Dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirinin

MÖVZU 1. 
 
ÜMUMİ GİRİŞ, KURSUN MƏQSƏD VƏ 
VƏZİFƏLƏRİ 
a)
İqtisadi nəzəriyyənin müasir elmlər sistemində yeri. 
b)
Kursun məqsəd və vəzifələri. 
c)
Mikroiqtisadiyyat və makroiqtisadiyyat. 
ç) İqtisadi nəzəriyyənin (Economicsin) 10 prinsipi. 
d) İqtisadi nəzəriyyənin başqa elmlərlə əlaqəsi. 
a)
 
Bəşəriyyətin keçdiyi mürəkkəb və ziddiyyətli yük-
səliş yolunun, müxtəlif ictimai-iqtisadi quruluşların, fərqli 
təsərrüfat sistemlərinin ümumi inkişaf qanunauyğunluqla-
rının, onların özünəməxsus cəhətlərinin tənqidi surətdə 
təhlil olunub öyrənilməsində, ən başlıcası isə bu zəngin 
təcrübədən yaradıcılıqla faydalanmaqda, ictimai elmlərin 
tərkib hissəsi sayılan iqtisadi nəzəriyyənin müstəsna əhə-
miyyəti vardır. 
İnsanlar yaşadıqları cəmiyyəti, onun enişli-yoxuşlu 
inkişaf mərhələlərini və hazırda gəlib çatdığı sosial – iqti-
sadi səviyyənin konkret göstəricilərini, eyni zamanda gə-
ləcək yüksəliş istiqamətlərini elmi biliklər əsasında öyrə-
nib müəyyənləşdirirlər. 
Ümumiyyətlə elm dedikdə - təbiət, cəmiyyət və in-
san təfəkkürünün inkişaf qanunları haqqında vahid biliklər 
sistemi başa düşülür. Hələ qədim dövrlərdə elm öz tədqi-
qat sahələrinə görə 
təbiət və cəmiyyət
elmlərinə ayrılmış-
dı. Müasir dövrdə elm – 
ictimai (sosial), təbiət və texniki
elmlərə bölünür. 
Geniş əhatəli iqtisad elminin nəzəri və metodoloji 

---

8 
əsası olan iqtisadi nəzəriyyənin müxtəlif problemlərini bil-
mək, qarşıya çıxan gündəlik, habelə gələcək qayğıları sə-
riştəli həll etmək yolunda dövlət xadimlərinə, siyasətçilə-
rə, diplomatlara, işgüzar bizneslə məşğul olanlara, gələcək 
mütəxəssislərə sadə peşə sahibi insanlara da, şübhəsiz fay-
dalıdır. Tanınmış iqtisadçı Q.Mənkyü (ABŞ) qeyd edir ki, 
sadə işlərdən başlamış ən yüksək məsuliyyətli vəzifələri 
yerinə yetirərkən “iqtisad elminin sərt qayda-qanunlarına 
bələd olmaq” həmişə yardımçı və köməkçi rolunu oynaya-
caqdır. 
Mütəxəssislərin fikrincə, iqtisad elmi mütləq hökm-
lər vermək və uzunömürlülüyü ilə öyünə bilməz. Çünki, 
həyat inkişaf edib irəlilədikcə, iqtisadi sistemlər dəyişdik-
cə, elm-texnika sahəsində yeni nailiyyətlər qazanıldıqca, 
daha mükəmməl materiallar və resurslar meydana çıxdıqca, 
istehsalın və insanların tələbatları, zövqləri dəyişdikcə, 
şübhəsiz iqtisad elminin (nəzəriyyənin) qarşısında duran 
problemlər də yeniləşir. Lakin iqtisadiyyatın əsas vəzifəsi - 
insanların müxtəlif təyinatlı tələbatlarını ödəmək üçün 
maddi (mənəvi) nemətlər istehsal etmək və müxtəlif təyi-
natlı xidmətlər (servis dairəsi) göstərməkdir. 
Bu iqtisadi vəzifə isə təbii resursların müəyyən məh-
dudluğu və insanların maddi, habelə mənəvi tələblərinin 
artması, hətta sonsuzluğu ilə bağlıdır. Müasir anlamda iq-
tisad elmi mövcud resursların məhdudluğu və tələblərin 
sonsuzluğu şəraitində,