Dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin 1 noyabr 2004-cü IL tarixli 816 saylı əmri ilə təsdiq olunub

1981-ci il. Polkovnik Əmir. "Səhra yuxuları", Anar. 

1986-cı il. Şeyx Xiyabani. "Şeyx Xiyabani", İlyas Əfəndiyev. 

1987-ci il. Hacı Əsədulla. "Mənsiz dünya", Nəbi Xəzri. 

1988-ci il. Kamran. "Bizim qəribə taleyimiz", İlyas Əfəndiyev. 

Qırx il ərzində aktyor teatrın səhnəsində Nazim Hikmətin "Şöhrət və ya unudulan adam" 

(Qatil), Yuri Osnos və Viktor Vinnikovun "Hind gözəli" (Aryaka), Səməd Vurğunun "Vaqif" (Əli 

bəy,  İlyas və Vaqif), "İnsan" (Şahbaz), Sabit Rəhmanın "Əliqulu evlənir" (Kamal), Həsən 

Seyidbəylinin "Bağlı qapılar" (Qürbət),  Şekspirin "Otello" (Birinci qasid), "Antoni və Kleopatra" 

(Eros), Hüseyn Cavidin "Şeyx Sənan" (Özdəmir), "Səyavuş" (Birinci dəliqanlı), "İblis" (İblis), 

Aleksis Parnisin "Gözıllik və sevgi adası" ("Afrodita adası". Anastasis), Mehdi Hüseynin "Alov" 

(katib), İmran Qasımov və Həsən Seyidbəylinin "Uzaq sahillərdə" (Erix), Şıxəli Qurbanovun "Əcəb 

işə düşdük" (Misirxanov), "Sənsiz" (Tərlan), Viktor Hüqonun "Mariya Tüdor" (Cəllad), Mirzə 

İbrahimovun "Yaxşı adam" (Azər), "Közərən ocaqlar" (Lenin), Fridrix Şillerin "Orlean qızı" 

(Lionel),  İlyas  Əfəndiyevin "Mənim günahım" (Xansu), Aleksey Kaplerin "Tufanlı il" (Vasili), 

Seyfəddin Dağlırun "Mənziliniz mübarək!" (Elgün), Maksim Qorkinin "Meşşanlar" (Nil), Rüstəm 

İbrahimbəyovun "İstintaq" (Müstəntiq), Nikolay Poqodinin "Kreml saatı" (Lenin), Arif 

Süleymanovun "Tufandan əvvəl" (Lenin), Anarın "Sizi deyib gəlmişəm" (Mirzə  Cəlil 

Məmmədquluzadə), Nahid Hacızadənin "Qisas qiyamətə qalmaz" (Umud) əsərlərinin tamaşalarında 

oynayıb. 

"Azərbaycanfilm"in istehsal etdiyi kinolentlərindən "Qara daşlar"da Radist Hüseyn, 

"Telefonçu qız"da Hüseyn, "Yun şal"da Cəlal, "Sən niyə susursan?"da Milis mayoru, "Sevil"də 

Rüstəmov, "Axırıncı  aşırım"da Xəlil, "Var olun, qızlar"da  Şəmsi, "Xatirələr sahili"ndə Kamran, 

"Qızıl qaz"da Fazilov, "Səmt küləyi"ndə Biçeraxov, "Ömrün ilk günü"ndə Mehdi, "Çarvadarların izi 

ilə"də Aqil, "Qatır Məmməd"də  Səlimov, "Çətirimiz buludlardı" filmində  Qədirov, "Dörd bazar 

günü"ndə Nicat, "Ürək... ürək..."də Murad, "Dərviş Parisi dağıdır"da Rəşid bəy, "Sevinc buxtası"nda 

Əlizadə, "Bayquş  gələndə"də  Rəşid, "Mən mahnı  bəstələyirəm"də Ata, "Qəribə adam"da 

("Mosfilm") Arif, "İstintaq"da General, "Anlamaq istəyirəm"də Neftçi Həsən, "Qızıl uçurum"da 

Usta Bağır, "Əlavə iz"də  Əli, "Qaladan tapılan mücrü"də  Qəyyum, "İlıq dənizdə buz parçası"nda 

Sərt kişi, "Park"da Mədən müdiri, "Nizami"də Müzəffərəddin, "Gümüşgöl  əfsanəsi"ndə  Ağazəki, 

"Qoca padşahın nağılı"nda Qoca, "Tənha narın nağılı"nda  Əli, "İşarəni dənizdən gözləyin"də Baş 

nazir, "Şəhərli biçinçilər"də  Səlim, "Qəm pəncərəsi"ndə Mirzə  Cəlil Məmmədquluzadə, "Gənc 

qadının kişisi"ndə Rauf, "Gecə qatarında qətl"də Nağıyev, "Şahid qız"da Polkovnik, "Təhminə"də 

Dadaş, "Nakəs"də  həbsxana rəisi, "Ailə"də Qoca, "Bu gözəl, gözəl, gözəl dünya"da Müstəntiq, 

"Gözlə məni"də Böyük bəy rollarına çəkilib. 

Həsən Turabovun kinoda ən parlaq rolları  Gəray bəy ("Yeddi oğul istərəm"), Kəbirlinski 

("Dantenin yubileyi"), Afşin ("Babək"), Üçgöz Cəfər ("Qorxma, mən səninləyəm"), eyniadlı filmdə 

Qaçaq Nəbi, Əsəd ("Bəyin oğurlanması"), Qəzənfər Mamedoviç ("Yaramaz") obrazlarıdır. 

Rejissor kimi "Tənha narın nağılı" (Şamil Mahmudbəyovla birgə) və "Atları  yəhərləyin" 

("Qaçaq Nəbi". Əbdül Mahmudovla birgə) filmlərini çəkib. 

Həsən Turabov həssas duyumu, keçmişlə çağdaşlığı, baxanla (tamaşaçı) baxılanı (obraz) 

doğmalaşdırmaq məharəti, səmimiyyət yaratmaq istedadı ilə  qəhrəman-xarakterin yaşadığı dövrlə 

salon arasındakı zaman-məsafə ayırmasını məharətlə dəf edirdi. 

---

Həsən Turabov kiassik faciə rollarında xarakterin psixoloji dərinliyini həm emosional ifadə 

vasitələrinin heyrətamiz rəngarəngliyi, həm də sanki tükənməyən texniki vərdiş-fəndləri ilə 

tamaşaçılara təqdim edirdi. Belə  vəhdətdə obrazın faciəvilik  əzəməti daha canlı, daha təsiredici, 

düşündürücü, həyəcanlandırıcı ovqat bağışlayırdı. 

Həsən Turabov böyük ehtiraslar aktyoru idi, güclü faciə xarakterli sənətkar idi. O, səhnədə 

özünün emosional enerjisini qurulmuş yay kimi həmişə tarıma çəkilmiş  gərginlikdə saxlamağı 

qətiyyətlə bacarırdı. 

Həsən Turabov bədii təsvircə mürəkkəb, xaraktercə  təzadlı, xasiyyətcə sabit davranış 

ölçülərini pozan, bəzən hərzə-hədyan danışmaqdan çəkinməyən, hərdən xudbin, ədalı görünən... 

səhnə və ekran rollarında da cəsarətlə insanlıq və həyatsevərlik axtarmağın riskinə gedirdi. 

Həsən Turabovun oynadığı rollarda, ictimai mənsubiyyətindən asılı olmayaraq, intim 

qılıqlıq, doğma məhrəmlik vardı. 

Həsən Turabov böyük bir monoloqun görə bilmədiyi "işi" baxış və hərəkətlə nəzərə çatdırır, 

vəziyyətin psixoloji ovqatını iki, üç... planda tamaşaçıya göstərirdi. 

Həsən Turabov obrazın psixologiyasındakı ovqat dəyişikiiyini öz oyununda böyük ustalıqla, 

heyrətamiz yüngüllüklə, psixoloji dəqiqliklə verə bilirdi. Aktyor bunu "özgələşmə" vərdişlərinin ən 

incə vasitələri ilə və heç vəchlə ölçü hissini itirmədən məharətlə icra edirdi. 

Həsən Turabov janrından, mövzusundan, dövründən asılı olmayaraq, bəyəndiyi ssenaridə 

oynayacağı rolun məqsəd və qayəsinin əsas leytmotivini dəqiq və aydın müəyyənləşdirməyi fəhmlə 

duyurdu. 

Həsən Turabov o nadir aktyorlardan idi ki, səhnədə öz istedadının arxasında gizlənmək üçün 

çoxsaylı zahiri ifadə vasitələrinə güvənmirdi. Onun ali məqsədi həyat hadisələrinin doğurduğu 

suallara teatr və ekran dili ilə cavab tapmaqla səciyyələnirdi. 

Obrazın psixologiyasındakı ovqat dəyişikiiyini öz oyununda böyük ustalıqla, heyrətamiz 

yüngüliüklə, psixoloji dəqiqliklə verə bilirdi. Aktyor bunu "özgələşmə" vərdişlərinin  ən incə 

vasitələri ilə və heç vaxt ölçü hissini itirmədən məharətlə icra edirdi.