Dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi
Yüklə 4,1 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Konveksiya (II) Q Qlikoliz (I) Qlikolipid (I) Qlikoproted (I) Qlikoneogenez (I) Qlikogen (I) QTP (I) Qliya hüceyrəsi (I) Qıcıqlanma (I) Qütblər qanunu (I) Qanqlioz (I) Qoxu qabar (I) Qlikaqon (I) Qastrin (I) t-QMF (tsiklik quanto mono fosfat) (I) Qalxanabənzər vəzi (I) - hiperfunksiyası (I) - hipofunksiyası (I) - hipotireoz (I) - hipertiroz (I) Qalxanabənzər ətraf vəziləri (I) - hiperfunksiyası (I) - hipofunksiyası (I) - hipoparatireoz (I) 531 downloaded from KitabYurdu.org Qlandotrophormonlar (I) - TTH (tireotop hormon) -Adrena- kortikotrep hormon (AKTK) - Laktotrop hormon (LH) (I) Qoxu: (II) -gül - tərəvəz - qatran - yanıq - çürüntü Qulaqcıq-mədəcik qapağı (II) Qlükostatik nəzəriyyə (II) Qastrin (II) Qapalı sistem (II) Qlukonogenez (II) Qlükogen (II) Qocalma və qocalıq (II) Qocalıq prosesi (II) Qocalma nəzəriyyəsi (II) Qan zərdabı (II) Qanın hüceyrəvi elementləri: (II) - eritrositlər (qırmızı qan cisimcikləri (II) -leykositlər (ağ qan cisimcikləri) (II) - trombositlər (qan lövhəcikləri) (II) Qranulositopoez-dənəli leykositlər (II) -neytrofıl (II) -eozinofıl (II) -bazofıl (II) -monositopoez (II) -mikro-makro faqlar (II) Qidalanma (II) Qida norması (insanda) (II) Qamma amin yağ turşusu (QAYD(I) Qasturula (I) Qayıdan əlaqə prinsipi (I) Qlükortikoidlər: (I) - kartizon (I) - hidrokartizon (I) Qısamüddətli iş (II) Qısamüddətli yaddaş (II) Qurşaq qırışığı (II) L Lipoprotein (ASL) (I) Lizosom (I) Lipoid (I) Loman reaksiyası (I) Lələkli əzələ (I) Ləngidici postsinaptik potensial (LPSP) (I) Limbik sistem (I) Limfopoez (II) Leykositlər (II) Limfositlər (II) Linotrop effekt (II) Fonokardioqrafıya (II) Limfa sistemi (II) Lipoproteinlər (II) Lipaza (II) Liberkün vəziləri (II) Ləng yuxu (II) M Mioqlobulin (I) Mezoblast (I) Mezexim (I) Miokard (I) Mitral (I) Miogen nəzəriyyə (I) Mutsin (I) Motivasiya (motive-oyatmaq, həvəs) (I) Mədəaltı vəzin endokrin hissəsinin hormonları: - insulin, qlükaqon, lipokain, sentropenin, vaqotonin, retardin) (II) Metabolizm (II) Mikroxovcuqlar (II) Mədənin motorikası (II) Molekulyar nəzəriyyə (II) Mədə sekresiyası 3 fazada baş verir: (II) Miozin (I) Mitoxondri (I) Metabolizm (I) Miofıbrin (I) Mioplazma (I) Miokard (I) 532 downloaded from KitabYurdu.org Miokopolisaxarid (I) Mexanoresepsiya (I) Mioqramma (I) Mionevral sinaps (I) Mielin qişa (I) Mediator (I) Multipolyar (I) Miksodema (I) Miometriya (I) Melatonin (I) «Mükafatlandırma» cənnət mərkəzi (II) Mikrosirkulyasiya (II) Merokrin (II) Meysner toru (II) Metabolik nəzəriyyə (II) Metabolizm (I) Metahemoqlobin (Met-Hb) (I) Mədədə həzmin: (II) - beyin fazası (II) - mədə fazası (II) - bağırsaq fazası (II) Mədə (gövşəyən heyvanlarda 4 hissəyə: (II) -1 işgənbə (II) -II tor (II) - III qat-qat və ya kitabça (II) - IV qursaq (II) Membran qidalanma (II) Mənfi emosiya (II) Müsbət emosiya (II) Menemiq yaddaş (latent iz qalma) (II) N Nüvə (I) Na (I) Na/K nasosu (I) Neyron (I) Neyroepitelial (I) Neyroplazma (I) Neyrofibridlər (I) Noradrenalin (I) Neyrohormonlar (I) Neyromediatorlar (I) Neokoreks (I) Hosiseptiv ağrı (I) Neytrofil (II) Neofetal (II) Neyrogen nəzəriyyə (II) Nəbz təzyiqi (II) Nəbz (II) Noradrenalin (II) Nazik bağırsaqlar: (II) -onikibarmaq bağırsaq (II) -acı bağırsaq (II) -qalça-bağırsaq (II) Nefron quruluşu (II) Nitq (II) Nitqin Brok mərkəzi (II) Nitqin vernike mərkəzi (II) Nitqin sensor afaziyası (II) O Oliqosaxarid (I) Oliqolipid (I) Outside-xarici (I) Overşoot (I) Optimal (I) Orta-beyin (I) Oyandırıcı postsimpatik potensial (OPSP) (I) Okklüziya (I) Onurğa-beyni (I) OAT-orta arterial təzyiq(II) Osmoreseptorlar (II) Oksidləşdirici fosforlaşma (II) Orta müddətli iş (II) Oksitasin (I) Osmoreseptorlar (I) Otolit (I) Osmotik təzyiq (II) Onkotik təzyiq (II) Oksihemoqlobin (II) Ö Ön-beyin (I) P Pesimum (I) Postnatal (I) Perfuziya (I) 533 downloaded from KitabYurdu.org Plazmatik membran (I) Peroksisom (I) Prostoqlandilin (I) Parabioz (I) Presinaptik (I) Postinaptik (I) Presinaptik ləngimə (I) Pessimal ləngimə (I) Parasimpatik sinir sistemi (I) Palekorteks (I) Postural (I) Progesteron (I) Prolaktin (I) Protorokaliz (I) PTH-paratirireoid harmon (I) Progesteron (I) Propioreseptorlar (I) Protrombinaza (I) Protrombinin (I) Perikard (II) Proksimal (II) Peritubluyar (II) Polinevrit (II) Poykilotermik (II) Psixogen (II) Pioloereksiya (II) Peristaltika (II) Pnevmatik mərkəz (II) Pürkine lifləri (II) Parasimpatik (II) Prossor (II) Parsial təzyiq (II) Proteaza (II) Piy vəziləri (II) Psixika (II) Paradoksal yuxu (tez yuxu) (II) R Refleks (I) Ribasom (I) Repolyarizasiya (I) Refrakterlik (I) Respirok ləngimə (I) Rubrospinal yol (I) Hamısı və heç nə qanunu (I) Ruffıni cisimciyi (I) Reobaza (I) Resiprok (I) Rombaoxşar beyin (I) Ranvye buğumu (I) Reseptiv sahə (I) Refleksogen zona (I) Ritmik reflekslər (I) Reseptor (I) Radopsin (I) Refraktor dövr (II) - mütləq (II) - nisbi (II) - supernormal (II) Remak düyünü (II) Reabsobsiya (II) Peverbrasiya (II) S Simport (I) Sükunət potensialı (I) Supraliminal qıcıq (I) Sarkoplazmatik retikulum (I) Səpkili sinir sistemi (I) Sapabənzər sinir sistemi (I) Subliminal (I) Sarkolemma (I) Sarkoplazma (I) Sarkomer (I) Sinaps (I) Spinal şok (I) Sinergist (I) Simpatik sinir sistemi (I) Sekretin (I) AMF (I) Stress:(I) - həyəcan fazası (I) - rezistent fazası (I) - tükənmə fazası (I) Sensor (I) Somatik (I) Samatostatin (I) Serotonin (I) Somatosensor (I) Statostit aparat (I) 534 downloaded from KitabYurdu.org Sistola (II) Starlinqin ürək qanunu (II) Staniusun liqaturası (II) Sion refleksi (II) Simpatik sinir (II) Sistolik təzyiq (II) Sfiqmoqramma (II) Surfaktant (II) Sakital (II) Seroz qişa (II) Sekretor (II) Selloza (II) Sekretin (II) Sorma (II) Sidik cövhəri (II) Sensor reseptorlar (II) Sidik axarları (II) Süd vəzi (II) Skorbut (I) Simplast (I) Sintsit (I) Sensor (I) Sitozol (I) Sitoskelet (I) Sitoplazma (I) Sinir sisteminin Hippokrata görə tipləri: (II) -sanqvinik tip(diribaş) (II) -melanxolik tip (zəil) (II) -xolerik tip (hövsələsiz) (II) -fleqmatik tip (sakit) (II) Sinqa (II) Statik iş (II) Sensomotor (II) Simpatik adrenalin sistemi (II) Sirkad ritm (II) Səs-küy (II) Sinir sisteminin tipləri (II) Sensor afaziya (II) Sensor mərkəzləri: (II) -dəri və əzələ hissiyyatının qabıq mərkəzləri: -hərəkətlə əlaqədar ön mərkəzi qırışıqda (II) -hissiyyatla əlaqədar arxa mərkəzi qırışıqda (II) -görmə mərkəzi-ənsə payının mahmız şırımında (II) -eşitmə mərkəzi-ön köndələn gicgah qırışığında (II) -qoxu mərkəzi-qırmaq və dənizatı qırışığının qırmağa yaxın hissəsində (II) - dad mərkəzi-arxa mərkəzi qırışığın daxilində (II) Sinir yaddaşı (II) Sutkalıq və ya sirkad ritm (II) Sosial və ictimai motivasiya(II) Susuzluq motivasiyası (II) T Transplantasiya (I) Tubilin (I) Tiroksin (I) Ts Amp (I) Talamus (I) Torabənzər törəmə (I) Taktil (lamisə) (I) Timponal orqan (I) Tropomiozin (I) Trioksin (I) Troponin (I) Tək təqəllüs (I) Tetanik təqəllüs (I) Tetanus (I) Timus (I) Termoreseptorlar (I) Trioksin (I) Tər vəziləri (II) Tripsin (II) Zülalları parçalayan tripsin fermenti bir neçə fermentdən ibarətdir: (II) Polipeptidləri parçalayan imotropsin karbooksipoli peptidaza, orta zülalları parçalayan erepsin, sulukarbonları parçalayan amilaza, maltaza, loktaza, nuklein turşularını parçalayan nukleaza, yağları parçalayan lipaza fermenti (II) Tripsinogen (II) 535 downloaded from KitabYurdu.org Trombositopoez (II) Trombositlər (II) Taxikardiya (II) Traube-Herinq dalğası (II) Termostatik nəzəriyyə (II) Tüpürcək vəziləri (II) - qulaqdibi (II) - çənəaltı II) - dilaltı (II) Termodinamik (II) Termodinamikanın I qanunu (II) Tənəffüs əmsalı (TƏ) (II) Triqliseridlər (II) Termotənzimləmə (II) Tredban erqometr (II) Təcil (II) Tez yuxu (II) Talamus (II) Ş Şvann qişa (I) Şovo-intersistolası (I) Şüalanma (I) Şərti refleks və növləri (I) Şərtsiz refleks və növləri (I) Şərtsiz reflektoru fəaliyyət (I) Şüur (I) Şərtsiz reflektoru fəaliyyət (I) Şüur (I) U Uzunsov-beyin (I), (II) Unipolyar (I) Uroblin (II) Ultra fıltrasiya (II) Uretra (II) Uzun müddətli iş (II) Uzun müddətli yaddaş (II) Uzunmüddətli aralıq yaddaş (II) _ Ü Ürək bloku (II) ÜDS-ürək döyünməsinin sayı (II) V Viviseksiya (I) Vezikula (I) Vozopresin (I) Vestibulaspinaol (I) Vegetativ (I) Vestibulyar aparat (I) Visseral (I) Veber və Q.Fexner qanunu (I) Visseroxemo reseptorlar (I) Visseromexano reseptorlar (I) Vissorotermo reseptorlar (I) Venoz təzyiq (II) Varol körpüsü (II) Vazo konstruktor (II) Vazodilatator (II) Vazopressin (II) Vertikal (II) Vitaminlər (II) Verenik məkrəzi (II) Veloerqometr (II) Vibrasiya (II) Y Yoğun bağırsaqlar: (II) - korbağırsaq(II) -çənbərbağırsaq (II) - düzbağırsaq (II) Yukustoqlomerulyar (II) Yüksəklik xəstəliyi (II) Y aş dövrü ilə əlaqədar qocalıq (II) Yaddaşın neyron mexanizmi (II) Yadasalma prosesi (II) Yaddançıxarma (II) Yuxu (II) Yuxunun növləri: (II) - dövri gecə yuxusu (II) - dövri fəsil yuxusu (II) - narkotik yuxu (II) - hipnoz yuxusu(II) - patoloji yuxu (II) Z Zəncir refleksləri Zülal mübadiləsi Zehni iş 536 downloaded from KitabYurdu.org AD GÖSTƏRİCİLƏRİ İ.P.Pavlov (1849-1936) V.Harvey (1578-1657) Hippokrat (460-377) Aristotel (384-322) Erazistrat (340-240) Sokrat(470-393) Platon (428-348) Əbu Əli İbn Sina (980-1037) K.Qalen (129-201) A.Vezali (1514-1564) İ.M.Seçenov İ.Proxaski E.Veber İ.F.Sion A.İ.Piroqov A.P.Volter K.Bernard V.V.Ovsyanikov P.Flurans N.A.Mislavski V.A.Basov R. Haydenhayn S. Braun-Sekar K.Bazedov İ.Merink D.Minkovski E Dubua-Reymon Y.Y.Çaqoves Ç.Serinqton K.M.Bıkov V.N.Çernikovski N.E.Vverdenski R.K.Amoxin R.Huk
M.Slayden L.Qalvani (1737-1798) A. Volta (1745-1827) D.Xyubel, Tosten Vize Leonardo Davinçi (1452-1519) A.Y.Uxtomski A.İ.Qarayev P. İ.Rostovsev A.A.Əmirov Q. Qənbəroğlu D.N.Belinski L.V.Qarkov-Landau El.H.Həsənov Q. Q.Qədirov R. Y.Qasımov T.M.Ağayev Ş.K.Tağıyev Ə.H.Əliyev Ə.N.Fərəcov H.İ.Səfərov S. R. Ocaq ver dizadə Q.M.Qəhrəmanov Q. İ. Əhmədov F.İ.Cəfərov T. D.Qayıbov El. A. Cəfər ov İ.A.Ömərov H.Ə.Hüseynov 537 downloaded from KitabYurdu.org MÜƏLLİF ARAYIŞI Aristotel (384-322) yunan filosofu və təbiətşünasıdır. İlk dəfə bitkilərin və heyvanların təsnifatını yaratmışdır. «Ruh haqqında traktat» əsərinin müəllifidir. Üçgünlük toyuq rüşey- mində ürək döyünmələrinin olduğunu müəyyən etmişdir. Platon Aristoteli Afina Akademiyasının «beyni» adlandırmışdır.
bağırsaqların divarında əzələarası sinir kələfi haqqmda» əsər çap etdirmişdir. Ona Auerbax kələfi deyilir. O vegetativ sinir sisteminin sinir hüceyrələrinin yığıntısmdan əmələ gəlir və bağırsaq perestaltikasına nəzarət edir. Burda olan Meyesner kələfi vəzilərin şirə ifrazına xidmət edir. Addison Tomas (1793-1860) ingilis həkimi. Onu endokri- nologiyanın atası adlandırırlar. 1855-ci ildə «Bədxassəli Ane- miya» (Vitamin Bi 2 -çatışmazlığı ilə əlaqəli anemiya) haqqında monoqrafiya çap etdi. 1872-ci ildə Brimer onun xroniki böyrək çatışmazlığı ilə əlaqəsini müəyyən etdi. Fransız həkimi A.Trusso bu xəstəliyi Addison anemiyası və Addison xəstəliyi adlandırmağı təklif etdi. Akselerod D. amerikan farmokoloqu və fizioloqu. 1950- ci ildə MSS-nin stimulyatoru olmfetaminin təsirinin neyrome- diator (dofamin, adrenalin, noradrenalin) katexolaminlə olan adrenerqiq mexanizm ilə əlaqədar olduğunu müəyyən etdi. 1960-cı ildə o, ferment katexol-o-metiltriansferazanı mo- noamidorksidazanı sintez etdi. 1970-ci ildə Bernard K. və Ulf.Eelerlə birlikdə neyrome- diatorlar və onların mexanizmlərinin qorunması, ifrazı və inaktivasiyasma aid olan kəşflərinə görə Nobel mükafatı aldı.
böyük şəxsiyyəti Özbəkistanın Buxara şəhəri yaxınlığında Əfşar kəndində anadan olmuşdur. Onun tərtib etdiyi 5 ciliddən ibarət «Təbabət sənətinin qanunu» kitabı həm Şərqdə, həm də Avropada şöhrət qazanmışdır.
downloaded from KitabYurdu.org haqqında 7 kitabına görə Anatomiyanın atası kimi tanınmışdır. Bantinq Frederik Qrant (1891-1941) Kanada fizioloqu, cərrah 1923-cü ildə insulini kəşf etdi və Nobel mükafatı aldı. Basov Vasiliy Meksadreviç (1812-1879) mədədən şirə al- maq üçün «süni deşik» mədəyə fistula (Basov fıstulası) qoymaq üsulunu kəşf etdi.
birlikdə müəyyən etdilər ki, həzm orqanları bir-birinə nəinki MSS- i vasitəsilə, həm də hormonlardan biri - sekretini (bağırsaq hormonu) qana ifraz edərək humoral yolla təsir edir. Bıkov K.M. (1886-1959) rus fizioloqu. Baş-beyin yarım- kürələri qabığının daxili orqanlara təsirini öyrənmək həzm or- qanlarının fəaliyyətini şərti-reflektor yolu ilə dəyişmək mümkün olduğunu göstərmişdir. Broun-Sekar Şarl Eduard (1817-1894) fransız fizioloqu. 1888-ci ildə öz üzərində aparılan təcrübə ilə heyvanın kanaldan meymun və dəniz donuzunun toxumluğundan alınan ikinci cins əlamətlərə və müvəqqəti olaraq cavanlaşmağa təsirini göstərdi. Brunner Y.C. (1653-1727) İsveç anatomu. Mədəaltı vəzi və onikibarmaq bağırsaqda apardığı elmi işlərlə məşhurdur. 1627-ci ildə onikibarmaq bağırsaqda indi onun adını daşıyan Brunner vəzilərini kəşf etdi. Yüklə 4,1 Mb. Dostları ilə paylaş:
|