası 400-dür 

və  onlar  birbaşa  yerdə  quraşdırıla  bilərlər.  Eninə 

kəsiklərinin  formasına  görə  dayaqlar  çevrə  və  iki 

tavr olurlar. Dayaqlar 11,2; 12,8; 13,6 uzunluqlarda 

hazırlanırlar,  normativ  momentləri  isə  4,  5,  6  və  8 

ton qüvvə m ola bilər. 

Uzunluğu  11,2m  olan  dəmir-beton  dayaqlar 

fundamentlərdə  12,8  və  13,6m-lik  dayaqlar  isə 

bilavasitə 

yerdə 

quraşdırılırlar. 

Dayaqların 

davamlığı  onların  yerdə  bərkidilməsindən  asılıdır 

və  bu  zaman  dayaqların  növü,  təsir  edən  qüvvələr, 

yerin  xassəsi  və  s.  amillər  nəzərə  alınmalıdırlar. 

Dayaqlar  üzərində  konsolların  və  kronşteynlərin 

bərkidilməsi üçün hissələr detallar olmalıdır (xamut, 

çənbər  və  s.).  Fundamentlərdə  yerləşdirilən 

dayaqlar  üçün  2,5-3  bərabər  ehtiyyat  əmsalı  qəbul 

olunmalıdır.